İlk çeyrekte büyüme ve istihdam ilişkisi

Geçen yazımızda ilk çeyrek büyümesinin iç dengelerini değerlendirmiştik. Bu yazımızda ilk çeyrek büyümesinin istihdamla ilişkilerini inceleyeceğiz. Sektörlere göre büyümenin istihdama ne ölçüde yansıdığına bakacağız. Sektörlerin ilk çeyrekteki büyümesi ile ilk çeyrekteki istihdam artışlarını karşılaştırmalı olarak incelediğimizde öne çıkan başlıca noktalar şöyle sıralanıyor: 

• İlk çeyrekte istihdam artışı büyüme hızının gerisinde kaldı. İlk çeyrekte gayrı safi yurtiçi hasıla (GSYİH) yüzde 4.81 büyürken sektörlerin toplam büyümesi yüzde 5.22’yi buldu. Buna karşın toplam istihdamdaki artış yüzde 3.44 ile sektörlerin toplam büyüme hızının oldukça altında kaldı. 

• Geçen yılın ilk çeyreğinde büyüme ve istihdam artışları birbirine yakın düzeylerde gerçekleşmişti. 2015’in ilk çeyreğinde GSYİH yüzde 2.46 artarken sektörlerin yarattığı katma değer artışı yüzde 2.77 olmuştu. 2015’in ilk çeyreğinde istihdam artışı ise yüzde 2.31 ile büyüme oranlarına çok yakın düzeyde olmuştu. 

• İstihdam artışı büyüme hızının gerisinde kaldığı için çalışan başına yaratılan GSYİH miktarı arttı. Sektörlerin çalışan başına yarattığı katma değer miktarı yılın ilk çeyreğinde bir yıl öncesine göre yüzde 1.72 arttı. 2015’te bu oran yüzde 0.46 düzeyindeydi. Çalışan başına toplam GSYİH miktarı ise bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 1.33 artı. Geçen yılın ilk çeyreğinde çalışan başına GSYİH artışı sadece yüzde 0.14 olmuştu. 

• Ekonominin bel kemiğini oluşturan sanayi sektöründe büyüme ile istihdam ters yönde hareket etti. Sanayide büyüme hızlanırken istihdam kaybı geçen yılın bile üzerine çıktı. 2014’ün ilk çeyreğinde yüzde 1.11 büyüyen sanayide büyüme hızı bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 5.74 düzeyine çıktı. Buna karşın ilk çeyrekteki sanayi istihdamı 2014’ün aynı dönemine göre yüzde 1.40 azaldı. 2014’ün ilk çeyreğinde sanayideki istihdam kaybı yüzde 0.15 ile sınırlı kalmıştı. 

• Sanayide istihdam düşerken büyümenin hızlanması sonucunda çalışan başına katma değer üretimi 2014’ün ilk çeyreğine göre yüzde 2.28 arttı. 

• Geçen yılın ilk çeyreğinde yüzde 5.56 daralan madencilikteki küçülme bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 6.72’yi buldu. Buna karşın geçen yılın ilk çeyreğinde yüzde 8.06 düşen madencilik istihdamı bu yıl yüzde 2.38 arttı. 

• Geçen yıl yüzde 1.22 büyürken yüzde 0.02 ile sınırlı da olsa bir istihdam artışı gerçekleştiren imalat sanayii, bu yılın ilk çeyreğinde büyüme hızını yüzde 5.87’ye çıkartmasına rağmen istihdamını yüzde 1.88 azalttı. 

• Hizmetlerde ise büyüme ile istihdam artışı bir birine yakın düzeylerde gerçekleşti. Hizmet sektörleri bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 5.06 büyürken istihdam artışı yüzde 5.35 ile büyüme hızının az da olsa üzerine çıktı. Geçen yıl hizmetlerdeki istihdam artışı büyüme hızının iki katını bulmuştu. 2014’ün ilk çeyreğinde hizmetler yüzde 3.98 büyürken istihdam artış hızı yüzde 7.61’i bulmuştu. 

• İnşaatta da istihdam artışı büyüme hızının üzerine çıktı. İlk çeyrekte inşaat yüzde 6.55 büyürken istihdam artışı yüzde 7.56 oldu. Geçen yılın ilk çeyreğinde inşaat yüzde 2.70 küçülürken istihdamı da yüzde 6.66 düşmüştü. 

• Tarımda istihdam artışı büyümenin altında kaldı. Tarım yüzde 2.70 büyürken istihdam artışı yüzde 1.94’te kaldı. Geçen yılın ilk çeyreğinde tarımdaki yüzde 3.94’lük büyümeye rağmen istihdamı yüzde 5.38 düşmüştü.