İmkanlar imkansız
Birazdan okuyacağınız satırlar 2018 içerisinde kaleme aldığım ve kim bilir alacağım kaçıncı Gelişmekte Olan Ülkeler (GOÜ) temalı yazıya işaret ediyor bilmiyorum. Anlatmaya çalıştıklarımın sayısını geçtim. Esas konu anlatacaklarımın daha ne kadar olacağı.
Bugünlerde yine aynı konu başlığı üzerine kafa yoruyoruz; “GOÜ grubunda varlıklar baskı altında.” Geride bıraktığımız haftanın ana teması da Nisan ayından bu yana olduğu üzere, hatta süreci daha genişlettiğimizde 26 Ocak tarihinden bu yana baktığımız üzere bu eksende gerçekleşti. Arjantin ve Türkiye varlıklarına yönelik yaklaşım “bulaşıcılık riski” denilen konunun sıcak kalmasına imkan tanımaya devam ediyor.
Yerel varlıklardaki gidişat ile başlayalım. Endişe duyduğumuz bayram tatili işlemlerinde kur fiyatlamalarının ters ayakta yakalanmaya beklendiği şekilde maruz kalmamış olması Pazartesi günü ile birlikte negatife döndü. Döviz işlemlerinde gerçekleşen yükselişin –Türk lirası değer kaybının- muhtemelen iki ana gerekçesi olduğu kanaatindeyim. i) Bayram tatili öncesinde alınan önlemlerle ertelenen yerli talebi ii) Özellikle Londra kaynaklı olmak üzere yabancı yatırımcılarda hala daha Türk lirası likiditesinin bulunuyor olması. Keza, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan para piyasası işlemlerine yönelik önlemini de bu kapsamda değerlendirmek faydalı olacaktır. Yüksek olasılıkla, limitlerin 13 Ağustos öncesi rakamın iki katı ile sınırlanmasındaki amacın, repo işlemleri ile TL borçlanılarak yabancılar ile yapılan işlemlerde TL verilmesindeki ivmenin kırılmaya çalışılması olabilir. Bu noktada son dönemlerde sıklıkla tartıştığımız “iletişim” konusunun ne denli önemli olduğuna da değinmek gerekiyor. Teknik konularda masanın diğer tarafında yer alan bizlerin uzlaşıya varmakta zorluk çekmesi atılan adımların hem gecikmeli anlaşılmasına hem de algı kanalı üzerinden etkisinin sınırlı kalmasına neden oluyor.
Dışarıda ise GOÜ grubu için tanımlama tam anlamı ile “yangın yeri” şeklinde devam ediyor. Endonezya’da para birimi rupi 98 Asya Krizi’nden bu yana Amerikan dolarına karşı en düşük seviyesinde işlem görürken ülke Merkez Bankası gerek bono-tahvil gerekse döviz piyasası işlemlerinde müdahale eden tarafta yer alarak stabilizasyon sağlamaya çalışıyor. Bölgenin diğer üyesi Hindistan’da USD/INR paritesi tarihinin en yüksek seviyesinde fiyatlanırken son 3 yılın en büyük düşüşünü ay bazında gerçekleştirerek Ağustos’u sonlandırıyor. Keza Brezilya’da Merkez Bankası (BCB) Perşembe günü ek swap ihalesi açarak 1.5 milyar dolar düzeyinde müdahalede bulundu. Anlayacağınız “çarşı pazar iyiden iyiye karışmış durumda.”
Peki, Arjantin’de durum ne? IMF ve faiz artırımları çare oldu mu? Her şeyin tek başına ilacı mı? Yoksa “Çare Drogba’mı?”. Arjantin pezosu 24 Ağustos’tan bu yana Amerikan doları karşısında yüzde 20 değer kaybederken, Merkez Bankası (BCRA) politika faiz oranını yüzde 60’a yükselterek bir kez daha topa girdi. Filmin kopuş noktası ise Devlet Başkanı Macri’nin Çarşamba günü IMF’ye yaptığı “ödemeleri hızlandırın” çağrısı oldu. Pazartesi günü ek önlemler açıklayacaklar. Can sıkıcı günler çok uzakta değil.
Özetle, GOÜ grubu zorlanıyor. Konjonktür pozitif değil ve rüzgar sürekli tersten esiyor. Zaman kaybı herkesi zorluyor.