İki olumlu gelişme: - Döviz açığı küçüldü - Döviz girişi hızını kesmedi
Tevfik GÜNGÖR
OLAYLARIN İÇİNDEN
[email protected]
Geçen hafta sonu Ocak-Kasım Ödemeler Dengesi rakamları yayınlandı.
Önce özeti vereyim.
- Cari açık (döviz açığı) küçüldü.
- Döviz açığı küçülürken net döviz girişi geçen yılın aynı dönemindeki büyüklükte gerçekleşti.
- Döviz girişi ihtiyaçtan fazla olunca 2 sonuç çıktı .(1) Dviz fiyatı yükselmedi.(2) Döviz rezervi arttı.
- 2012 Yılının ilk 10 ayında yabancılar özellikle devlet borç senetleri satın almak için döviz getirdi.
Hükümetin 2012 yılında talebi daraltıcı politikaları sonuç verdi. Hükümet ne istiyordu? Talep daralsın, insanlar daha az ithal malı kullansın. İthalat gerileyince döviz açığı da küçülsün. Milli gelirin yüzde 10'u büyüklüğüne ulaşan açık yüzde 7'lere inebilsin.
Cari İşlemler hesabında mal dengesi fob olarak izleniyor. Bu nedenle TÜİK'in dış ticaret açığı rakamından farklı.
Ocak-Kasım'da fob esasına dayalı mal dengesi 2011 yılında -82 milyar dolar iken 2012 yılının aynı döneminde 60.7 milyar dolar oldu. Mal dengesindeki küçülme ithalatın duraklamasından ihracatın az da olsa artmasından kaynaklandı.
İki yılın mal dengesi arasındaki fark -21 milyar dolar. İki yılın cari açığı arasındaki fark -25 milyar dolar. Görülüyor ki döviz açığının ana kaynağı dış ticaret açığı.
Döviz açığı sermaye hareketi ile yurda giren döviz sayesinde kapatılıyor.
Döviz girişi açığı kapatamaz ise rezervden döviz kullanılıyor. Döviz açığından fazla döviz girişi olur ise piyasada döviz bollaştığından fiyatı artmıyor. Fazla döviz rezerve ekleniyor.
Fakat burada önemli bir nokta var. Döviz girişi doğrudan yabancı sermaye diye adlandırılan kalıcı döviz değil ise, borsaya ve bonoya gelen döviz ise, borsanın karını ve de bononun faizini götürüyor.
2012 Yılının Ocak-Kasım döneminde doğrudan yabancı sermayeye gelen döviz 2.9 milyar dolar azalırken, portföy yatırımı için gelen borsaya ve bonoya yönelen dövizde 16.0 milyar dolarlık artış oldu.
Buna karşılık net dış kredi kullanımı 15.8 milyar dolar azaldı.
Nereden geldiği belli olmayan döviz girişinde de 5.2 milyar dolarlık bir gerileme var.
Toplam döviz girişi geçen yılın aynı dönemine göre 7.9 milyar az ama, döviz açığımız de geçen yılın aynı dönemime göre 25.1 milyar dolar az. İşte bunun sonucu geçen yılın 11 ayında ihtiyaç fazlası döviz olarak rezerve 6.3 milyar dolar eklenmişken bu yıl rezerve 23.5 milyar dolar döviz etkendi.
Bankaların ve Merkez Bankası'nın döviz rezervleri zenginleşti.
Yazara Ait Diğer Yazılar
Tüm Yazılar