İlk çeyrekte küçüldük küçülmeye de ne kadar küçüldük?
GSYH’nin ilk çeyrek gerçekleşmesi cuma günü açıklanacak ama kimse “Ne kadar büyüdük” ya da “Büyüdük mü, yoksa küçüldük mü” diye tartışmıyor. Küçülmenin ne kadar olabileceği tahmin edilmeye çalışılıyor. Öncü gösterge sanayi üretimindeki değişim. Bu üretim ilk çeyrekte geçen yılın yüzde 5.7 altında. GSYH’nin de ilk çeyrekte yüzde 3-4 aralığında daralmış olması şaşırtmayacak.
Türkiye İstatistik Kurumu bu yılın ilk çeyreğine ilişkin GSYH gerçekleşmesini 31 Mayıs Cuma günü açıklayacak. Böylece ekonominin ilk çeyrekte ne oranda küçüldüğünü görmüş olacağız.
Dikkat ediniz; “Acaba ilk çeyrek gerçekleşmesi ne olmuştur” diye sormuyoruz, kimse sormuyor zaten. Muhalefet bir yana, iktidardan bile Türkiye’nin ilk üç ayda büyümüş olabileceğine ihtimal veren kimse yok.
İlk çeyrekte küçüldük küçülmeye de acaba ne kadar küçüldük, soru bu artık.
Sanayi üretimine bakınca...
Yeni seri GSYH’de sanayi sektörünün yaklaşık beşte birlik payı var. GSYH’deki sanayi sektörünü oluşturan en temel veri de TÜİK’in sanayi üretimi verileri.
Yani sanayi üretimindeki değişimden yola çıkarak GSYH kapsamındaki sanayi sektöründe benzer bir değişim beklemek yanlış olmaz. GSYH kapsamındaki sanayi sektörü de toplam GSYH’nin beşte biri kadar bir büyüklük oluşturduğuna göre bu oran da toplam GSYH için en temel göstergelerden biri sayılır.
Dolayısıyla GSYH için en temel öncü gösterge TÜİK’in sanayi üretimi değişimine ilişkin veriler.
Sanayi üretiminde ilk çeyrekte ne oranda değişiklik yaşandığını biliyoruz. Sanayi üretimi yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5.7 azaldı. Bu oranın, takvim etkisinden arındırılmamış endekse göre hesaplanan oran olduğunu belirtelim.
İşte sanayi üretiminin böylesine gerilediği, sanayi dışındaki sektörlerde de pek parlak bir ekonomik görünüm sergilenmediği göz önüne alınınca ilk çeyrekte ekonomik daralma yaşanması kaçınılmaz hale geliyor.
Dedik ya, daralmanın oranı ne olacak, artık o tahmin edilmeye çalışılıyor.
Yüzde 3-4 arası olabilir
GSYH’nin ilk çeyrekte sanayi üretiminde kaydedilen yüzde 5.7 düzeyinde gerileyeceğine ihtimal verilmiyor.
İlk çeyrekteki gerilemenin en fazla yüzde 4 olabileceği, yüzde 3-4 arasında bir oranın ise çok makul sayılması gerektiği ifade ediliyor.
Yüzde 3’ün altında daralma bekleyenler de yok değil, onu da not etmekte yarar var.
İki çeyrek üst üste küçülme
Bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 3-4 arası gelmesi muhtemel görülen daralmayla birlikte Türkiye iki çeyrek üst üste küçülmüş olacak.
Türkiye ekonomisi, geçen yılın son çeyreğinde de yüzde 3 oranında küçülmüştü.
İlk çeyrek bazında küçülmeyi ise 2009 yılından sonra ilk kez yaşamış olacağız. GSYH, 2009'un ilk çeyreğinde küresel krizin etkisiyle yüzde 14.4’lük rekor bir daralma yaşamıştı.
Ekonomi o dönem 2008’in son çeyreği ile 2009’un ilk üç çeyreğinde olmak üzere dört çeyrek boyunca küçülmüştü.