İngiltere Merkez Bankası'nda yeni dönem

Son otuz yıllık dönemde büyük bir ivme kazanan küreselleşme hareketi sadece mal ve sermaye akımları önündeki engelleri kaldırmadı. Şimdilik sınırlı olsa da, işgücü de serbest dolaşımdan istifade ediyor; küreselleşme sonucu ülkeler arasında artan rekabet, üst düzey yöneticilere talebi de arttırıyor. Küreselleşmenin güçlü savunucusu İngiltere, ülkeyi içinde bulunduğu ekonomik krizden çıkarmak için çareyi Merkez Bankası'nın başına bir yabancı getirmekte buldu. Kanada Merkez Bankası Başkanı Mark Carney, İngiltere Merkez Bankası Başkanlığı görevini bu ayın başında Mervyn King'den devraldı. Banka'nın 319 yıllık tarihinde ilk kez bir yabancı, başkan olarak görev yapacak. Büyük olasılıkla yeni dönemde de, önceki Başkan King dönemindeki genişleyici para politikalarına kaldığı yerden devam edilecektir. Kanada Merkez Bankası Başkanı olmadan önce uzun yıllar Goldman Sachs'da çalışan Carney, Maliye Bakanı George Osborne'un gözünde en deneyimli ve başarılı merkez bankası başkanlarından biri. Mark Carney, muhafazakar hükümetin beklentilerini karşılayacak mı? Carney'nin göreve gelirken sözcüsünü de yanında getirmesi bir ayrıntı gibi görünse de bu, kamuoyuna verilecek mesajlara önem verdiğinin ir göstergesi olarak görülebilir.

***
Yılın ilk çeyreğinde yüzde 0.3 oranında büyüyerek, yeni bir resesyondan kurtulan ekonomide, yılın ikinci üç aylık döneminde büyümenin yüzde 0.5-0.6 oranında gerçekleşmesi bekleniyor. 2009'dan bu yana temposunu arttırarak devam eden genişleyici para politikası sonucu, ekonomiye enjekte edilen para miktarının 579 milyar dolara ulaştığı İngiltere'de, Merkez Bankası gösterge faiz oranı yüzde 0.5 oranında seyrediyor. Muhafazakar hükümetin Oxford'dan doktoralı yeni Başkan'dan beklentisi, 2015'in Mayıs ayında yapılacak genel seçimlerden önce ekonominin ayağa kaldırılması. Hedef enflasyon oranında bir değişiklik yapılmamasına rağmen gevşek para politikası sonucu, yeni dönemde de enflasyonu yüzde 2 sınırları içinde tutmak zorlaşacaktır. Konut sektörü ABD'de olduğu gibi, İngiltere'de de hükümetin ekonomiyi canlandırmak için teşvik ettiği sektörlerin başında geliyor. Hükümetin konut alımlarını teşvik etmek için ipotek kredilerinin bir bölümünü üstlenmesi sonucu sektör canlanırken fiyatlar da artmaya devam ediyor.
***
İngiltere Merkez Bankası'nın görevleri arasına para politikasının idaresi dışında, geçtiğimiz nisan ayında finansal piyasalarda istikrarının korunması ve bankaların gözetimi görevleri de eklendi. Bundan önceki Başkan King'in mayıs ayında para arzını arttırmak konusunda gösterdiği çabalar boşa çıkmış; Para Kurulu, hazine bonoları karşılığında para arzının 25 milyar sterlin daha arttırılmasına karşı çıkmıştı. Kararın gerekçesi olarak daha önceki para arzı artışlarının ekonomiye beklenen ivmeyi kazandırmadığı gösteriliyor. Mark Carney acaba aynı dirençle karşılaşacak mı? Uluslararası ekonomi çevrelerinde, yeni dönemde İngiltere Merkez Bankası'nın para politikasında önemli değişmelerin olabileceği; Carney'nin, Bernanke gibi faiz politikasını belirlerken işsizliği kriter olarak alabileceği söyleniyor. Mayıs ayı itibariyle yüzde 7.8 olan işsizlik oranı, birçok AB üyesi ülkedeki işsizlik oranının altında olmasına rağmen, kriz öncesi dönemdeki işsizlik oranının oldukça üzerinde. Esas önemli sorun, gelir dağılımındaki bozukluk. Üst düzey yöneticilerin gelirleri hemen hemen kriz öncesi seviyesinde bulunurken, orta ve alt gelir gruplarının reel gelirlerinde düşüşler görülüyor.
***
İngiltere, merkez bankası başkanının dışardan atandığı ilk ülke değil. 2005'ten bu yana sürdürdüğü İsrail Merkez Bankası Başkanlığı görevini geçtiğimiz ay tamamlayan Stanley Fischer de, ülke dışından atanan musevi asıllı Amerikalı bir iktisatçı. Kanadalı Başkan İngiltere ekonomisini ayağa kaldırabilecek mi? AB muhaliflerinin her geçen gün sesini daha gür duyurduğu İngiltere'de, AB yanlısı muhafazakar hükümetin Carney'den beklentisi yüksek. Carney'nin başarılı olmasının, İngiliz hükümetini olduğu kadar AB ve ABD'yi de sevindireceği açıktır.