İhtiyacımız olan eşitlikçi bir dil
Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER), Turkish Women’s International Network (TurkishWIN) ve UPS’in işbirliği ile kurulan Kadın Liderlik Platformu (KLP), iş dünyasında kadın liderliğini destekleyen, kadınların güçlenmesi için yol gösteren bir platform.
Bu kapsamda ikinci zirvesini gerçekleştiren Kadın Liderlik Platformu, “Fırsat Eşitliği, İyi Örnekler ve Zorluklar”, “Kurumların Dönüştürücü Gücünün Harekete Geçirilmesi” ve “Liderlikte Kadın İçin Yol Haritası” başlıklarını gündeme taşıdı.
Türkiye’deki kadın lider oranlarına bakacak olursak; McKinsey’in Türkiye’deki önde gelen 102 uluslararası ve yerli büyük şirketin 240 bin beyaz yaka çalışanı kapsayan ‘Women Matter’ raporuna göre, ülke genelindeki düşük kadın işgücü katılımına rağmen, lider şirketlerde kadın temsil oranı yüzde 41. Üst düzey yönetimdeki kadın oranı yüzde 25. Genel müdür düzeyinde kadın çalışan oranı ise yüzde 15. Ancak finans sektörü dışarıda tutulduğunda, bu oran lider şirketlerde bile yüzde 30’a düşüyor. McKinsey şöyle diyor: “Eğer çalışanlarınızda cinsiyet eşitliği sağlarsanız, karınız yüzde 30 artar”.
Cinsiyet eşitliği sadece şirketlerin karlılığı için eğil, daha huzurlu, daha demokratik bir toplum için şart. Aslında bir gelişmişlik, medeniyet göstergesi.
Dolayısıyla cinsiyet eşitliğinin bir prensip olarak belirlenmesi ve sahiplenilmesi; bütüncül bir yaklaşımla sorunların üzerine gidilmesi gerekiyor. Cinsiyet eşitliği konusunda gösterdikleri çabalarla örnek oluşturan şirketlerin sayısı artıyor. Boyner, Garanti Bankası, GE, UPS, Ford Otosan bu şirketlerden sadece bazıları. Önemli olan önümüzdeki dönemde bu başarılı uygulamaları Anadolu şirketlerine da yayabilmek.
Peki kadını güçlendirme çalışmaları ile örnek teşkil eden bu şirketler neler yapıyor ve bunu nasıl yapıyorlar? Zirvede bu örnekleri dinledik.
“Cinsiyet eşitliği için militan olmak gerekli”
General Electric Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Canan M. Özsoy, “Cinsiyet eşitliğinde konusunda kendimi militan olarak yetiştirdim, yoksa hiçbir şey değişmiyor” diyor ve işin sırrını şöyle anlatıyor: “GE her zaman inovasyon firması oldu. 80’lerde küreselleşme diye kavram yokken, biz dünyaya yayılmaya başladık. Çalışan oranı yüzde 40-60 olsa da, kadınların liderlik konumundaki payı hep azdı. GE Women’s Network kuruldu. Bu kapsamda kadınların yönetici pozisyonuna gelmesi için neler gerektiği iredelendi. Daha sonrasında finansal okur yazarlık gibi eğitim platformları ortaya çıkartıldı. Şimdi de bu platformla kadınlarla ilgili konularda farkındalık yaratmaya odaklanıyoruz. Erkek egemen engeller her zaman mevcut, dolayısıyla misyon hiçbir zaman bitmiyor. Çok daha fazla ses çıkarmak gerekiyor. Birincil hedef anne-babaların eğitilmesi olmalı. Ben cinsiyet eşitliği açısından militan olarak yetiştirdim kendimi. Birileri militan olmazsa, hiçbir şey değişmiyor. Kreş sorunu kadın istihdamının önündeki önemli bir engel. Erkekler bizim önümüzde bir engel. Aynı zamanda kadınlar da kadınların en büyük engeli. Kadınların ‘ben bu işi yapamam’ dememeleri gerekli.”
Kız çocuklarına “mühendis olabilirsiniz” diyoruz
Zirvenin tek erkek konuşmacısı Ford-Otosan Genel Müdürü Haydar Yenigün ise “30-35 yıl önce sanayi şirketlerinde kadınlar sevilmezdi. Atölyelerde kadın çalışan yoktu” derken, değişimi başlattıklarında ilk direncin çalışanlardan geldiğini söylüyor ve şu önemli mesajları veriyor: “Esas çıkış noktamız insanlar arasında eşitlik sağlamak. Öncelikle hep birlikte olmanın yöntemini bulmamız lazım. Bu değişim için vizyon oluşturmaya, liderlere ve neyin ne olduğunu anlamaya ihtiyacımız var. Kadın istihdamının artması ile GSYİH ciddi ölçüde yükselecek ama aynı zamanda ortak yaşamın, eşit yaşamın huzuruna da erişmiş olacağız. Bugün, atölyelerimizde her 100 çalışanın yüzde 25’inin kadın olması gerekiyor. Her 100 ofis çalışanı başvurusunun ise yüzde 50’sinin kadın olmasını sağlıyoruz. Ama bu her zaman çözüm olmuyor, çünkü Türkiye’de bizim şirket profiline uygun yetişmiş kadın mühendis bulamayabiliyoruz. Bu nedenle iki sene önce bir sosyal sorumluluk projesi başlattık. Liselere gidiyoruz ve kız öğrencilere ‘mühendis olabilirsiniz’ diyoruz. Sadece kuralı koyup istemek yetmiyor. Kadınların önündeki engelleri kaldırmak lazım.”
Bilinçsiz önyargılar var
Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Ebru Dildar Edin de, kadın konusunu 9-10 sene önce öncelik olarak belirlediklerini ve KAGİDER ile işbirliği içinde 1 milyar dolara yakın kadın girişimciye kredi sağladıklarını söylüyor. “Kadınların müşteri olarak da çalışan olarak da tercih edeceği bir banka olmayı hedefledik” diyen Edin, çalışmalarını şöyle özetliyor: “Bir kadın komitesi kurduk. Kadını Güçlendirme Prensipleri (WEP’s)’i imzaladık. Yapı olarak tüm kurumlar erkek tasarımı ve bizler de o tasarıma ayak uydurmak zorunda kalıyoruz. Kadın-erkek arasında bilinçsiz önyargılar var. Bunlardan kurtulmak; cinsiyetçi dili ortadan kaldırmak gerekiyor. Kadın- erkek eşitliği için eşitlikçi bir dil şart. Her kurumda bu değişimin bir lideri olması gerekiyor.”