IMF Türkiye'ye ilişkin enflasyon tahminini abarttı

IMF, önceki gün yayımladığı dünya ekonomik görünümüne ilişkin raporda Türkiye için enflasyon konusunda çok karamsar bir tablo çizdi. Öyle ki, IMF Türkiye'nin bu yıl için yüzde 7.5 olarak öngörülen ve gerçekleşme olasılığı da oldukça güçlü görülen enflasyonunun çift haneye çıkacağı öngörüsünde bulundu. 

Gelin önce Türkiye'nin bu yılki enflasyon serüvenine bir göz atalım. Türkiye'nin bu yılki resmi enflasyon hedefi biraz önce de belirttik, yüzde 7.5. Bu oran, son yıllarda pek görmediğimiz ölçüde gerçekçi. Hep yüzde 5 öngörüp hüsran yaşamaktan biraz olsun ders almış gibiyiz. Her ne kadar başlangıçtaki hedef yüzde 6.5 idiyse de, revize orta vadeli programda yüzde 7.5'e çıkarmak suretiyle oranı daha gerçekçi bir düzeye çektik.

Enflasyonda yıla iyi bir giriş yapamadık. Ocak ayındaki yüzde 1.82'lik TÜFE artışı moralleri bozdu, devamında daha yüksek oranlar gelebileceğinden ve yıllık gerçekleşmenin yeniden çift haneye çıkabileceğinden endişe edenler oldu. Ama biraz dört işlem yapmak yetiyordu; geçen yılların gerçekleşmeleri ve bu yılın hesaplamasına baz oluşturacak 2015'in endeksleri, şubatla birlikte bir düşüş başlayacağını gösteriyordu. Hele hele şubat ve mart aylarında düşük artışlar değil, çok az da olsa fiyat düşüşleri ortaya çıkınca yıllık oran hızla geriledi. 

Ocak sonunda yüzde 9.58'e çıkan yıllık TÜFE, şubat ve martta yüzde 8.78 ve yüzde 7.46 oldu. Tahmin yaparken dayanak aldığımız geçmiş yıl ortalamalarına baktığımızda nisan sonundaki yıllık oranın yüzde 6.73 olacağını görüyoruz. Ama geçtiğimiz günlerde de değindik, bu yıl ortalamadan daha düşük bir nisan gerçekleşmesi görebilir ve buna bağlı olarak da nisan sonundaki yıllık oranın yüzde 6.0-6.5 arasına indiğine tanıklık edebiliriz.

Sonraki aylarda yine baz etkisi devreye girecek ve şubat, mart ve nisan aylarında yaşanan hızlı artış duracak. Bir süre yatay bir seyir bekleniyor. Yılsonuna doğru ise ılımlı bir artış yaşanması yılın, şu anki hesaplama ve tahminlere göre yüzde 7.55 dolayında kapatılması bekleniyor.

Yüzde 7.55, Türkiye'nin çok uzun bir aradan sonra enflasyonda yıllık hedefini tutturması anlamına gelecek. 

Ortalama enflasyondaki durum 

Aydan aya hesaplanan yıllık enflasyon, hesaplamaya konu aylardaki fiyat hareketine çok duyarlı. Dolayısıyla yıllık ortalama enflasyon hesaplaması çok daha önemli ama ne yazık ki bu hesaplama yöntemi Türkiye'de deyim yerindeyse pek tutmadı. Biz aydan aya olan yöntemi daha çok benimsedik.

Aydan aya olan yöntemde, örneğin mart ayını dikkate alırsak iki aydaki fiyatların düzeyini karşılaştırıyoruz. Oysa yine mart için söylersek, ortalama endeks kıyaslamasına dayalı yöntemde, son 12 aydaki ortalama endeksle, bir önceki 12 ayın ortalamasındaki endeksi kıyaslamak gibi bir durum söz konusu. Yani birinde yalnızca iki ayın, diğerinde 24 ayın verileri dikkate alınıyor.

Bu şekilde bulunan oranlar zaman içinde birbirine yaklaşıyor, ama ortalama endeksle bulunan oranlar öyle aydan aya çok büyük dalgalanmalar göstermiyor. 

İşte yıllık endekslerin kıyaslanmasıyla bulunan TÜFE, mart itibariyle yüzde 7.96 düzeyinde. Bu oranın, hesaplama yöntemi gereği çok büyük dalgalanma göstermeden yılsonunda yüzde 7.51 olacağı hesaplanıyor. 

Deflatör olarak da adlandırılan bu oranın orta vadeli programda yüzde 7.6 olarak öngörüldüğünü de belirtelim.

Ve IMF tahmini

IMF, dünya ekonomik görünümüne ilişkin raporda, Türkiye'nin bu yıl yüzde 7.50 olarak öngörülen, bizim de yüzde 7.55 olarak gerçekleşebileceği tahmininde bulunduğumuz yılsonu TÜFE artışını yüzde 10.87 düzeyinde beklediğini açıkladı. Doğrusu, enflasyon tahmininin neden böylesine yukarı çekildiği pek anlaşılamadı. IMF, Türkiye'nin büyüme hızı tahminini de yüzde 3.2'den yüzde 3.8'e çıkardı; ama büyümeye ilişkin bu tahmin değişikliğinin, enflasyonda böylesine büyük bir sıçramaya yol açacağına kimse ihtimal vermiyor. 

IMF'nin bu tahmini hiç gerçekçi bulunmadı, bunu vurgulamak gerekiyor. Petrol fiyatları mı şimdiki düzeyinin birkaç kat üstüne çıkacak, Türk parası mı çok hızlı değer kaybedecek, ne olacak da şimdi yüzde 7.46 düzeyinde bulunan, nisan sonunda yüzde 6.0-6.5 aralığına kadar inmesi beklenen yıllık enflasyon, aralık ayına gelindiğinde yüzde 11'e dayanacak, belli değil.

IMF'ye göre, yıllık enflasyon da yüzde 9.79 ile çift haneye yaklaşacak. O konudaki tahminimizi de biraz önce aktardık, hesaplamalar yüzde 7.51'e işaret ediyor, hükümetin tahmini de yüzde 7.6 düzeyinde zaten. 

IMF'nin ortaya koyduğu oranlar, ayakları yere pek sağlam basmayan, pek üstünde durulmadan hazırlanmış tahminlere benziyor...