İnternet yeniden Wall Street'in gözdesi
İnternet sektörünün piyasalardaki güçlü konumu; internet şirketlerinin son beş aydaki yüzde 20'lik gelir artışı; Microsoft'un Skype'ı satın alması; LinkedIn'in borsadaki başarısı, yatırımcıları heyecanlandırırken, Buffett'a göre, "Cindrella gibi baloyu geç terkedersen, arabanın kabağa dönüşmesi kaçınılmaz."
LinkedIn geçtiğimiz perşembe günü New York Borsası'nda halka açıldı. 2011 ilk çeyrek sonuçlarına göre 93.9 milyon dolar gelir raporlayarak, yüzde 110 büyüme gösteren LinkedIn'in hisseleri, halka arzın ilk gününde yüzde 100'ün üzerinde değer kazandı. Borsaya açılacağı gün öncesinde 4.3 milyar dolar değer biçilen LinkedIn'e, şu anda biçilen değer 10 milyar dolara ulaşıyor. Borsaya açılışından tam 353 milyon dolar gelir sağlayan LinkedIn'in üye sayısı ise 102 milyona ulaşıyor. Üye sayısı 650 milyonu aşan Facebook'un 2012 yılında borsaya açılması bekleniyor. Wall Street Journal tarafından yapılan son tahminler, o tarihe kadar Facebook'un değerinin 100 milyar dolara ulaşabileceği yönünde.
2011'in başından bu yana dünya genelinde 60 internet şirketi halka açılarak 6 milyar dolar kazanç sağladı. Silikon Vadisi şirketleri, yatırımcıların yeniden gözdesi konumuna yükselmeyi başardılar. Bu şirketlerinin borsaya geri dönmesine yol açan birçok unsur var. Bunlardan birincisi sektörün piyasalardaki güçlü durumu. Nasdaq, on yıl öncesindeki seviyesine ulaşmış durumda. İkinci unsur, Avrupa'da en büyük internet şirketlerinin oldukça karlı bir tablo ortaya koymaları. Deutche Bank'a göre, büyük internet şirketleri son beş ay içinde yaklaşık yüzde 20 kazanç sağladılar. Üçüncü unsur, Skype'ın Microsoft tarafından satın alınması gibi büyük bir operasyon sonrasında, gözlerin yeniden teknoloji sektörüne dönmesi. Dördüncü unsur ise, dünyanın en büyük iş ağı LinkedIn'in borsada gerçekleştirdiği başarı.
Çin ve Rus yatırımcılar çok iştahlı
Bugün çok sayıda yatırımcı, LinkedIn üzerinden, teknoloji şirketlerine yönelik iştahlarını ortaya koyuyorlar. Yatırımcıların iştahını en fazla kabartanların arasında Groupon, Zynga ve Twitter geliyor. Hızlı bir ekonomik büyüme gösteren gelişmekte olan ülkeler, borsaya giren internet şirketlerini destekleyen ülkeler arasında. Özellikle Çin ve Rusya, bu hareketi en hararetli şekilde destekleyen ülkelerin başında geliyorlar.
Çin'in Facebook'u olarak nitelendirilen RenRen Mayıs ayı başında borsaya açıldı ve Wall Street'teki ilk gününde hisse değeri yüzde 40 oranında artış kaydetti. Şirketin halka arzdan elde ettiği gelir 855 milyon dolara ulaştı.
Rus oligarkı Alicher Ousmanov Zynga, Facebook ve Groupon'a toplamda 370 milyon euro yatırım gerçekleştirdi. Bir başka Rus yatırımcı Yuri Milner ise 2011 başında, Google gibi birçok şirketin "esas kampüsü" olarak değerlendirilen California Mountain View merkezli mikro yalıtım şirketi Y Combinator'un bünyesinde bulunan 40 start-up'ın her birine 108 bin euro vereceğini açıklamıştı.
