İnşaatta çalışanlar da azalıyor

Ekonominin lokomotif sektörlerinden inşaatta gidişatın hiç de parlak olmadığını hafta başında aktarmıştık. Ne belediyelerin verdiği inşaat ruhsatları ve yapı kullanma izin belgelerinde artış vardı, ne konut satışında. Tam tersine, ilk çeyrek itibariyle geçen yılın aynı dönemine göre önemli gerilemeler kaydedilmişti. Türkiye İstatistik Kurumu'ndan dün gelen yeni veri serisi, inşaattaki kaygı verici tabloyu başka bir boyutuyla ortaya koydu.

İnşaat sektöründe çalışanlara ilişkin bu veriler, çalışan sayısının giderek azaldığını gösteriyor. 2005 yılı baz alınarak oluşturulan endekse göre bu yılın ilk çeyreği, şimdiye kadar en az istihdam oluşan çeyrek durumunda.

İnşaatta en düşük istihdam, mevsimsel etkenlerle hep ilk çeyreklerde ortaya çıkıyor. Önce bu gerçeğin altını çizelim ve 2010'un ilk çeyreğindeki tabloyu, önceki yılların aynı dönemiyle karşılaştıralım. 2005 yılı 100 kabul edilen inşaat sektörü istihdam endeksi 2006'nın ilk çeyreğinde 99.9 olarak gerçekleşti. 2007'nin ilk çeyreğinde 106.8'e çıkan endeks, daha sonra belirgin bir azalma sürecine girdi. Endeks, ilk çeyrek itibariyle 2008'de 103.5'e, 2009'da 83.6'ya, bu yıl ise 80'e geriledi.

En düşük endeks bu yıl oluşmakla birlikte, teselli niteliğinde bir veri var; gerileme hızı yavaşladı. Geçen yıl ilk çeyrekte önceki yıla göre yüzde 19.3 olan gerileme, bu yıl yüzde 4.3'te kaldı.

Bu arada, inşaattaki istihdamda genel olarak yüzde 4.3 gerileme olurken, bina inşaatında çalışanların sayısı yüzde 5.4, bina dışı inşaatlarda çalışanların sayısı yüzde 2.9 oranında geriledi. 

Bu oranlar, genele ilişkin. Bir de inşaat sektörünün alt kalemlerindeki gelişmeye ilişkin oranlar var.

Örneğin inşaat sektörü toplamında çalışanların sayısı ilk çeyrekte geçen yıla göre yüzde 4.3 azalırken, "alan hazırlama" işlerinde çalışanların sayısında yüzde 14.1'lik bir düşüş oldu.

"Genel inşaat işleri"nde çalışanların sayısında yüzde 4.5 düzeyinde bir gerileme ortaya çıktı. "Tesisat işleri"nde çalışanların sayısındaki gerilemenin oranı yüzde 3.4 olarak belirlendi.

Çalışan sayısında artış kaydedilen tek grup ise "tamamlama işleri". Bu işlerde çalışanların sayısında ilk çeyrekte geçen yıla göre yüzde 3.1'lik artış olduğu dikkati çekiyor. Tamamlama işlerinde çalışanların sayısı bina inşaatında yüzde 6.5 azalırken, bina dışı işlerde çalışanlarda tam yüzde 24.7'lik artış kaydedildi.

İnşaat sektöründe çalışanların sayısı başta da belirttik, en düşük gerçekleşmeyi ilk çeyrekte gösteriyor. En yüksek istihdama üçüncü çeyrekte ulaşılıyor; ikinci ve dördüncü çeyreklerde ise birbirine yakın bir istihdam oluşuyor.

Başbakan Erdoğan tarafından bir süre önce yapılan ve "yaz aylarına kadar 1 milyon kişiye iş yaratılacağı, işsizlik oranının da yüzde 10'lara doğru ineceği" yönündeki açıklama da bir ölçüde inşaatta ortaya çıkacak bu canlanmayı temel alıyor. İnşaatla birlikte tarım ve turizm kaynaklı olmak üzere hizmetler sektöründe yaşanan artışla yaz aylarında istihdamın artması doğal bir süreç olarak karşımıza çıkıyor. Bu da işsizliğin konjonktürel olarak azalması sonucunu doğuruyor. Bu tabloya bağlı olarak işsizlik yıl içinde hep bir çanak eğrisi çiziyor.

İşte inşaatta bu yıl toparlanma geçmiş yıllardakine göre daha sınırlı olursa, yani inşaatın istihdama katkısı geçmiş yıllara göre sınırlı kalırsa, o çanağın tabanı çok daha yukarıda oluşacak demektir. Bir başka ifadeyle bu yılki istihdam eğrisi yayvan bir tabak biçiminde oluşacaktır.