Irak'la ilişkiler düzeliyor
Muhtelif sebeplerden gelişme gösteremeyen Türk-Irak ilişkileri son günlerde ivme kazanmış bulunuyor. Geçen hafta Irak Cumhurbaşkanı Barham Salih ülkemizi ziyaret etti. Ondan kısa bir süre önce de Irak başbakanını ağırlamıştık. Bu ziyaretler sonucunda iki ülke arasındaki iktisadi ilişkilerin geliştirilmesi, Kerkük-Yumurtalık boru hattından petrol sevkiyatının başlaması, Irak’taki projelere Türk müteahhitlerinin daha geniş kapsamda katılmasına ilişkin kararlar verildi. Tabii, bu kararların hangi hız ve oranda hayata geçirileceğini beklememiz gerekiyor. Yine de ilişkilerin bir işbirliği çizgisine oturmasının önemi inkar edilmemelidir.
Irak’ta İran nüfuzunun arttığına dair endişeler var
Pekiyi bu gelişmelerin itici gücü nedir? Geçen yıl Kürt Bölgesel Yönetimi’nin Irak merkezi hükümetinin rızası olmaksızın bölgenin kaderini belirlemek üzere halkoylamasına başvurması, tarafların işbirliğinden uzak durmasının iki tarafın da arzulamadığı sonuçlara yol açacağını hatırlatması bakımından önemli oldu. Ancak, iki ülkenin aralarındaki ilişkileri geliştirmelerini teşvik eden muhtelif gelişmeler var. Örneğin, son zamanlarda Irak’ta İran nüfuzunun fazla arttığına dair endişeler sıkça ifade ediliyor, ancak Irak-İran ilişkilerinin hasmane bir zemine sürüklenmesi de istenmiyor. Türk-Irak ilişkilerinin olumlu yönde ilerlemesi, Irak hükümetinin içerdeki İran etkisini denetlemesine yardımcı olacaktır. Bu çerçevede, Kerkük-Yumurtalık boru hattının bir an önce etkin biçimde işletilmesi, Irak petrolünün dünya piyasalarına en güvenilir yoldan sunulması bakımından önem arz etmektedir. Türkiye’nin Irak’tan daha fazla petrol ithal edebilmesi ülkemiz açısından da rahatlatıcı olacaktır. Her ne kadar Birleşik Devletlerin İran ambargosuna uymayacağımız belirtilmişse de, yine de Amerikan yaptırımlarının ağır sonuçlarından korunmak için, İran’dan petrol ithalatını azaltmak mecburiyeti hissedilecektir. Bu durumda, gerek kolaylıkla sağlanabilirliği gerek Tüpraş rafinerisinde işlenebilir nitelikte olması bakımından Irak petrolü en makul tercihtir. Üstelik, Irak’ın petrol gelirlerinin artması ülkemizin bu ülkeye mal ve hizmet ihracını teşvik edecektir. Nihayet, Irak’ın Türkiye ile ilişkilerini geliştirmesi, İran’a karşı Amerikan teşvikli Suudi ve Körfez şeyhlikleri maceracılığına karşı direnmesini de kolaylaştıracaktır.
Irak, ülkemize anlayışlı davranmayı benimsedi
PKK’nın Kuzey Irak’tan Türkiye’ye dönük ve Irak hükümetinin denetleyemediği saldırılarının geçmişte iki ülke arasında sorun yarattığı, özellikle Türk silahlı kuvvetlerinin Irak’taki harekatına itiraz edildiği biliniyor. Ülkemizin Hakurk’a karşı giriştiği Demir Pençe harekatı karşısında Irak merkezi hükümet yetkililerinin sessiz kalması, hatta harekatın cumhurbaşkanı Barham Salih’in Ankara’yı ziyaretinden bir gün önce başlamış olmasına rağmen ziyareti olumsuz etkilememiş olması, bu konuda Irak’ın ülkemize karşı anlayışlı davranmayı benimsediğini gösteriyor. Öyle görünüyor ki, Irak hükümeti Türkiye’nin güvenlik endişelerini samimi bulmuş, kendisinin PKK ile mücadele edecek gücü bulunmadığına hükmetmiş, bir ihtimal PKK’nin kendi güvenliği için de uzun dönemde bir tehlike olacağını düşünmüş, neticede ülkemizin anti-terör girişimini şimdilik sorun yapmamaya karar vermiştir.
Uzun ve sorunlu bir dönemden sonra Türk-Irak ilişkilerinin olumlu bir gelişme çizgisine oturuyor olması, ülkemizin ihtiyaç duyduğu, memnuniyet verici bir durumdur.