ılk 4 ayda üretim, talep ve ihracat geçen yıla göre büyük ölçüde azalmış
2008 yylyna moralsiz girdik. Ama sorun sadece moral bozuklu?u mu? Acaba ekonominin gerçek aktörleri, yatyrymcylar, üreticiler, ihracatçylar durumu nasyl de?erlendiriyor.
Her ay bu sorulary cevaplamak için Merkez Bankasy tarafyndan Yktisadi Yönelim Anketi yapylyyor.
Önce bu anket konusunda Merkez Bankasy'nyn açyklamasyny aktarayym. Merkez Bankasy bu anketin önemini ve neyi gösterdi?ini ?öyle anlatyyor:
Birçok ülkede farkly yöntemler kullanylarak uygulanan reel kesime yönelik e?ilim anketlerinin ana amacy, konjonktürel geli?melerdeki genel e?ilimi ortaya çykarmak ve ekonomik karar birimlerine gerekli olan gelecek beklentilerine ili?kin bilgi sunmaktyr. Yönelim anketlerinin içeri?indeki sorularyn cevaplary için genelde syraly ölçek kullanylmaktadyr. (Örne?in: "daha iyimser, ayny, daha kötümser" veya "yukary, ayny, a?a?y"). Bu da anket sonuçlaryny ekonomik faaliyetlerdeki devresel geli?melere kar?y oldukça duyarly yapmaktadyr. Ba?ka bir deyi?le, yönelim anketleri ekonomik faaliyetteki büyüme ve daralma dönemleri hakkynda önceden bilgi vermekte, ülkenin içinde bulundu?u ekonomik durumu tanymlamada ve ekonomik faaliyetteki de?i?imleri tahmin etmekte kullanylmaktadyr.
Merkez Bankasy Yktisadi Yönelim Anketi ekonomide a?yrly?y olan özel sektör kurulu?larynyn üst düzey yöneticilerinin yakyn geçmi? ve gelece?e yönelik dü?üncelerini ö?renmek amacyyla hazyrlanmy?tyr. Üretim, talep, yatyrym, saty?, istihdam, kapasite kullanymy ve enflasyon beklentilerine ili?kin sorular içermektedir. Yktisadi yönelim anketinin genel çerçeve olarak cevap seçenekleri "daha iyimser, ayny, daha kötümser" veya "yukary, ayny, a?a?y" ?eklindedir.
Anket çaly?masynda derlenen bilgiler (verilen cevaplar) a?ylyklandyrylarak, rakama dökülünce, ekonomideki geli?melerin yönü ortaya çykyyor.
Örne?in, "son üç aydaki üretim hacminiz?" sorusu ile, ö?renilmek istenen, üretimin geçmi? üç aya göre de?i?imi konusunda üreticiden bilgi almaktyr. Soruyu cevaplayanlar 2007 yylynyn ilk 4 ayynda syrasyyla yüzde 30.2, yüzde 9.2, yüzde 7.7 ve yüzde 26.6 cevabyny vermi?ler.
2008 yylynyn il 4 ayyndaki cevaplar ise, geçen yylyn çok altynda bir tabloyu ortaya koyuyor. Syrasyyla yüzde 10.3, yüzde 1.6, yüzde 8.0 ve yüzde 20.6 oranlary belirlenmi?.
Üretim hacminin aylar itibariyle dü?mesinin nedeninin, bir sonraki sipari? ve ihracat rakamlary açyklykla ortaya koyuyor. Yç ve dy? sipari?lerde önemli gerileme var. Gelecek 3 aydaki fiyat arty?lary ve istihdam beklentilerinin olumsuzlu?u dikkati çekiyor.
En tehlikelisi yatyrymlaryn durdu?unu gösteren cevaplar. Birim üretim maliyetlerinin geçen yyla göre tyrmany?a geçmesi ve de sonuçta sanayideki genel gidi?at konusundaki menfi görü?ler, ekonomideki sorunlaryn boyutunun tahmin edildi?inden büyük oldu?unu gösteriyor.
Yktisadi yönelim anketi a?yrlykly toplu sonuçlary
Ocak ?ubat Mart Nisan
Son üç aydaki üretim hacminiz 2007 30.2 9.2 7.7 26.0
2008 10.3 1.6 8.0 20.6
?u anda kayytly toplam 2007 -7.5 -8.6 -8.0 -5.2
sipari?lerinizin miktary 2008 -19.2 -19.5 -13.0 -20.2
?u anda kayytly ihracat 2007 -7.5 -10.6 -5.5 -6.9
sipari?lerinizin miktary 2008 -17.1 -16.8 -12.2 -11.2
Gelecek üç aydaki üretim 2007 34.5 47.8 56.6 50.3
hacmi beklentiniz 2008 27.7 37.4 39.8 37.8
Gelecek üç aydaki saty? 2007 20.5 21.0 30.2 24.5
fiyaty beklentiniz 2008 25.1 21.1 31.8 31.4
Gelecek üç aydaki toplam 2007 13.3 17.1 15.9 20.4
istihdam beklentiniz 2008 9.6 9.7 8.4 10.0
Son üç ayda alynan toplam 2007 11.0 8.4 8.3 29.0
sipari?lerinizin miktary 2008 1.5 -9.7 7.5 11.3
Gelecek üç aydaki toplam sipari? 2007 35.