İklim değişimi ve kadın
Orta Asya'dan Rumeli'ye uzanan tarihimize ilişkin gerektiğinde ya da merak ederek öğrenme okuması yapmak benim için hiç kolay değil. Zor. Belli bir konudaki çatışan kavramlarla karşılaşma birdenbire kaygı oluşturarak güvenimi sarsabilir. Çünkü teknik okumada kazandığım tarzla not alarak tarih okuduğumda ya da tarihçileri dinlediğimde karmaşa olabiliyor.
Kanaatimce karşılaştırmalı okumayı en iyi tarih alanı için yapabiliriz. Çünkü bir bakıyoruz ki yakın geçmiş bile vaktiyle öğrendiğimiz gibi değilmiş. Orhun Yazıtları gezisi öncesinden bu yana, uzun süredir Göktürkler, Türk Mitolojisi, Umay Ana, Kavimler Göçü, cemre, doğaya saygı ve kadın üzerine okumayı sürdürüyorum.
Destanlar ise okumalarımın müziği. Kavimler Göçü için geçmişten gelen ilk ezber bilgim iklim şartlarının bozulması idi. İklim değişimi kökenli kıtlık, aşırı yağış, yokluk ve yoksulluklar ve de savaşlar dünden bugüne aynı gelişmekte ve iklim göçleri sürmekte. Kadının hükümdar yanındaki konumunun, yaşamdaki yerinin, ailedeki gücünün bütünüyle doğa ile uyumlu olduğu çıkarımını yaptım. Hanların eşlerine "Sen Benim Han'ımsın" diyerek yücelttiği için bizlere "Hanım" hitabının yapılması, Orhun Yazıtları'nda "Hakan ve Hatun öznesi" ile başlayan cümlelerden kadının yönetimdeki yerini anlamak harika.
Umay Ana tanımlamalarında farklılıklar olsa da öne çıkardıklarım şunlar: Aile ve çocukların koruyucusu, iyiliksever, çevresine adeta ışık saçan ve doğurganlığı koruyan Hayat Tanrıçası Umay. Eğer ummak fiiliyle eşgüdüm yaparsak iyiyi dilemenin temennisi de Umay Ana olur.
Anadolu'da Toprak Ana, Anavatan dediğimiz güzelim dilimize sahip olarak yaşıyoruz. Anadolu adını Yunancada güneşin doğduğu yerden, doğudan alırken, tüm enerji kaynaklarının anası güneş vatanımızın adında saklı. Müthiş bir uyum.
Nice kadınlar tarihte iz bırakırken iklimler değişti. Günümüzde kadın ailesini, vatanını ve gezegenini korumak için dernek ve girişimlerde etkin görev yapıyor. 3. İklim İçin Kadınlar Konferansı 21 Şubat günü Paris'te yapıldı. Konferansta iş dünyası liderleri, inovatif değişim yaratıcıları, belediye başkanları ve İklim İçin Kadınlar (Women4Climate) Girişimi mensupları tarafından “Yediğimiz ne ise biz oyuz” kavramı ile “Şehirlerin geliştirilmesi; İklim değişimi ile mücadelenin evde başlaması gereği; İklim eyleminde inovasyon; Kadın liderliği; Eşitliğe dayalı inşa edilmiş sürdürülebilir gelecek; İstediğimiz geleceği yaratmak” başlıklarında kadının önderlik gücü bugün ve yarın için ortaya konularak genç kadın liderlere destek ağları oluşturma ve araştırmaya odaklanma çağrısı yapıldı. Paris Belediye Başkanı ve C40 Kentleri Başkanı Anne Hidalgo'nun kadınların küresel iklim tartışmalarına ve liderliğine katılımını artırmak için kurduğu Women4Climate gelecek yıl Sidney'de toplanacak. 15 yaşındaki İsveçli genç kız Greta Thunberg yaygın etki yaratmak ve seçim öncesinde politikacılara sesini duyurmak hedefiyle geçen ağustos ayında İsveç Parlamentosu önünde cuma günleri oturma eylemiyle "İklim İçin Okul Grevi" yapmıştı.
Annesi de iklim aktivisti olan Greta Aralık 2018’te gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 24. Taraflar Konferansı (COP24) için davet alarak konuşmuştu. Greta Ocak ayında da Dünya Ekonomi Forumu'nda, Davos'ta konuştu. Davos'a düşük karbon ayak izli gitmeyi tercih eden Greta treni seçti. Halen Greta'nın eylemi Almanya, Avustralya, Belçika, Fransa, İngiltere'de öğrencilerden destek görüyor. İklim eyleminin adı "Gelecek İçin Cuma" oldu. Greta 15 Mart günü öğrencileri küresel eyleme davet etti. Öğrencileri sesi politika yapıcılara ulaşacak mı? Göreceğiz.
Bahara az kalmışken 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü'nü kutluyoruz. Evde, işte emeğini sunan kadınlarımızı iklim dostu yaşama davet ediyorum. Başkanlığını yürüttüğüm Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği (SÜT-D) kadın üye oranımız %60. Bizler yeşil yakalıyız. Bu köşenin sayfası da yemyeşil. Editörüm Didem Eryar Ünlü özelinde Dünya Gazetesi kadınlarına ve ülkemizin kadın basın mensuplarına selam olsun. Günümüz kutlu, yurdumuz huzurlu, bugünümüz ve yarınımız mutlu olsun. 9 Nisan'da İstanbul Teknik Üniversite'mizin tescilli yeşil yerleşkesinde SÜT-D olarak gerçekleşeceğimiz VI. İstanbul Karbon Zirvesi'nde "1.5 Derecelik Küresel Isınmaya Karbon Yönetimi İle Dur Demek İçin Yeşil Ekonomi Yolunda Bir Araya Geliyoruz". Düşük Karbon Kahramanı Ödül başvurularınızı bekliyoruz. Buyurunuz. Bekleriz.