IMF Eski Başekonomisti Prof. Kenneth Rogoff: "Yunanistan'ın s
Avrupa Birliği ve IMF Yunanistan'ı kurtarmanın çerçevesini hazırlarken, ülkenin borçlarını ödeyememe durumundan kurtulup kurtulamayacağı sorgulanıyor. Bazı ekonomistler Yunanistan'ın durumunu Arjantin'in 2001 yılında yaşadığı krizle karşılaştırırken, diğerleri Yunanistan Başbakanı George Papandreu gibi ülkenin sorunlarının zor olsa da, yönetilebilir düzeyde olduğunu ve özellikle yabancı spekilatörlerin kötü niyetli yorumlarının sona ermesi gerektiğini savunuyorlar.
Her iki yılda bir borçlarını ödeyemez hale geliyor
IMF Eski Başekonomisti ve Harvard Üniversitesi Profesörü Kenneth Rogoff ise Yunanistan'ın iflas etmekten kurtulmasının mümkün, ama kolay olmayacağını söylüyor. Yunanistan'ın dış borcu ulusal gelirinin yüzde 170'ine denk geliyor. Ülkenin kamu borcu GSYİH'nın neredeyse yüzde 13'üne ulaşıyor. Fakat Rogoff'a göre tek sorun rakamlar değil. Yunanistan'ın önemli bir diğer sorunu da güvenilirlik. "Yunanistan, istatistiksel veri toplama konusunda yıllardır ciddi bir çalışma gerçekleştirmedi. Bu yüzden dolayı kimse Yunanistan hükümetinin açıkladığı rakamlara güvenmiyor" diyen Rogoff, Carmen Rienhart ile birlikte yazmış olduğu "This Time is Different: Eight Centuries of Financial Folly" (Bu kez Farklı: Sekiz Yüzyıllık Finansal Çılgınlık) isimli kitabında, Yunanistan'ın 19. yüzyılda bağımsızlığını kazanmasından bu yana, her iki yılda bir borçlarını ödeyemez hale geldiğini anlatıyor.
Güvenilirlik kaybının çok çabuk olabileceğini kaydeden Rogoff, özellikle yavaş büyüme dönemlerinde, güvenilir ekonomilere sahip, sıkı vergi politikaları uygulayan ülkelerin bile bu duruma düşebileceğine işaret ediyor. Rogoff, "Fakat, gelişmiş ekonomilerden farklı olarak, gelişmekte olan ekonomilerde düzelme dışardan yardım olmadan mümkün olmuyor. Yunanistan'ın bugün içinde bulunduğu durum da böyle" diyor. Rogoff'un Yunanistan'a önerileri ise şu yönde: "Borç krizi engellenemez değil. fakat hükümetin bir an önce güvenilir bir vergi düzenlemesine gitmesi gerekiyor. Sadece yüksek vergi oranlarına odaklanmak yeterli olmaz, aynı zamanda kamu harcamalarındaki aşırı artışı da sınırlamak gerekiyor. 2007- 2009 yılları arasında kamu harcamaları GSYİH'nin yüzde 45'inden yüzde 52'sine yükseldi. Hükümetin sadece vergi artışına güvenmemesi gerekli."
Yunanistan yanlız değil
Yunanistan gibi başka ülkelerin de kaçınılmaz olarak iflas durumları yaşayabileceğine dikkat çeken Rogoff, ilginç bir noktaya değiniyor: "Uluslararası bankacılık krizlerinin hemen bir kaç sene sonrasında, devlet iflasları ve yeniden yapılanmalar meydana geliyor.Yaşadığımız krizin bir sonucu olarak, 2007 yılından bu yana devletlerin borç oranları yüzde 75'in üzerinde artış görsterdi. Bu krizde de iflaslar ve IMF programlarına şahit olacağız, fakat vergisel anlamda çöküşün, borçlanma oranı yüksek olan her ülkeyi aynı derecede etkilemediğini de söylemek gerekli. Yunanistan gibi bir ülkenin yapması gereken IMF programlarından uzak kalmak. Bunu başarırsa, diğer ülkelerin yaşadığı sıkıntıları gören yerel siyasi elit, düzenlemeler konusunda ikna olabilir. Aksi takdirde, Yunanistan'ın düzenlemeler üzerindeki kontrolü azalır ve çok daha büyük bir travma yaşayabilir." Rogoff bu yorumlarını daha da anlaşılır kılmak için şu fıkrayı anlatıyor: "İki adam bir uçak kazası sonrası aslan kafesinin içine düşerler. Birisi spor ayakkabısını giyerken, diğeri 'Neden ayakkabı giyiyorsun?' diye sorar. 'Kaçmaya hazırlanıyorum' diye cevaplar adam. 'Aslandan daha hızlı olamazsın ki' der diğeri. 'Aslanı geçmem gerekmez. Seni geçmem yeterli' diye yanıtlar adam."
Kayıtdışı ekonomi artıyor
İrlanda gibi ülkeler büyük boyutlarda vergi düzenlemeleri ile yarışı başta götürürken, Yunanistan'ın da spor ayakkabılarını giymesi gerektiğini söyleyen Rogoff, şöyle devam ediyor: "Yunanistan'ın Sosyalist hükümeti seçim kampanyası sırasında sorunları çözmek için yeterli paranın olduğu yönünde sözler vermişti. Fakat işler kimsenin hayal edemeyeceği ölçüde kötü gitti. Sendikalar ve çiftçi grupları her gün farklı gösteriler düzenliyorlar. Yunan halkı, hükümetin dindirilemeyen vergi açlığını engellemenin yollarını arıyor. Zenginler paralarını dışarı kaçırıyor; diğerleri kayıtdışı ekonomiye yöneliyor. Yunanistan'da kayıtdışı ekonomi her geçen gün büyüyor. Şu anda GSYİH'nin yüzde 30'una ulaşmış durumda ve Avrupa'da ilk sırada."
Arjantin'in durumunu yaşamak zorunda değil
Arjantin krizi sırasında 2000 ve 2001 yıllarında verilen IMF kredilerinin çok sıkı bir düzenlemeyi sadece ertelediğini, fakat ortadan kaldırmadığını kaydeden Rogoff, bu uygulamanın sonucunda ülkenin borçlarının daha da ödenemez bir hale geldiğine dikkat çekiyor. Arjantin gibi Yunanistan'ın da sabit bir döviz kuru, uzun bir vergi borcu geçmişi ve daha da uzun bir ülke borçlanma tarihi olduğunu hatırlatan Rogoff, "Yine de Yunanistan Arjantin'in yaşamış olduğu çöküşü engelleyebilir, fakat bunun için daha kararlı bir düzenlemeye ihtiyacı var. Yunanistan'ın spor ayakkabılarını giyip, koşmaya başlamasının vakti geldi" diyor.