İklim krizi ve ekolojik okuryazarlık

Dünyamız üç büyük sorun yaşıyor. 1. Aşı­rı yoksulluk 2. Eşitsizlik ve adaletsiz­lik 3. Küresel iklim değişikliği. Bu sorunları 2030 yılına kadar çözmek için 2015 yılında Birleşmiş Milletler 17 Küresel Amaç üzerin­de uzlaştı. Bu amaçlardan biri olan “İklim Eylemi” tüm ülkeleri, şirketleri, yerel yöne­timleri, eğitim kurumlarını, STK’ları ve bi­reyleri “iklim değişikliği ve etkileri ile mü­cadele için acilen eyleme geçmeye” çağırdı.

Eyleme geçmek için önce konunun iyice kavranması gerekiyor. İşte bu nedenle alt amaçlardan biri “iklim değişikliğiyle müca­dele için bilgi ve kapasitenin geliştirilmesi” olarak belirlenmişti.

Türkiye’de toplum iklim krizinin ne kadar farkında?

Türkiye İklim Krizi Algısı Araştırması 2024

Yuvam Dünya Derneği Türkiye İklim Kri­zi Algısı Araştırması 2024 sonuçlarına gö­re, Türkiye iklim krizinin farkında. Konda iş birliği, Innovance desteği ile gerçekleşti­rilen araştırmada toplumun iklim değişikli­ği bilgi seviyesi, görüşleri ve davranışları in­celendi.

Toplum “iklim krizi” denildiğinde ne an­lıyor? Sebepleri ve olası sonuçları hak­kında neler biliyor? Yaşamsal sorunları­mız ile ikim krizinin bağlantısını ne kadar kurabiliyor?

Derneğin Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Mine Durusu Tanrıöver şunları söylüyor: “Araştırma sonuçlarına göre hava kirliliği, orman yangını, sel, kuraklık gibi afetlerin iklim krizi ile yüksek oranda ilişkilendiril­diğini, ancak biyoçeşitlilik kaybı, salgın has­talıklar, su ve gıdaya erişimin zorlaşması ve göç konularının geride kaldığını görüyoruz. Bu da gezegensel sağlık kapsamındaki kav­ram, değer ve ilişkilerin toplumda henüz ye­terince karşılık bulmadığına işaret ediyor.”

Araştırmaya göre iklim krizi algısı artıyor ancak derneğin Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Levent Kurnaz diyor ki: Başarıyı kendi­mize bağlamaktansa doğaya bağlamak çok daha akılcı bir tutum olur. Çünkü doğa bi­ze, iklimi değiştirerek nelere sebep olduğu­muzu daha sert biçimde anlatmaya başladı. Bu kadar ciddi işaretler karşısında bile ‘ik­lim hep böyleydi, değişen bir şey yok’ diye­bilmek artık oldukça güç.

İklim algısını geliştirmek için “Ekolojik Okuryazarlık”

Krizin çözümü için en önemli adım se­bep-sonuç ilişkisini kurabilmek. Ekolojik okuryazarlık gelişimini sağlayan kamu, özel sektör ve akademinin birlikte ürettiği pro­jelere çok ihtiyacımız var. Bu konuda iyi bir örnek ise, Hayat Holding ve T.C. Millî Eği­tim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdür­lüğü iş birliğiyle gerçekleşen ‘Hayata İyi Ba­karız Ekolojik Okuryazarlık’ projesi. 3. ve 4. sınıf öğrencileri, öğretmenleri ve velile­rin, iklim değişikliğine uyumunu, ekolojik okuryazarlık bilgi ve becerilerini artırmayı hedefliyor. Bilim kurulunda Hacettepe Üni­versitesi Biyoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Utku Perktaş, Hacettepe Üniversitesi Ço­cuk Gelişimi Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Pınar Bayhan ve Mimar Sinan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümü öğretim üyesi Ben­gisu Koyuncu yer alıyor.

Ekolojik vatandaşlık bilincinin gelişimi

Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Utku Perktaş proje çıktıla­rını şöyle paylaştı: “600 okulda, 2400 öğret­men, 60 bin öğrenci ve 120 bin veli eğitim­lerden faydalandı. İklim değişikliklerinin getirdiği olumsuz durumlara karşı bilinç­lendi ve ekolojik okuryazarlık bilgileri art­tı. Öğrencilerin biyoçeşitlilik, iklim ve iklim değişikliği, ekolojik vatandaşlık, doğal kay­naklar ve sürdürülebilirlik konularındaki bilgi seviyelerinin %68’den %97’ye yüksel­diğini gözlemledik.’’

* Prof. Dr. Utku Perktaş ve Hayat Holding Global Kurumsal İletişim ve Sürdürülebi­lirlik Direktörü Çağlayan Kent ile Sürdürü­lebilir Yaşam Okulu Podcast #055 Ekolojik Okuryazarlık İçin Birlikte Hareket Zamanı