İnovasyonda neredeyiz? Durum tespiti
Geçen ayın son günlerinde, 28-30 Kasım tarihleri arasında, coşkulu bir inovasyon haftası yaşadık. Bilgi toplumunun küresel rekabet ortamında ekonomik gelişmenin en etkili yolu olan inovasyon konusunda başta gençlerimiz olmak üzere insanlarımızı hem bilgilendirdik hem de heveslendirdik. Şimdi de sıra onları inovasyon konusunda eyleme yönlendirmekte.Bunun için de insanlarımızın özgüvenini arttırmaya, meraklandırmaya ve cesaretlendirmeye sıra gelecek. Cesaretin felaketle değil selametle neticelendirilebilmesi için de onları olabildiğince bilgilendirmemiz ve niteliklendirmemiz gerekiyor.
Başarı için önce nerede olduğumuzu bilmemiz, kendimizi kendimizle değil dünya ile mukayese etmemiz gerekiyor.
2013’te INSEAD’ın 142 ülkeyi kapsayan inovasyon sıralamasında Türkiye’nin yeri 68. sırada. Bir yıl önceki 2102 yılı sıralamasındaki yerimiz 74. sırada bulunuyor. Bir yılda 6 basamak atlamışız. Yerimiz hala çok gerilerde ama hızımız fena değil. Fakat önceki yıllara baktığımızda istikrarlı bir ilerleme sergileyemiyoruz. 2011’de 65., 2010’da 67., 2008 ve 2009’da da 51. sırada yer almışız.
INSEAD’ın 2013 yılı inovasyon sıralamasında sırasıyla İsviçre, İsveç, Birleşik Krallık, Hollanda ve ABD ilk beş sırada yer alıyor. Sanayi toplumunun ileri ülkelerinden Almanya 15.,Fransa 20., Japonya 23. ve İtalya 29. sırada kendilerine yer bulabilmişler. Son yıllarda hızla gelişen bilgi toplumunun yıldız ülkeleri (Pasifik Ülkeleri) ise inovasyon konusunda oldukça başarılı bir performans sergiliyor: Hong Kong 8., Singapur 9., Güney Kore 18. ve Çin 35. sıradalar. BRICS ülkelerinin performansı ise, Çin hariç, epeyce düşük: Brezilya 64.,Rusya 62., Hindistan 66. ve Güney Afrika 88. sırada kendilerine yer bulabilmişler. İnovasyonun iki kanadı olan Ar-Ge ile girişimcilik alanlarındaki küresel yerimiz de maalesef arka sıralarda. Ülkemizde GSMH içinde Ar-Ge harcamalarının oranı, son yıllarda oldukça önemli artışlar gerçekleştirmemize rağmen, henüz binde 8-9. 2023 hedefimiz olan yüzde 3, bugün birçok ülke tarafından yakalanmış, hatta aşılmış durumda. İnovasyonun ikinci kanadı olan girişimcilik konusunda da son yıllarda önemli teşvikler sağlanıyor yurdumuzda. Etkili bir girişimcilik ekosistemi oluşturulmaya çalışılıyor. Fakat Dünya Bankası ve IFC’nin 2013 raporunda girişimciliğin yaygınlaştırılmasındaki önemli faktörlerden biri olan İş Yapma Kolaylığı sıralamasında Türkiye 185 ülke arasında ancak 71. sırada yer alabiliyor. İlk beş sırada sırasıyla Singapur, Hong Kong, Yeni Zelanda, ABD ve Danimarka var. Güney Kore 9.sırada. Burada da Pasifik Ülkelerinin başarısı dikkat çekiyor.
Türkiye’nin nispeten ilk sıralarda yer aldığı önemli bir küresel sıralama, kısa adı IMD olan Uluslararası Yatırım Geliştirme Enstitüsü tarafından hazırlanan 2012 Dünya Rekabet Yıllığı Araştırması sonuçları. Türkiye bu araştırmada “Küreselleşmeye Bakış” sıralamasında 59 ülke arasında 14. sırada yer alıyor. İrlanda 1., Danimarka 3., Hong Kong 5., Tayvan 6., Singapur 7., İsveç 9. ve Güney Kore 10. sıradalar. Pasifik ülkeleri burada da küreselleşme konusunda daha cesaretli ve daha iştahlı bir performans sergiliyor. Türkiye’nin yeri de oldukça ümit verici.
Yine IMD tarafından 2012’ye ilişkin “Yöneticilerin Girişimciliği” sıralamasındaki yerimiz de diğer birçok alana göre oldukça başarılı. Bu konuda Türkiye 17. sırada yer alıyor. Burada Tayvan 1. sırada. Türkiye, 12. sırada yer alan Almanya ve 14. sırada yer alan ABD’ye epeyce yaklaşmış durumda. Yöneticilerin bireysel girişimciliğinin (iç girişimcilik, intrapreneurship) ön plana çıktığı bu sıralama sonuçları girişimcilik konusunun gelişmiş sanayi ülkelerinden ziyade gelişen ülkelerde ön plana çıktığı, girişimciliğin de batıdan doğuya kaydığı şeklinde yorumlanabilir.
Buna karşılık kurumsal girişimciliğin değerlendirildiği, yine IMD’nin “Şirketlerin Yenilikçilik Kapasitesi” sıralamasında gelişmiş sanayi ülkelerinin ön sıralarda yer aldığını görüyoruz.Burada İsviçre 1., Almanya 3., ABD 4., İsveç 6., Japonya 15., İngiltere 16., İtalya 18., Fransa 25. sıradalar. Türkiye’nin yeri epeyce gerilerde, 42. sırada bulunuyor. Bu sıralama da kanaatimizce, değerlendirme bireyden kurumlara kaydığında, gelişmiş sanayi ülkelerinin daha başarılı olduğu şeklinde yorumlanabilir.
Uzakdoğu (Pasifik) ülkeleri hep ön sıralarda yarışı götürüyor. Yıllardır yüzde 10’larda dolaşan bir büyüme sergileyen Çin’in artık ne zaman ABD ekonomisini geçeceği tartışılıyor. Çin sınırları içinde olmasına rağmen birçok sıralamada ayrıca değerlendirilen Şanghay ve Hong Kong genellikle hep ilk 5’te yer alıyor. Singapur küresel rekabet gücü sıralamasında yıllardır hep ilk 3 ülke içinde kendine yer buluyor. Artık gelişmekte olan ülkeler grubundan gelişmiş ülkeler grubuna geçmiş olan Güney Kore’nin performansı da oldukça yüksek.Son yıllarda Malezya da 27 milyon nüfusuyla önemli başarılar sergiliyor. Sıralamalarda epeyce geride kalan 1960’ların kadersiz ülkesi Vietnam 2000’den beri yüzde 8’ler civarında büyüme oranları gerçekleştiriyor. Yine aynı durumdaki Endonezya 2009 kriz yılı hariç, 2007’den beri yüzde 6’ların üzerinde büyüyor. Bu ülke geçen yıl Hollanda’yı sollayıp 16.sıraya ulaşmış durumda. Yani Türkiye’nin 2023 hedefi olan dünyada ilk 10 ülke içine girme hedefinde yeni bir rakibimiz daha var.