İran’a açılan ilk TTM 18 ayda kepenk indirdi

Türkiye’nin hem ticaret gücünü hem de ihracatını artırmak için 2010 yılında “Türk Ticaret Merkezleri” fikri gelişti.

2023 İhracat Stratejisi Hedefleri doğrultusunda açılan işte bu merkezlerin ilk durağı komşu ülke İran oldu. Toplam 500 milyar dolarlık ihracat hedefimizin destek gücünü oluşturması planlanan Türk Ticaret Merkezleri’nin (TTM) ilk durağı olan Tahran’daki açılış oldukça önemliydi. “İlk adım en zor olanıydı” denilerek çıkılan yolda Tahran’daki ilk merkezin açılışı oldukça görkemli olmuştu. Temmuz 2017’deki o açılışa dönemin Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci ile birlikte Türk ticaretinin öncü kuruluşlarının yöneticileri, İran’dan da yerel hükümetten yetkililer katılmıştı. 4 bin 500 metrelik bir alanda inşa edilen merkez için Zeybekci o dönem, “Biz bunu ilk önce yakınımızdan, komşumuzdan ve kardeş ülke İran'dan başlamayı tercih ettik. Bu amaçla ilk ticaret merkezimizi de İran'da açıyoruz, çünkü biliyoruz ve inanıyoruz ki İran'la Türkiye birbirinin rakibi iki ülke değil, birbirini tamamlayan iki ülkedir" diye anlatmıştı.

Ticaret Merkezi ile 30 milyar dolar olan iki ülke arasındaki ticaretin 50 milyar dolara en yakın sürede ulaşması hedefl eniyordu. Ancak olmadı.

Açılışı deyim yerindeyse davul- zurna ile yapılan işte o görkemli Tahran’daki Türk Ticaret Merkezi, sessiz sedasız kapandı.

Dubai’de de işler pek yolunda değil

TTM’nin resmi sitesinde İran’daki merkezin olmadığı dikkatimi çekti. Sebebini sorduğum bazı ihracatçılar ise durumu bir başarısızlık olarak değerlendiriyor. Konuştuğum bir ihracatçı, “Komşumuz İran’da başarılı olamadık. Dubai’de de işler pek istenildiği şekilde ilerlemiyor. Biz hâlâ ABD’de sektörel bir merkez daha açmak için görüşmeler yapıyoruz” diyor.

ABD’de açılması planlanan mobilya sektörüne yönelik bir merkez olarak planlanmış. Ne zaman açılacağı henüz meçhul.

7 ülkede TTM var

Bilindiği üzere Türkiye, ABD’de Chicago ve New York’ta iki TTM’ye sahip. Londra’daki TTM ise geçen yıl eylül ayında Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan öncülüğünde bir heyetle birlikte açılmıştı. Londra’daki TTM’nin büyüklüğü ise 960 metrekare. Türkiye’nin ayrıca Rusya, Kenya, İtalya, Almanya’da TTM’si bulunuyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen yıl ağustos ayında açıkladığı 100 Günlük Eylem Planı'nda da farklı ülkelerde 35 TTM'nin açılması dikkat çekmişti.
Türk Ticaret Merkezleri, mevcut Türk şirketlerine rakip olarak sattığımız malın katma değerini düşürmemeli yani malzemeleri en çok sattığımız ve en çabuk ulaşılabilir yerlerde değil firmaların özel olarak tek tek rahat gidemeyeceği ülkelere odaklanmalı. Bir anlamda ihracatçıya yol gösteren olmalı. ABD, İngiltere gibi ülkeler yerine Latin Amerika, Afrika’nın orta ve güney kesimlerine kurulmalı. İran’daki merkezin neden kapandığını tam olarak bilmiyorum? Ancak İran, yeni noktalar için ders niteliği taşıyor.