IMF'mi yoksa Hollanda modeli mi?
NTV'den Ahmet Ergen ile birlikte Hollanda'nın Amsterdam, Alkmar, Den Haag ve Rotterdam kentlerindeki bazı kamu ve özel sektör temsilcilerini ziyaret edip, bilgiler aldık geçtiğimiz hafta boyunca.
Sabahın 5'inde başlayıp, gecenin ilerleyen saatlerine kadar süren brifingleri bazen imrenerek, bazen şaşırıp hayretler içerisinde kalarak, bazen duygulanarak, bazen umutlanarak takip ettik.
* * *
Defterimin yapraklarını bütün boşluklarına kadar dolduran notlardan bazılarını paylaşmak istedim, istenirse neler yapılabileceğini anlatmak için.
* * *
Evlerde biriken çöplerin her gramını değerlendirerek ekonomiye kazandırıyor Hollanda'nın yerel yönetimleri.
Çöpleri cinsine göre ayrı ayrı poşetlerde biriktirmek halkın kanuni zorunluluğu.
Tüm dünya, çöpleri sorun olarak görürken, Hollandalı gelir kaynağı olarak nitelendiriyor.
Amsterdam Belediyesi Çöp Fabrikası Müdürü, "Toplum çöpü ayrı ayrı poşetlerde toplayıp, bize gönderir. Biz bu çöpleri yakarak enerji, elektrik ve ısı üreterek topluma tekrar veririz. Ayrıştırma sonucunda da gümüşten altına, inşaat malzemelerine kadar üretim de yapar, katma değer yaratırız."
Bunun için Hollanda yüzlerce milyon Euro'luk yatırım yapmış bugüne kadar. Şu anda sadece Amsterdam Belediyesi çöp işleme kapasitesini yüzde 20 artırabilmek için gözünü kırpmadan 450 milyon Euro'luk bir yatırım daha yapıyor.
Ne için?..
İnsanı için. Geleceği için.
* * *
Biz ise IMF'in şu yatırımı yapmayacaksın, bu yatırımı erteleyeceksin telkinleri ile zaman geçirmişiz.
Ne için?..
* * *
Rotterdam Liman İşletmeleri Genel Müdürü ile konuşuyoruz.
Hollanda hükümeti ile Rotterdam Belediyesi el ele vermiş milyarlarca Euro harcayarak Rotterdam'da kanallar açmış, denizi doldurmuş, limanlar inşa etmiş.
Günde 85 geminin giriş çıkış yaptığı, 40 km uzunluğunda, yıllık cirosu 750 milyon Euro olan, 70 bin kişiye istihdam sağlayan bir yapı oluşturmuş.
Bu da yetmemiş, şu anda limanın Kuzey Atlantik'e çıkışında, sadece deniz doldurması ve altyapısı 3 milyar Euro'ya malolacak proje hayata geçirilmiş.
2013 yılında tamamlanacak bu yatırımla konteyner ve istihdam kapasitesinin iki kat artırılması hedeflenmiş.
Ne için?..
İnsanı için. Geleceği için.
* * *
Biz ise IMF'in şu yatırımı yapmayacaksın, bu yatırımı erteleyeceksin telkinleri ile zaman geçirmişiz.
Ne için?..
* * *
Hollanda'nın en büyük enerji şirketi ECN'nin genel müdürü ile konuşuyoruz.
Fosil yakıtların biteceği, yenilebilir enerjide yatırım yapma zorunluluğunu anlatıyor. Kömürün önümüzdeki süreçteki öneminden bahsediyor.
Merkezdeki binalardan birinde mühendisler katı yakıtlardan doğalgaz üretebilmek için harıl harıl çalışıyor. Sonuç olumlu. 1 yıl içerisinde daha büyük ölçeklerde kazanlarda, ağaç, tavuk ve inek dışkısı, ot, yaprak gibi katı yakıtlardan doğalgaz üretimine başlayacaklar.
Ne için?..
İnsanı için. Geleceği için.
* * *
Hindistan'da insan taşımacılığında kullanılan TukTuk'ların saldığı karbon gazı insan sağlığını tehdit eder boyutlara gelince, Hollanda'da eğitim gören birkaç Hindistanlı öğrencinin girişimiyle Tuktuk'ların saldığı gazı ve benzin tüketimini azaltacak 'motor kiti' üretimi için harekete geçilmiş.
Bu çalışmayı incelemek amacıyla Den Haag'ta Endüstriyel Tasarım Üniversitesi'ndeyiz.
Hindistanlı bir öğrenci ve öğretim üyesi karşılıyor bizi üniversitenin kapısında. Ve anlatmaya başlıyorlar: Hindistan'da 5 milyonun üzerinde TukTuk var. Geliştirdiğimiz kit 300 Euro'ya satılacak ve benzin tüketimini yarı yarıya düşürecek. Salınan karbon gazını ise yüzde 60'lara varan oranlarda önlemiş olacağız.
Projede 8 öğrenci çalışmış.
İlginç olanı bunlardan 4'ü Türk.
Karamanlı Mahir, Sivaslı Vahit, Ankaralı Mehmet, İzmirli Deniz. Pırıl pırıl Türkçe konuşan, 20 yaşında delikanlılar. "Türkiye'de olsak bu tür projeler üretemeyiz" diyorlar ama, gelecek planlarında Türkiye'de çalışmak var.
* * *
Proje geliştirenlere, fikir üretenlere sorduğumuz 'maliyet' soruları yanıtsız kalıyor.
"Geleceğimiz için üretiyoruz, maliyete bakmıyoruz" cümlesi ise, en fazla duyduğumuz yanıt oldu Hollanda'da.
* * *
Başbakan Erdoğan'ın IMF ile anlaşma konusunda "Yarınımızı karartmak istemiyoruz" cümlesi, bu nedenle anlamlı geldi bana.
Yarınımız için adımlar atmak koşuluyla.