İkincil işlem görmüş metal hurdalara çevre katkı payı ödenmeli mi?
Dâhilde İşleme Rejimi(DİR), ihracat amacı ile üretilecek ürünlerin üretiminde kullanılan girdilerin, ithalatında gümrük vergileri ile ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın ve vergileri teminata bağlanmak suretiyle, geçici olarak ithal edilebilmesi olarak tanımlanıyor. Ürünün ihracı halinde, teminat iade ediliyor. Bu şekilde ihracatçı teşvik edilmiş olunuyor.
İhracatçılar tarafından çok yaygın kullanılan bu rejimin ana mantığı, ithal edilen ürünlerin tamamının ihraç ürünün bünyesinde yurt dışı edilmesi üzerine kuruluyor. Bu nedenle de, amaçlanan ürün dışında ortaya çıkan herhangi bir ekonomik değeri olan ürünler ikincil işlem görmüş olarak kabul ediliyor. Bu ürünlerin de ya yurt dışı edilmesi ya da gümrük idaresi bilgisi dahilinde gümrük işlemine tabi tutulması gerekiyor.
Özellikle son dönemde ikincil işlem görmüş ürünlerin serbest dolaşıma girişinde gümrük kıymetinin ve vergi oranının nasıl belirleneceği gibi vergileme unsurları tartışma konusu oluyor. Bunlara bir de, ikincil işlem görmüş metal hurdalar üzerinden çevre katkı payı (ÇKP) tahsil edilmesi konusu ekleniyor.
Uygulama nasıl oluyor
2872 sayılı Çevre Kanunu uyarınca, çevre kirliliğinin önlenmesi, çevrenin iyileştirilmesi ve çevre ile ilgili yatırımların desteklenmesi amacıyla; ithaline izin verilen kontrole tâbi hurdaların CIF bedelinin binde beşi oranında hesaplanan tutar çevre katkı payı olarak tahsil ediliyor.
Buna göre, bahse konu çevre katkı payının tahsil edilebilmesi için;
- Hurdanın kontrole tabi olması,
- İthalatının yapılmış olması gerekiyor.
Bu iki şartın birlikte sağlandığı hallerde, hurdanın CIF bedelinin binde 5’i oranında çevre katkı payı Gümrük İdarelerince tahsil ediliyor.
İkincil işlem görmüş ürünler bu kapsama girmiyor
Çevre katkı payının tahsili açısından, “ithalat” kavramı verginin ödenmesi için önemli bir unsur oluyor. Mevzuatta bu ithalat kavramının serbest dolaşıma giriş rejimini kast ettiği biliniyor.
01.01.2013 tarihindeki değişiklik ile Dahilde İşleme Rejimi Kararı kapsamında ithal edilen ürünlerden elde edilen ikincil işlem görmüş ürünlere Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Metal Hurdaların İthalat Denetim Tebliğinin uygulanmayacağı belirtiliyor.
Bu durumda, 2013 yılından itibaren serbest dolaşıma sokulan ikincil işlem görmüş ürün mahiyetindeki hurdaların serbest dolaşıma sokulması, Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmelik’te tanımlanan “ithalat” tanımı kapsamına girmiyor.
Aynı şekilde, Çevre Kanunu’nda da belirtildiği üzere, ÇKP ancak kontrole tâbi hurdaların ithalinde tahsil edilebiliyor. Dahilde işleme rejimi kapsamında yapılan işlem ve işçilik neticesinde elde edilen ikincil işlem görmüş ürünlerin ithali herhangi bir kontrol ve/veya denetime tabi olmadığından, aynı ürünler için “kontrole tâbi hurdalar”dan bahsedilmesi mümkün olmuyor.
Ne yapılmalı
Dahilde işleme rejimi kapsamında ithal edilen eşyanın Türkiye’de işlem ve işçiliğe tabi tutulması sonucunda elde edilen ve ikincil işlem görmüş ürün olarak adlandırılan metal hurdaların Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) sahibi tarafından 01.01.2013 tarihinden sonra serbest dolaşıma sokulması halinde, çevre katkı payı mevzuatında tanımlanan haliyle bir ithalat söz konusu olmaması ve bu ürünlerin kontrole tabi olmaması nedeniyle, bu ürünler için çevre katkı payı ödenmemesi gerektiği anlaşılıyor.