İnsan gelmez yola giderken, hesap verebilirlik iletişimi
Hepimiz bu dünyada misafiriz. Halk ozanımız Aşık Veysel’in söylediği gibi “uzun ince bir yoldayız, gidiyoruz gündüz gece.”
Bu yolda ilerlerken “saygı görmek, değerli bulunmak, güvenilir olmak” bizi besleyen önemli değerler. Ve bu üç önemli değer “itibar” kavramının tanımına karşılık geliyor. “İtibar” bireysel ve kurumsal varoluş yolculuğunun sürdürülebilir olmasını sağlayan en önemli etkenlerden biri.
“Kurumsal İtibar Yönetimi” kavramının Türkiye’de ve dünyada tanınması ve yer etmesinde öncülük eden RepMan İtibar Araştırmaları Merkezi Kurucusu Salim Kadıbeşegil Podcast konuğum oldu. İletişim ustası değerli hocamız ile “Gelmez Yola Gidiyoruz” adlı kitabı üzerine konuştuk.
Şirketler varlık nedenlerini yeniden tanımlıyor
Sallim Kadıbeşegil “ahlakı ve gezegeni tükettik, kurtuluşumuz için yeni bir oyuna, yeni toplumsal yaşam kurallarına ihtiyacımız var” diyor. Para uğruna herşeyi yaparak ahlakı tükettik.
Doğal kaynaklara zarar vererek gezegenin kendini yenileyebilme gücünü tükettik. Bugün insanın gezegendeki yolculuğunda geldiği noktada, varolan ekonomik modeller yaşamın sürmesini sağlamak için yeterli görünmüyor. İşte bu nedenle şirketler varlık nedenlerini yeniden tanımlıyor.
Kapitalizmin ana oyuncularından 200 şirketin CEO üyelerinden oluşan dünyanın en güçlü lobilerinden Business Roundtable, 2019 yılında “şirketlerin varlık nedenlerini değiştirdiklerini” belirten bir bildiri yayınladı. Bu şirketler “varlık nedenimiz artık sadece hissedarlarımıza değer yaratmak, yani sadece para kazanmaktan ibaret değil” dediler. Varoluşları ile etkilemiş oldukları tüm paydaşlar için değer yaratmayı önceliklediklerini belirttiler.
“Paydaş kapitalizmi” olarak da nitelenen bu yeni varoluş tanımında, “hesap verebilirlik” ve “şeffaflık” ön plana çıkyor. Artık şirketler; müşterileri, çalışanları, tedarikçileri ve üretim süreçleri ile dokunduğu tüm insanlara hesap veriyor. Şirketkerin yeni varoluş tanımında, önemli olan diğer bir kavramın ise “etik lilderlik” olduğunu vurguluyor Salim Kadıbeşegil. Yeni dönemde sadece işte değil, hayatın bütününde etik ve örnek olan liderler bekleniyor.
Yeni bir yaşam sözleşmesi, wiki-toplum ve ahilik
Salim Kadıbeşegil yeni bir “yaşam sözleşmesi” için çalışmamızı öneriyor. Dijital dünya ve insanı gezegenin geleceği için buluşturan, sürdürülebilir bir evlilik sözleşmesi.
Bunun için de “Wiki-Toplum” modelinin iyi bir çözüm olabileceğini söylüyor. Wikipedia örneği üzerinden bu çözümü açıklıyor. Wikipedia iş modelinde hem teknoloji, hem de sürdürülebililr bir yönetsel anlayış var. Açıklık, şeffaflık hesap verebililirlik, sivil toplum, kooperatifleşme, paylaşımcı bir gelir modeli var.
Wikipedia iş modeli ile Avrupa Birliği değerlerinin evlendirildiği bir şablonun işe yarabileceğini söylüyor. Bu modele, bin yıl önce topraklarımzdan çıkan bir toplumsal sözleşme olarak “ahilik” kültürünü de ekliyor. Ahilik yapısının toplumsal ve ekonomik yaşamda yeniden canlanmasını sağlamaya davet ediyor bizi. “Wiki-Toplum” gerçeklerle yüzleşen, iş- birliği ve dayanışmayı sürdürülebilirliğin kalkanı haline getirebileceklerin randevulaştığı bir buluşma noktası olacak, diyor.
“Hesap lütfen…!”
Aşık Veysel Şatıroğlu ölmeden üç gün önce “Gelmez Yola Gidiyorum” şiirini yazıyor. “Tayfaları hazır olan bir gemi limanda beni bekliyor. İşte benim sonbaharım ve karanlık yollarım” diyor. Gezegende gidilecek limanlarımız azalıyor ve hep birlikte “Gelmez yola gidiyoruz.” Zaman, hesap verme zamanı. Şirketler varlıkları ile gezegende «ekonomik, sosyal ve çevresel etki” yaratıyor. Gideceğimiz yolun açık olması ise ancak bu etkiyi ölçerek, hesabını vererek ve bunun iletişimini yaparak mümkün olacak görünüyor.