İş bulmak da zor işten memnun olmak da...

Türk halkı iş yaşamıyla ilgili iki temel problemle karşı karşıya... Birincisi, “Düştü, çok iyi gidiyor” dediğimiz, neredeyse “Belini kırdık” diye yaklaşacağımız işsizlik hala çift hanelerde. İş bulma sorunu bitmedi, bitecek gibi de görünmüyor. Gerçi kimse işsizliğin tümüyle ortadan kalkacağını zaten beklemiyor ama öyle rahat bir nefes alındığı da yok.

İkincisi, bir kesim iş diye kıvranıyor, iş bulanlar ise işinden pek memnun olamıyor.
İşte TÜİK’in geçen yılın ikinci çeyreğindeki durumu gösteren verileri... Çalışan sayısı yaklaşık 28.5 milyon kişi. Bu 28.5 milyon kişinin yüzde 17’si işinden çok memnun, yüzde 54’ü “Eh işte” diyor, yüzde 18 memnuniyet denilince yüzünü buruşturuyor, yüzde 10 ise işinden hiç memnun olmadığını belirtiyor.

İşten memnuniyet duyma oranı kadınlarla erkeklerde çok fark etmiyor; oranlar birbirine yakın.

Ama yaş grubu itibarıyla bakıldığında dikkati çeken bir ayrıntı var. İşinden en az memnun olanlar 15-19 yaş arasındaki genç nüfus. Bu yaş grubundakilerin yalnızca yüzde 12’si işinden çok memnun, yüzde 17’si ise hiç memnun değil. İşinden en çok memnun olanlar 25-54 yaş grubunda bulunanlar.

Eğitim, memnuniyet getiriyor

İşteki memnuniyet düzeyine ilişkin verilerde en dikkat çekici detay eğitim düzeyine bağlı olarak memnuniyetin çok belirgin ölçüde yükseliyor olması.

Okuryazar olmayanların yalnızca yüzde 8’i işinden çok memnun. Bu durumdakilerin yüzde 18’i ise işinden hiç memnun olmadığını dile getiriyor.

Memnuniyet düzeyi eğitimle birlikte aşama aşama artıyor ve yükseköğretimlilerde yüzde 30’u buluyor. Yükseköğretim görmüş olanların yalnızca yüzde 6’sı işinden hiç memnun olmadığını ifade ediyor.

Yevmiyelilerin hoşnutsuzluğu

Mevsimlik ya da günübirlik işlerde çalışan yevmiyeliler işlerinden hiç hoşnut değiller. Bu şekilde çalışanların yalnızca yüzde 5’i işinden memnun olduğunu dile getiriyor, yüzde 27’si ise işinden hiç memnun olmadığını söylüyor.

İşverenler işlerinden gayet memnun görünüyorlar. Ancak kendi hesabına çalışanlarda tıpkı yevmiyelilerde olduğu gibi bir memnuniyetsizlik var.

Diğer detaylar nasıl?

Geçen yılın ikinci çeyreğindeki duruma göre işteki memnuniyete ilişkin dikkat çekici diğer detayları şöyle özetleyebiliriz:

■ Kayıtlı çalışanlar işlerinden doğal olarak kayıtsız çalışanlara göre daha memnunlar. İşten çok memnun olma oranı kayıtlı çalışanlarda yüzde 21, kayıtsız çalışanlarda yüzde 9. - Tarım ve inşaat işlerinden çalışanlarda işlerinden çok memnun olma oranı düşük. Bunun bir yansıması olarak bu iki sektörde memnuniyetsizlik tabii ki yüksek. İşinden en çok memnun olanlar, hizmetler sektöründe çalışanlar. Haliyle işinden en az memnuniyetsizlik duyanlar da bu sektör çalışanları.

■ Meslek grupları arasında işinden en çok memnun olanlar, yöneticiler ve profesyonel meslek mensupları başlığı altında toplanmış olan kişiler. Profesyonel meslek mensupları, “Mevcut bilgi birikimini artıran, bilimsel veya sanatsal kavram ve kuramları uygulayan, sistematik bir şekilde öğreten ya da bu faaliyetlerden iki veya daha fazlasının bileşimi ile uğraşan kişiler” olarak tanımlanıyor. İşte yönetici ve bu şekilde tanımlanan profesyonel meslek mensuplarının yüzde 34-35’i işinden çok memnun. Memnun olmadığını ifade edenlerin oranı yalnızca yüzde 4 dolayında.

■ İşinden en az memnun olanlar ise tarım, ormancılık ve su ürünleri konusunda çalışanlarla nitelik gerektirmeyen işlerde çalışanlar.