İran heyecanına tedbir gerek
Yazılı ve görsel medyada İran piyasasının açıldığı haberleri yer alıyor. Siyasetçiler de aydınlık ufuklar, bol paralı ticaret ve dış ticaret hacminin ne kadar artacağı nutukları veriyor.
İşin gösterileninden ziyade, asıl yüzüne bakmakta fayda var.
İran ile ticaret halâ gözetim altında yapılmakta. İhraç edilecek ürünlerin sakıncalı olup olmadığı konusu, yetkililerce her an denetim altında tutulmakta. Ödemeler ise tam anlamıyla, her kuruşuna kadar izlenmekte ve sakıncalı firmalar, kişiler ve kuruluşlar açısından kontrol altına alınmakta.
İran’a ihracat yapacakmışcasına bir örnekleme yaparak, işlerin nasıl olması gerektiğine dair bir canlandırma yapalım.
Öncelikle tüm işlemlerin euro üzerinden olması gerekliliğini belirtelim. İkinci olarak, iş yapılacak İranlı firma veya kişinin OFAC* listesinde olup olmadığını bilmemiz gerekecek. Önemli olan diğer bir nokta da alıcımızın istediği ürünün, sakıncalı olup olmadığının belirlenmesi. Tüm bunları biz nasıl yapacağız derseniz, o iş biraz daha kolay oluyor.
İran ile yapılan tüm ticaretin akçeli işleri Halkbank tarafından yürütülüyor. Tavsiye edilen iş yapma yönteminde, proforma faturanızı, şirket bilgilerinizi ve Halkbank tarafından istenilen tüm belgeleri, alıcınız ile bağlantı yaptıktan sonra herhangi bir harekete geçmeden bankaya vermenizin faydalı olacağı belirtiliyor. Bunlar yapılınca da yukarıda saydığımız araştırmaları banka yapıyor. Eğer alıcınız veya ihraç edeceğiniz ürün sakıncalı bulunursa, size bu işe girmemeniz tavsiye ediliyor.
Eğer banka sizin müşterinizi veya ihraç ürününüz sakıncalı değil diye nitelerse, alıcınız size mal bedelini havale ediyor veya akreditif açıyor. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, gelen havalenin sizin adınıza hesapta tutulması ve siz ihracatı gerçekleştirip, Gümrük Çıkış Beyannamesi (GÇB ) dahil olmak üzere, tüm ihracat belgelerini bankaya vermedikçe paranın size ödenmemesi. Firmanız üretici ise, ihracat belgelerini bankaya tesliminizi takiben yapılan inceleme sonrası, paranız sizin kullanımınıza bırakılıyor.
Eğer aracı ihracatçı iseniz durum biraz daha farklı oluyor. İş öncesinde bankaya verilecek bilgi ve belgeler arasında, malı aldığınız üreticinin bilgilerinin de olması gerekiyor. Asıl can alıcı nokta ise aracı ihracatçının ihracatı gerçekleştirmesi sonrasında, ödeme için istenilen belgeleri vermesini takiben üreticinin parasının, banka tarafından doğrudan üreticinin hesabına ödenmesi. Başka bir ifade ile aracı ihracatçı ürünü vadeli almış olsa bile, banka parayı vade gözetmeden üreticiye ödüyor. Üreticinin hissesine düşen para, aracı ihracatçının hesabı üzerinden geçiyor ancak eline geçmiyor. Bu nedenle, aracı ihracatçı olarak ticaret yapacakların, hesaplarını buna göre yapmalarında fayda var.
Gerek üretici ve gerekse aracı ihracatçı firmalarımıza tavsiyemiz İran ile iş yaparken, işin en başında Halkbank ile temasa geçerek iş yapma sürecinin detaylarını öğrenmeleri ve kendileri ile işlerini güvenceye almaları.
Böylece hem Türk ihracatçısı hem de İranlı ithalatçı sorun yaşamaz.
* [1] OFAC: http://www.treasury.gov/about/organizational-structure/offices/Pages/Office-of-Foreign-Assets-Control.aspx