İkincil üründe çevre katkı payı ödemeyene ceza uygulanacak

Dahilde İşleme Rejimi’nde (DİR), asıl işlem görmüş ürün, ikincil işlem görmüş ürün, fire gibi tanımlamalara yer verilmiş bulunuyor. Bu tanımlara göre dış ticaretimizin büyük bölümü şekilleniyor. Özellikle ikincil ürün tanımlaması gümrük idaresi için önemlidir. Yüzmilyonlarca dolar değerindeki ürünün vergilendirilmesi söz konusu oluyor.

İkincil işlem görmüş ürünün; dahilde işleme izin belgesi/ dahilde işleme izni kapsamında ithal edilen eşyadan elde edilen asıl işlem görmüş ürün ile fireleri dışında kalan ve ekonomik değeri olan atık ve hurdalar da dahil olmak üzere her türlü ürün ve çıktılar ikincil işlem görmüş ürün olarak ifade edilmesi gerekiyor. 

Bu konu içinde çevre katkı payı ayrı bir yer tutuyor. Son zamanlarda yapılan denetimlerde müfettişler bu konu üzerinde hassasiyetle duruyorlar.

Çevre katkı payı tahsilatına konu eşyalar şöyle sıralanıyor; 

Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Katı Yakıtların İthalat Denetimi Tebliği’nde belirtilen yakıtlar, çevrenin korunması yönünden kontrol altında tutulan atıklar, metal hurdalar. 2005/8391 sayılı Tebliğ kapsamındaki ikincil işlem görmüş ürün olarak ifade edilen ithali kontrole tabi yakıt, atık veya hurdaların gümrük mevzuatı çerçevesinde gümrük idaresi gözetiminde imhası, gümrüğe terk edilmesi, çıkış hükmünde gümrüğe teslimi halinde çevre katkı payı tahsil edilmiyor. Serbest dolaşıma giriş rejimi hükümlerine göre ithalinde ise, çevre katkı payı tahsil ediliyor.
Çevre katkı payını ithalat vergileri içerisinde tanımladığımızda, eksik alınan ya da hiç alınmayan ithalat vergileri için şartları oluşmuşsa (6455 sayılı kanunla Gümrük Kanunu’nda yapıldan değişiklikten sonra) Gümrük Kanunu’na göre ceza uygulanması gerekiyor. 

Oysa, çevre katkı payını düzenleyen 2872 sayılı Yasa’da, çevre katkı payı ödenmeden veya noksan ödenerek gerçekleştirilen ithalata konu eşya için ceza uygulanacağı konusunda bir düzenleme bulunmuyor. Ancak ithalat vergileri tanımından hareketle ceza uygulanıyor. 

İthaline izin verilen kontrole tâbi yakıt ve atıkların CIF bedelinin yüzde biri ile hurdaların CIF bedelinin binde beşi oranında alınacak miktar çevre katkı payı, aynı zamanda ithalatta alınan katma değer vergisinin de matrahını oluşturduğundan gümrük vergisi sistemi içerisinde değerlendirilen bir kamu alacağı olarak adlandırılıyor. Detaylı bilgi için Gümrük Dünyası Dergisi’nin 79. sayısında Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi Sefa Yayla’nın makalesine bakılabilir.