İngilizlerin terk ederken Gordion düğümü bıraktığı alanlar ve ondan esinlenen Amerikalılar…
1947’den bu yana egemenlik alanlarını terk eden İngilizler arkalarında hep çözümsüzlük ve Gordion düğümü bıraktılar. Bunun son örneği Hong-Kong. Amerikalılar da son dönemlerde bundan esinleniyor, Libya, Irak ve Suriye’de benzer bir çözümsüzlük politikası bırakıyorlar.
İngilizler eski egemenlik alanlarını terk ederken bir “Gordion düğümü” bırakmakla ünlüdür. 1947’de de öyle yaptılar. Ülkeyi Müslüman Pakistan, Hindu Hindistan olarak bölen sınırları çizdi. Ancak Pakistan’ın doğusu ve Hindistan’ın en kuzeyindeki bölgenin geleceğini tayin hakkını yerel elitler Maharajahlara bıraktı. Onlarsa Hindistan/Pakistan arasında kararsız kaldılar….
Kararsızlık savaşa neden oldu. Hindistan bölgenin üçte ikisini işgal etti. Bu işgal fiili durum doğurdu. Bir barış anlaşmasıyla otonom bir yönetim oluştu, ama çekişmenin/ hırlaşmanın ardı arkası kesilmedi. İngilizler “bu işe yerele bıraktı” denildi ama, 1972’de D.Lapierre/P.Collins yazdıkları “Bu Gece Özgürlük” kitabında bunu analiz ederlerken, iki ülke yaratmanın ”emperyal planın” bir parçası olduğunu ortaya koydular. Salman Rüşti ise “Gece Yarısı Çocukları” eserinde bu entrikalı egemenlik bölgelerini bir romancı olarak ele alıp anlatır. 1960’da Kıbrıs’ta bir üs bölgesini anayasal hükümle İngilizlere bırakılması, 1953’te Cebelitarık’ta kurulan ABD deniz üssü kurulması İspanya’dan toprak koparmak gibi “düğümü atılmış” sorun yaratmak, hep ama hep İngiltere’nin marifetidir, görüşüne kitabında yer verir.
1997’de Hong Kong’da da öyle oldu. “İçişlerinde bağımsız dış savunması Çin’e bağlı” denen çözümün/çözümsüzlük olduğu Temmuz 2019 olaylarına yol açan düzenlemelerde çok açık ortaya çıktı. Hong Kong’lular bu dönemdeki gelişmelerle ne otonom ne de özel yönetim olmadıklarını öğrendiler...
Şimdi İngiliz emperyal anlayışı 1940’lardan sonra ektiği tohumun Çin ve Hint yönetimini üslenmiş olanlara milliyetçi bir hasadı, “Kan ve ölüm pahasına” yaptırıyor.…
Görünen o ki, İngilizler 1947’den bu yana terk ettikleri egemenlik alanlarının bütününde, Keşmin’de, Kıbrıs’ta, Cebelitarık’ta ve son olarak Hong Kong’da hep arkalarında sorunlar ve çözümsüz “Gordion düğümleri” bırakmayı ilke edinmişler. Onlardan ders alan Amerikalıların yarattıkları Libya, Irak, Suriye sorunları da benzer sonuçlar içeriyor. Barış değil çatışma içerikli oluyor…