Dünyanın birçok şehrinde iklim değişikliği yerel yönetimlerin öncelikli konularından biri haline geldi ve birçok yerel yönetim yerel iklim planları üretmeye çalışıyor.

İklim değişikliğinin kentlerdeki etkileri her geçen gün daha çok hissediliyor. Şiddeti ve yoğunluğu artan aşırı hava olayları, kentlilerin yaşam alanlarını her geçen gün daha çok etkiliyor. Kentler, aynı zamanda tüketimin yoğunlaştığı mekanlar olarak bir yandan da sera gazı emisyonlarında önemli rol oynuyor. Bu nedenle, dünyanın birçok şehrinde iklim değişikliği yerel yönetimlerin öncelikli konularından biri haline geldi ve birçok yerel yönetim yerel iklim planları üretmeye çalışıyor.

Kent planlamasının hem iklim değişikliği ile mücadelede hem de iklim değişikliğine uyum bağlamında ciddi bir rolü olduğu görülüyor.

Türkiye’de de iklim eylemi ve iklim değişikliği ile mücadele açısından kentlere önemli roller düşüyor.,

İstanbul Politikalar Merkezi, yerel yönetimlerin kentsel planlama süreçlerinde göz önünde bulundurabilecekleri temel azaltım ve uyum stratejilerine değinen ve bu stratejiler arasındaki çeşitli çatışma ve sinerjilere dikkat çeken bir politika notu yayınladı.

Çalışmanın, yerel yönetimlerin iklim eylemini kent planlarına dâhil etmeleri için önemli bir kaynak olması amaçlanıyor.

2018/19 Mercator-IPM araştırmacıları Dr. Ender Peker ve Dr. Cem İskender Aydın tarafından hazırlanan “Değişen İklimde Kentler: Yerel Yönetimler için Azaltım ve Uyum Politikaları” adlı politika notunda aynı zamanda yerel yönetimlere plan hazırlama süreçleri konusunda bazı öneriler de sunuluyor.

Mekansal planlama ve tasarımın iklim değişikliği ile mücadeledeki rolü oldukça önemli

Bilgi notunda yer alan yorumlar şöyle: 2019 yerel seçimleri sonrası belediye yönetimlerinden kentlerin geleceği için stratejik ve/veya mekansal planlar üretmeleri bekleniyor. Arazi kullanımı, kentsel yoğunluk, yapılaşma koşulları, ulaşım ağları, açık ve yeşil alan sistemlerini belirleyen bu planlar, yaşadığımız kentlerin biçimlenmesi için önemli temel stratejik belgeleri oluşturuyor. Her geçen gün kentlerde etkilerini daha çok hissettiğimiz iklim değişikliği, mekan üretimi ile doğrudan ilişkili bir konu. İklim değişikliğinden nasıl etkileneceğimiz, yaşadığımız kentlerin üretilme biçimine göre değişiyor. Bunun yanında kentlerin tasarımı kentsel yaşamın ürettiği sera gazı emisyonu miktarını da doğrudan etkiliyor. Bu kapsamda mekansal planlama ve tasarımın iklim değişikliği ile mücadeledeki rolü de oldukça önem kazanıyor. Dolayısıyla iklim eyleminin artık sadece küresel ve ulusal ölçeklerde üretilen plan ve politikalarla belirlenecek bir konu olmadığının anlaşılması ve yerel ölçekteki plan ve politikaların da başlıca bileşenlerinden birine dönüşmesi gerekiyor. Dünyadaki birçok şehir artık iklim değişikliğinin kentler ile olan yakın ilişkisinin farkında ve yerel iklim eylem planları üretmeye çalışıyor. Bu noktada önemli olan konu iklim eylemini yerel planlar ile bütünleştirirken, halihazırdaki ulaşım, yeşil alan üretimi, arazi kullanımı ve benzeri başlıklardan ayrı, kendi başına bir planlama konusu olarak görülmemesi gerektiği. Aksine, yerel iklim eylemini mekansal planlamanın bütün konu başlıklarını yatay kesen bir bağlamda ele almak ve bütüncül bir kentsel planlamanın konusu haline getirmek önem taşıyor.

Neler öneriliyor?