İptal edilen ihale için ödenen damga vergisi iade edilir mi?
YILMAZ SEZER - Güncel Grup Yönetim Kurulu Başkanı
Tüm resmi dairelerin ve kamu tüzel kişiliğine sahip kurumların (ihale kanunlarına tabi olsun veya olmasın) her türlü ihale kararları damga vergisine tabidir. Halk arasında söz konusu ihale kararı için ödenen damga vergisi “karar pulu” olarak da adlandırılmaktadır. Söz konusu damga vergisi, ihale kararının alınması ile doğmaktadır. Sözleşmenin düzenlenmiş olması durumunda ise ayrıca sözleşmeye ilişkin damga vergisi doğmaktadır. Yani bir ihale dahilinde hem ihale kararının hem de sözleşmenin imzalanmasında damga vergisi doğmakta ve ödenmektedir. İhalenin değişik nedenlerle iptal edilmesi halinde ödenen bu damga vergilerinin ne olacağı uzun yıllar idare ile mükellefler arasında tartışma yaratmıştır. Konu hakkında Maliye Bakanlığı’nın 29.09.2016 tarihinde yayınlamış olduğu 60 Seri no.lu Damga Vergisi Genel Tebliği ile konu açıklığa kavuşturulmuştur.
Söz konusu tebliğ hükümlerine göre, Damga Vergisi Kanunu uyarınca ihale konusu sözleşmenin, yazılıp imzalanan veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenerek herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan, yani hukuken tekemmül eden kağıtlardan sayılması nedeniyle damga vergisi alacağı doğmaktadır.
Bu nedenle, hukuken tamamlanmış olan bir işlemin daha sonra her ne sebeple olursa olsun iptali damga vergisinin iadesini gerektirmemektedir. Ancak ihale kararı damga vergisinde ise Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluşlara şikayet veya Kamu İhale Kurumu'na itirazen şikayet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi halinde, bu ihale kararının hükmünden yararlanılmayan kısmına isabet eden damga vergisi iade olunması gerekmektedir. Burada kanun koyucu ihale nedeniyle ödenen damga vergisinde ikili bir ayrıma gitmiş olup, sözleşme nedeniyle ödenen damga vergisinin sözleşmenin hangi nedenle olursa olsun iptal edilmesinin (ortada doğmuş ve hüküm ifade eden bir sözleşme olması nedeniyle) damga vergisinin iadesini gerektirmeyeceği ilkesini benimsemiştir.
İhale kararına ilişkin damga vergisinde ise kanun koyucu ihalenin ilgili kuruluşlara şikayet veya Kamu İhale Kurumu'na itirazen şikayet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi halinde, bu ihale kararının hükmünden yararlanılmayan kısmına isabet eden damga vergisinin iade edileceği ilkesini benimsemiştir. Yani ihale şikayet, itirazen şikayet ve yargı kararı ile iptal edilirse ihale kararı damga vergisi kalan kısmı iade edilmekte, başka bir nedenden kaynaklı ihale iptal edilirse karar damga vergisi burada da iade edilmemektedir. Örneğin iş tasfiye edilirse karar pulu iade edilmemektedir. Kanun koyucunun buradaki iradesi, sözleşmenin gerçekleşmesi ve hukuki sonuç doğurması açısından bakılıp takdir edilse bile, karar damga vergisinin ihalenin sadece belirli şartlar halinde iptal edilmesi durumunda iade edilmesini anlamak mümkün değildir. Bize göre ihalenin iptal edildiği her durumda damga vergisinin iade edilmesi gerekmektedir.