İlk kuşak kurumsallaşmanın önünü açamadı

Tevfik GÜNGÖR
Tevfik GÜNGÖR OLAYLARIN İÇİNDEN [email protected]

 
Türkiye kısa sürede büyük değişim gösterdi. En büyük değişim girişimcilerde oldu. Çok uzun yıllar önce değil, 2000'lere kadar 3  aile  şirketinin bu şirketlerin hakim ortağı 3  girişimcinin adı öne çıkardı.

Sanayinin 3 büyükleri diye bilinen Nejat Eczacıbaşı 20 yıl önce, Vehbi Koç 17 yıl önce, Sakıp Sabancı 9 yıl önce öldü.
 
Bu 3 büyüklerin yanında  Türk ekonomisine ,Türk sanayine katkıları büyük olan  2000'li yıllar öncesi dönemin  girişimcileri  genelde  bugün Türk ekonomisini ayakta tutan ekonomik büyüklükteki, dış rekabete açık yatırımları yapan Anadolu kökenli girişimcilerdir.

Jak Kamhi, Asım Kocabıyık, Vitali Hakko, Ahmet Sapmaz, Raşit Özsaruhan, Selçuk Yaşar, Melih Özakat, İbrahim Bodur, Osman Boyner, Muzaffer Gazioğlu, Şarık Tara, Feyyaz Berker, Orhan Aker, Refik Bezmen, Tevfik Ercan, Halit Narin, Sıtkı Koçman, Kamil Oba, Sabri Ülker  3 büyükler döneminde öne çıkan  girişimcilerdir.
Bu girişimciler, Devlet Planlama Teşkilatı'nın estirdiği kalkınma, gelişme ve yatırım rüzgarında, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası'nın ucuz ve uzun vadeli döviz kredisi ve proje desteği ile ekonomik büyüklükte yatırımlar yaptılar. (Kaynak TSKB'nin Öyküsü, Erol Üyepazarcı, 1995)

Arçelik, Eczacıbaşı İlaç, Seramik ve İpek Kağıt, Bossa, Profilo, Akçimento, Borusan, Otosan, BMC, Beko, Çanakkale Seramik, DYO Boya, Ege Yıldız, Kartonsan, Polisan, Habaş, Siemens Kablo, Aygaz, Altınyıldız, Vakko, Aksu, Sasa, Makine Takım, Nuh Makarna ve Çimento, Tat, Alarko, Fruko Tamek gibi tesisler 1970'lerdeki bu rüzgar ve teşviklerle  kuruldu.
 
Ne var ki bu birinci kuşak girişimcilerin  oluşturdukları kuruluşlar kurumsallaşmada başarılı olamadı. Bunların kurumsallaşamaması, daha sonraki kuşakların  işletmelerinin de aile işletmesi olarak kalmasına yol açtı.
 
İSO 500'de yer alan şirketlere, Borsa İstanbul'da hisse senetleri işlem gören şirketlere bakıldığında görülür ki, Türk ekonomisinde kurumsallaşmış  sermaye gurubu henüz yok.
 
Şirketlerin profesyonel sayısının artması kurumsallaşma değildir. Kurumsallaşma, şirketin  hakim ortağının yönetimi profesyonel kadrolara devretmesidir.  Şirketlerde göstermelik CEO'lar dönemi başladı. Eğer bir CEO'u, hakim ortak atıyor,istediği saatde işten atabiliyor,her kararda hakim ortak söz sahibi ise  kurumsallaşmadan zöz edilemez. Aile şirketi modeli devam ediyor demektir.

 

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar
40 yılda ne değişti? 03 Ağustos 2018
Vizyon sahibi olmak 30 Temmuz 2018