IMF'nin cari açık tahmini 78-80 milyar arası
IMF elbette cari açığın düzeyiyle ilgili bir rakam dile getiriyor değil. Ama, açıklanan bazı oranlardan yola çıkarak nasıl bir gerçekleşme beklendiği konusunda tahmin yürütmek mümkün.
IMF'nin son tahminine göre bu yıl cari açığın GSYH'ye oranı yüzde 10.3'ü bulacak. Peki biz, bu orandan yola çıkarak 78-80 milyar arası bir açık beklendiği sonucuna nasıl mı varıyoruz, açıklamaya çalışalım:
TL'nin yılın üçüncü çeyreğinden itibaren dolara karşı hızlı bir değer kaybı içine girmesi, cari fiyatlarla TL olarak aynı GSYH'yi oluştursak bile, bu GSYH'nin dolar karşılığını hesapta olmayan biçimde aşağı çekiyor. Yılın ilk çeyreğinde 1.58, ikinci çeyreğinde 1.56 olan ortalama dolar kuru, üçüncü çeyrekte 21 Eylül'e kadar olan dönemde 1.71 düzeyinde oluştu. Üçüncü çeyrek ortalamasının da 1.71'e yakın bir düzeyde gerçekleşeceğini beklemek yanlış olmaz. Son çeyrek için şimdiden bir tahminde bulunmak çok zorsa da, en azından doların 1.70'lerin altına inmeyeceği, bu düzeyin çok üstüne de çıkmayacağı söylenebilir. Dolayısıyla, son çeyrek ortalamasını 1.75'ler dolayında almak doğru olacak gibi görünüyor.
IMF, bu yıl için tüketici fiyatlarındaki yıllık ortalama artışı yüzde 6 olarak tahmin ediyor. IMF'nin sabit fiyatlarla büyüme tahmini ise yüzde 6.6 düzeyinde. Yani, bu durumda cari fiyatlarla büyüme bir anlamda yüzde 13 olarak öngörülüyor demektir.
Yüzde 13'ü, üçüncü ve dördüncü çeyreğe uygularsak ve bu dönemler için 1.71 ve 1.75 olarak tahmin ettiğimiz dolar kuru üzerinden hesaplama yaparsak, ikinci yarıdaki GSYH 371 milyar dolar oluyor. İlk yarıdaki 386 milyar dolarla birlikte yılın tümündeki GSYH 757 milyar dolar olarak gerçekleşiyor.
757 milyar doların yüzde 10.3'ü de 78 milyar dolar olarak bulunuyor. Marjı biraz genişleterek söylersek, IMF'nin yüzde 10.3'ü, Türkiye'nin bu yıl 78 milyar dolar ile 80 milyar dolar arasında cari açık vereceğine işaret ediyor.
Yeri gelmişken, cari açığın yılın ilk yedi ayında yaklaşık 51 milyar, temmuz sonu itibariyle son bir yılda ise yaklaşık 75 milyar dolar olduğunu hatırlatalım. Cari açığın, yıllık bazda birkaç ay daha yükselmesi bekleniyor. Merkez Bankası da, cari açıkta son çeyrekten itibaren iyileşme beklendiğini vurguluyor.
2012'de 50-55 milyar
Yeniden IMF tahminlerine dönersek… Bu yılki cari açığın GSYH'nin yüzde 10.3'ü düzeyinde gerçekleşeceğini tahmin eden IMF, 2012 yılı için ise cari açığın GSYH'ye oranının yüzde 7.4'e düşeceği tahmininde bulundu. 2012'de büyüme hızı yalnızca yüzde 2.2 düzeyinde öngörülürken, cari açığın GSYH'ye oranının yüzde 7.4 gibi yüksek sayılabilecek bir düzeyde kalacağının tahmin edilmesi, ilk bakışta çelişki izlenimi uyandırıyor. Ancak, sabit fiyatlarla büyüme yüzde 2.2 olarak öngörülmekle birlikte, yıllık ortalama fiyat artışının bu yılın üstüne çıkacak olması dikkat çekiyor.
IMF'ye göre 2012 yılında yüzde 2.2'lik büyümeye karşılık, yıllık ortalama fiyat artışı yüzde 6.9 olacak ve böylece cari fiyatlarla büyüme yüzde 9.3 düzeyinde gerçekleşecek.
2012'de dolar kurunun hangi düzeyde oluşacağını bilmek elbette mümkün değil. Ancak, şöyle bir tahmin yapılabilir:
Dolar 2012 yılında TÜFE'deki yıllık ortalama artış öngörüsü kadar, yani yüzde 6.9 artar ve yıl ortalaması 1.90-1.95 aralığında gerçekleşirse, GSYH de 700-725 milyar dolar aralığında oluşacak demektir. Buna göre, GSYH'nin yüzde 7.4'ü düzeyinde beklenen cari açık da 50-55 milyar dolar arasında bir büyüklük alacaktır.