İki seçimle yılın yarısının geçmesine Anadolulu iş insanlarından değerlendirmeler…
Bir iş insanı dostum 4.5 yıllık seçimsiz dönemin yaratacağı imkanı 4 yıla indirdiğimizi, artık yeni bir suni gündeme yer vermeden, yola devam etmemiz gerektiğini söyledi. Anadolu iş dünyasının temsilcileriyle bu konuyu ele aldım. Görüşlerini özetle size sundum.
Bir iş insanı dostum, “Yıl başında 4.5 yıllık seçimsiz bir dönem bekliyorduk. 31 Mart seçimleri sonrası İstanbul’da seçim yenileme kararı ile yılın yarısını geçirdik. Artık yeni bir gündeme imkan vermeden yola devam edelim” dedi. Onun bu değerlendirmesini çeşitli Anadolu kentlerindeki iş insanı ve sanayici dostlarımla ele aldım, Piyasalardaki durgunluğun aşılması için onlar da hiçbir yeni engelleyici gündem olmamasını piyasaların ve kendilerinin taleplerini esas alan bir yol izlenmesini istediler.
Yaptıkları açıklamalarda piyasalarda çok ciddi bir durgunluk olduğunu belirterek, özetle şunlara değindiler:
0-31 Mart sonrası seçimsiz döneme girilip, sorunların çözümüne yönelineceğini düşündük. Ama öyle olmadı. İstanbul seçimlerinin yenilenmesi kararı, gündemi onun gölgesinde bıraktı. 4.5 yıl seçimsiz dönem 4 yıla düşmüş oldu. Artık piyasanın önüne geçecek gündeme yer verilmemeli.
0-İç talep yüzde 20’lere düşmüş durumda. İç talep için üretim yapanlar zorda, ihracatçıların durumu daha iyi. İhracata yönelmek isteyenler var. Ama ancak orta ve uzun vadede verimli sonuç alabilirler.
0-Konya’da 1.8 milyar dolarlık ihracatımızın bu yıl 2 milyara yükselmesini bekliyoruz. Ama sanayicilerimizin yüzde 40’ı ihracat yapabiliyor. Yüzde 60’ı ise iç piyasa için üretim yapıyor. İhracat yapabilenler döviz fiyatındaki artışında etkisiyle görece iyi durumdalar, iç piyasaya çalışanlar ise gün geçtikçe daha da zorlanıyorlar.
0-Devlet 2019’da yatırım yapmayacağız, dedi . Özel sektörün yatırım için uygun finansmana ihtiyacı var. Ama finansman kaynağı olmadığı için, yatırım malı, inşaat ve makine alanlarında yeni yatırım çok az yapılabiliyor. Devletin yatırımcıya uygun finans kaynağı sunabilmesi gerekir.
0-Devlet tasarrufa giderek ve dışarıdan kaynak bularak özel sektör yatırımcısına kaynak aktarabilir. Fakat, devlet yatırımcılara tasarruf önerisinde bulunmak yolunu seçiyor. Bu ise yatırımı artırmadığı gibi canlanmayı önlüyor, durgunluğu arttırıyor.
0-2017’de yüzde 7.4 büyüdük. 2018 iyi başladı, kötü sonlardı, ortalama yüzde 2.3 büyüdük. 2019’da net daralma/küçülme görülüyor. Piyasaya durgunluk hakim oluyor. Şirketlerin kendi süreçlerini yürütmesi giderek zorlaşıyor. Seçim sonrası hiç vakit kaybetmeden piyasaları canlandıracak, yavaş yavaş yatırımları başlatacak adımlar atılmalıdır.
0-Bu seçimsiz 4 yıllık yeni dönem hukuk/eğitim/vergi alanlarında yapısal reformların hayata geçirildiği dönem olmalıdır. Bu reformlar eşitlikçi ve demokratik adımları içermelidir.
Anadolulu iş insanları, hem sorunlarını açıklıkla ortaya koyuyorlar, hem de kendileri açısından çözüm için kısa/orta ve uzun vadeli beklentilerini belirtiyorlar. Artık şu seçim defterinin kapanmasını, suni gündemlerden de uzaklaşılmasını istiyorlar.