IMF’ye göre Türkiye kişi başı gelirde 9 basamak çıkıyor
IMF projeksiyonlarına göre 2022’de kişi başına milli gelirde 78’inci sırada yer alan Türkiye, 2023’te 69’uncu olacak. Nisan ayı projeksiyonlarında Türkiye’nin 2023 sırasını bir basamak yükselişle 77’ncilik olarak öngören IMF, ekimde bunu 9 basamak yükseliş şeklinde revize etti.
Uluslararası Para Fonu (IMF), milli gelir büyüklüğüne göre 2023 sıralamasında Türkiye’nin sırasına ilişkin tahminini 2 basamak yükselterek 17’ncilik olarak belirlerken, kişi başına milli gelirde de 2022 gerçekleşmesine göre 9 basamak yükselişle 69’unculuk olarak öngördü. IMF’nin Türkiye’ye ilişkin öngördüğü kişi başına milli gelirin, Orta Vadeli Program’da (OVP) öngörülen düzeyden yüksek olduğu dikkati çekti.
Ülkelerin makro ekonomik büyüklüklerine ilişkin projeksiyonları içeren ve 2028’e kadar olan dönemi kapsayan IMF Dünya Ekonomik Görünümü (World Economic Outlook) raporunun Ekim 2023 güncellemesinde, gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) ve diğer makro göstergelere ilişkin bir önceki nisan ayında yayımlanan rapordaki tahminler revize edildi.
Yeni raporda; IMF hesaplamasına göre 2022 yılında 10 bin 622 dolarla 196 ülke içinde 78’inci sırada yer alan Türkiye’nin 2023 yılının tamamında 13 bin 384 dolarlık ortalama kişi başına GSYH’ye ulaşacağı öngörüldü. Buna göre Türkiye 2023’te kişi başına milli gelir sıralamasında 9 basamak birden yükselecek.
IMF Ekonomik Görünüm Raporu’nun Nisan 2023 güncellemesinde, Türkiye’nin 2023 yılında 11 bin 932 dolarlık kişi başına milli gelirle 77’nciliğe yükseleceği tahmin edilmişti. O tarihten bu yana kaydedilen makro ekonomik gelişmeleri dikkate alan IMF, bu hedefini revize ederek Türkiye için beklediği kişi başına milli gelir düzeyini 1.452 dolar daha yüksek ve dünya sıralamasındaki yerini de bir önceki güncellemedeki tahminin 8 basamak üstünde belirledi.
2028 öngörüsü 17 bin 333 dolar
Ekim raporunda, 2028’e kadar olan döneme ilişkin kişi başına milli gelir tahminleri de revize edildi. Güncellenen projeksiyonlara göre kişi başına milli gelirde Türkiye’nin 2024 yılında 15 bin 368 dolarla 67’inciliğe yükseleceği, 2025’te 15 bin 899 dolarla aynı sırada yer alacağı tahmin edildi.
Türkiye’nin 2026’da kişi başına GSYH’sini 16 bin 317 dolara çıkaracağı ancak sıralamada 68’inci olacağı, 2027’de 16 bin 832 dolar ve 2028’de 17 bin 333 dolarla yine aynı sırada yer alacağı öngörüldü. Buna göre Türkiye, izleyen beş yılda kişi başına milli gelirini önemli oranda artıracak, ancak 65’inci sırada yer aldığı 2013 düzeyini yakalayamayacak.
OVP hedeflerinden yüksek
IMF projeksiyonlarında yıllar itibarıyla Türkiye için öngörülen kişi başına milli gelir tahminlerinin, ekonomi yönetimince hazırlanan ve 2024-2026 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program’da (OVP) hedeflenen düzeylerin üzerinde olduğu dikkati çekti.
Yeni OVP’de Türkiye’de kişi başına milli gelirin 2023 düzeyi için 12 bin 415 dolarla IMF’nin öngördüğünden daha düşük bir gerçekleşme tahmini yer alıyor. Eylül ayında hazırlanma süreci tamamlanarak yayımlanan OVP’de 2024 için 12 bin 875 dolar, 2025’te 13 bin 717 dolar ve 2026’da 14 bin 855 dolar olan kişi başına gelir hedefleri, IMF projeksiyonlarında bu yıllar için yapılan tahminlerin altında bulunuyor.
Gelirin süper ligi
IMF’ye göre 2023 yılında Lüksemburg 135.605 dolarlık kişi başına GSYH ile birinci sırada yer almaya devam ediyor. Kişi başına milli geliri 2028’de 154 bin 420 dolara ulaşması beklenen Lüksemburg, yurttaşlarının ortalama refah düzeyi en yüksek ülke olmaya devam edecek.
Projeksiyonlara göre 2023 yılında kişi başına milli gelirde Lüksemburg’u 112 bin 248 dolarla İrlanda, 102 bin 866 dolarla İsviçre, 99 bin 266 dolarla Norveç, 87 bin 884 dolarla Singapur izleyecek. İlk dört sıra 2028’e kadar değişmeyecek. 5’inci sıradaki Singapur 6’ncı sıradaki İzlanda ile 2026 yılında yer değiştirecek. İzlanda, 2027 yılında ise Norveç’le yer değiştirerek 4’üncü olacak.
2028 yılında ise ilk beş sıra; Lüksemburg, İrlanda, İsviçre, İzlanda ve Singapur şeklinde oluşacak. 2022’de ikinci sırada yer alan Norveç’in 2028’de 6’ncılığa, 5’inci olan Katar’ın 7’nciliğe düşeceği öngörülüyor. 2022’de ilk 10’da yer almayan Makao Özel İdaresi’nin (Çin) 2028’de 8’inci olacağı; 2022’de 7’nci sıradaki ABD’nin 9’uncu; 9’uncu Danimarka’nın ise 10’uncu sırada yer alacağı tahmin ediliyor.
“Yüksek gelir” ligi mümkün mü?
Dünya Bankası’nın 1 Temmuz 2023 tarihinde açıkladığı yeni verilerine göre kişi başı geliri 1.135 doların altında olan ülkeler düşük gelirli, 1.136- 4 bin 465 dolar arasında olanlar alt orta, 4bin 466- 13 bin 845 dolar arasında olanlar üst orta, 13 bin 846 dolar ve daha yüksek olanlar da yüksek gelirli ülkeler olarak sınıflandırıldı.
Buna göre Türkiye, 2023’te OVP’de tahmin edilen 12 bin 415 dolarlık kişi başına gelirle Dünya Bankası’nın “yüksek gelirli ülke” çıtasının altında kalırken, aynı yıl için IMF’nin yaptığı tahmine göre ise 13 bin 384 dolarla bu çıtayı oldukça yakınsıyor. Buna göre Türkiye yüksek gelirli ülke kategorisi için Banka tarafından belirlenen 2023 düzeyini; IMF’ye göre 2024, OVP’ye göre ise 2026’da yakalıyor.
Ancak Dünya Bankası, “Atlas” metoduyla yaptığı bu sınıflandırmada baz aldığı eşik değerleri her yıl temmuz ayında güncelliyor. Bu nedenle Türkiye’nin yüksek gelirli ülkeler ligine girip giremeyeceği, 2023 ve izleyen yıllar itibarıyla kişi başına milli gelir gerçekleşmeleri ve her yıl Dünya Bankası’nca belirlenecek yeni çıtaya göre belli olacak.