“İlk Gün”de kalmak
"İkinci Gün, durgunluktur, sonra bunu, konu dışı kalmak izler. Daha sonra eziyet eden, acı verici düşüş. Ve ölüm. İşte bunun için, her gün ‘İlk Gün’ olmalıdır. Bu ‘İkinci Gün’ büyük şirketler için yıllar sürebilir. Ama son, kaçınılmazdır. Benim ilgilendiğim soru: Acaba bu ‘İkinci Gün’ü nasıl önleyebilirsiniz? Bunun teknikleri, taktikleri nedir? Büyük organizasyonlarda bile ilk günün heyecanı nasıl korunabilir?”
Bu sözler Jeff Bezos’un; Amazon şirketinin hissedarlarına bu yıl yazdığı mektuptan. Amazon şirketi, “İlk Gün” heyecanını hep taşımış. Şirket 1995’te internet üstünden kitap satarak kurulmuş. Bugün Amazon, hemen hemen her şey satan bir e-dükkân; pazar değeri 600 milyar dolara yanaşmış durumda. Kısacası, Amazon başarılı bir şirket. Ve de bu şirketin kaptanı Jeff Bezos, başarılı bir lider. Bezos mektubunda, yukardaki sorunun cevabının basit olmayacağını söylüyor. Ama “İlk Gün”de kalabilmek için başlangıç olarak dört tavsiyede bulunuyor. Aşağıda, önerilen bu dört tavsiyeyi ve benim yorumlarımı bulacaksınız.
- Gerçek müşteri takıntısı: “‘İlk Gün’ canlılığını korumakta birinci derece önemli etmen, gerçek müşteri takıntısıdır” diyor Bezos. İşler çok iyi olduğunda, onların çok mutlu olduğu belirtildiği zaman bile, müşteriler çok güzel ve inanılmaz bir biçimde doyumsuzdur. Müşteriler bilmese bile, her zaman daha iyisini isterler. Sizin onları mutlu etme isteğiniz, onların adına yeni şeyler bulmanızı sağlar. ‘İlk Gün’de kalmak için sabırla denemeler yapmalısınız, yenilgileri kabul etmelisiniz, yeni tohumlar ekmelisiniz, çıkan fidanları korumalısınız ve müşterilerinizi mutlu görünce yatırımınızı ikiye katlamalısınız. (Bezos, bu vizyonu 1997 yılında şirket hissedarlarına yazdığı mektupta da belirtmiş.)
- Yorum: Müşteriyi çantada keklik görmeyen ve onu daha mutlu etmek için uğraşan şirketler kazançlı çıkar.
2- Vekalete direnin: Şirketler büyüdükçe ve karmaşıklaştıkça, vekaletlerle yönetime doğru bir eğilim başlar. Bu, değişik biçimlerde ve büyüklükte gelebilir; tehlikelidir, sinsidir ve ‘İkinci Gün’e aittir. Yaygın bir örnek, süreç vekaletidir. İyi süreçler, size hizmet eder, siz de müşterilerinize. Ama dikkat etmezseniz, süreç işte “o şey” olur. Süreç, istediğiniz sonuç için vekaleti ele geçirir. Sonuca bakmazsınız, sadece sürece odaklanırsınız. Süreç, “o şey” değildir. Her zaman şu soruyu sorunuz: Sürecin sahibi biz miyiz, yoksa süreç mi bizim sahibimiz?
- Yorum: Daima son ürünü ve son kullanıcıyı gözden ırak tutmamalı ve enformasyonu ilk elden almalı; işin özünden ayrı kalmamalıdır.
3- Dış eğilimleri benimseyiniz: Eğer dış dünyadaki güçlü eğilimleri kucaklamazsanız, bu dünya sizi ‘İkinci Gün’e iter. Eğer bu güçlerle kavga ediyorsanız, aslında geleceğinizle kavga ediyorsunuz demektir. Bu eğilimleri kucaklayın ve pupa rüzgârından yararlanın. Bu güçlü eğilimleri görmek zor değildir; onlar hakkında yazılır ve konuşulur. Ancak hantal organizasyonların bu eğilimleri benimsemesi zordur. Şu anda gündemdeki en yaygın eğilim, makine öğrenmesi (Machine learning) ve yapay zekâdır.
- Yorum: Dış dünyanın yeni yarattığı seslere kulak vermek gerekir; bu sesleri zamanında dikkate almayan şirketler zorda kalır.
4- Yüksek hızla karar verme: ‘İkinci Gün’deki şirketler kaliteli kararlar verirler, ama yavaş verirler. ‘İlk Gün’ enerjisi ve dinamizmini korumak için kaliteli ve hızlı kararlar vermelisiniz. Her sorun için aynı karar verme sürecini kullanmayınız. Bazı kararlardan zararsız biçimde dönülebilir. Gerekli enformasyonun yüzde 70’ini toplar toplamaz, kararınızı veriniz. Eğer yüzde 90’a kadar beklerseniz, yavaşsınız demektir. Eğer bir konuya çok inanmışsanız ve bu konuda bir ortak görüş yoksa şöyle deyiniz: 'Bu konuda aynı fikirde değiliz. Ama benimle bahse girer misiniz? Ayrı görüşte olun, ama beni destekler misiniz?' O anda zaten kimse doğru cevabı bilmediğinden, çabuk bir “Evet” cevabı alırsınız.
- Yorum: Kararı hızlı alamazsanız, karar sizi alır.
SONUÇ
Bezos’un tavsiyeleri, “İlk Gün” heyecanını sıcak tutmak ve başarı için değerli saptamalar. Ne dersiniz: Şirketiniz ‘İlk Gün’de mi, yoksa ‘İkinci Gün’de mi?