Yeni bir internet balonu endişesi
Sektör uzmanları her ne kadar bugün yaşanan spekülatif çılgınlığın henüz bir tehlike oluşturmadığını ifade etseler de, artmaya devam ettiği taktirde, genel anlamda ekonomiyi etkileyebileceğinden endişe ediyorlar. Aynı 1999 yılında olduğu gibi. Nitekim, LinkedIn'in başarısını Netscape iel kıyaslayanların sayısı az değil. 28 dolarlık fiyat teklifi ile halka açılan ve yatırımcıların yüksek ilgisi nedeniyle hisse değeri 75 dolara yükselen Netscape, internet balonuna yol açan adım olarak değerlendirilmişti.
Bugün sektör uzmanları, internet sitelerine kendi değerlerinin çok üzerinde fiyat biçildiğini ifade ederken, Facebook başta olmak üzere, bu siteler karlarını her geçen gün artırmaya devam ediyorlar. Öyle ki bir çok ülkede, internet sektörü en önemli büyüme motorları arasında sıralanıyor. Son on seneye bakacak olursak, dijital ekonominin, ABD ekonomik büyümesinin yarısını temsil ettiğini görüyoruz. Bugün İnternet hizmeti veren ilk on şirket ABD'li. Avrupa ise bu sektörde yeterince güçlü bir pozisyona sahip değil. Sadece Alman dijital sanayi rekabet gücünü korumaya devam ediyor.
Buffett haklı olabilir mi?
Tüm dünya aynı yöne doğru koşarken, dünyanın en zengin ikinci insanı ve yatırım gurusu Warren Buffet, internet şirketlerine ilgi göstermemesi ile dikkat çekiyor.
"Küçük bireysel yatırımcı, çoğunluğun yatırım yaptığı hisse senetlerine yatırım yapar. Aslında yatırım yapma zamanı çoğunluğun yapmadığı zamandır. Popüler olan ve iyi giden bir hisse senedini almamalısın" diyen Buffett'a göre "hisse senedinden para kazanmanın ilk kuralı, hisse senedini uzun vadeli bir yatırım aracı olarak görmek" ve asla gereğinden fazla ödememek.
"Alışveriş yaparken, araştırır, en güzel şeyi en uygun fiyata alıyoruz. Madem giysiye, elektroniğe, yiyeceğe gereğinden fazla para ödemiyoruz, hisse senedine neden ödeyelim?" diyen Buffett, 1999 yılında da, internet hisselerine yönelik çılgın ilgiyi hiçe saymış, balon patladığında ise "Sizi uyarmıştım" edasıyla, gülen taraf olmuştu.
Borsadaki her hareketi yatırımcılar tarafından takip edilen Buffett, şirketi Berkshire Hathaway'in hissedarlarına yazdığı bir mektupta ise, "Teknoloji yatırımcıları partiyi fazla uzattılar" ifadesini kullanmıştı. Buffett, dönemin FED Başkanı Alan Greenspan gibi, 1999 ve 2000 başlarında borsaları ele geçiren "mantıksız taşkınlığın", yatırımcıları gerçekdışı beklentilere yönlendirdiğini gündeme getirmişti.
Cindrella masalı
İnternet balonunu Cindrella masalına benzeten Buffett'a göre, baloyu zamanında terketmemek, arabanın kabağa, atların ise fareye dönüşmesine yol açtı. Bugün ise durum 1999'dan farklı. Öncelikle geçtiğimiz on sene boyunca sektör güvenilirliğini büyük ölçüde kanıtladı. E-ticaret ve internet reklamları olgun ve etkin kanallar olduklarını ortaya koydular. Sosyal ağlar, insanların kendilerini özgürce ifade etmelerine, diktatörlerin devrilmesine yol açarak, ne derece güçlü olduklarını; iletişimi ne derece farklı bir boyuta taşıdıklarını ortaya koydular.
Sonuçta geçtiğimiz on sene boyunca internet çok değişti; interneti kullananların sayısı inanılmaz ölçüde arttı. Buffett'ın hala haklı olup olmadığını ise yine zaman gösterecek.
2011'de gerçekleşen en önemli internet şirketi halka arzları
Tarih İsim Halka arz Geliri (milyon dolar)
4 Mayıs RenRen (Asya Pasifik) 855
24 Ocak Shangai Great Wisdom (Asya Pasifik) 388
19 Mayıs LinkedIn (ABD) 353
25 Ocak Demand Media (ABD) 174
7 Nisan Perform (Avrupa) 239
14 Nisan Sequans (Avrupa) 77