İhracattaki duraklama ekonomiyi kilitleyecek
Yıl sonu yaklaşıyor. Yılbaşından bu yana ihracat gelirlerimiz her ay gerileme gösterdi.
Bu yılın ilk 10 ayında ihracat gelirimiz, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8.6 oranında azaldı. Geçen yıl 10 aylık ihracat geliri 130.9 milyar dolardı. Bu yıl 119.6 milyar dolar oldu. İlk 10 ayda ihracat gelirindeki 11.3 milyar dolarlık azalmanın 10.6 milyar dolarlık bölümü, parite zararı. Bir yılda dolar/euro paritesi yüzde 17.2 oranında değişti.
Bizim ihracat gelirimizin yüzde 44’ü euro cinsi, yüzde 48’i dolar cinsi döviz.
Türkiye İhracatçılar Meclisi açıklamasına göre ilk 10 ayda ağırlık-kilogram olarak ihracatımız geçen yılki ihracatın binde 8 üzerinde.
Açık anlatım ile ihracat gelirimizin azalmasında euronun değer kaybetmesinin etkisi var ama, ilk 10 ayda miktar olarak ihracatımızda da artış gerçekleşmedi.
İlk 10 ayda değer olarak sanayi mamulleri ihracatımızda yüzde 12.0 oranında, tarım ürünleri ihracatımızda yüzde 6.5 oranında gerileme oldu. Toplam ihracat gelirinde yüzde 14.5 payı olan otomotiv sanayi ihracatı yüzde 6.6 oranında geriledi. Toplam ihracatta yüzde 11.9 payı olan hazır giyim ve konfeksiyon sanayinin ihracat gelirindeki gerileme yüzde 10.6 oranında. İhracat geliri bakımından 3’üncü sırada yer alan elektrikli ve elektronik aletler ihracat geliri ise yüzde 7.2 oranında azaldı.
Bizim ana pazarımız zengin ülkelerdeki pazarlar. Zengin ülkeler pazarları normale dönüyor. Bu iyileşmenin rüzgarında Avrupa Birliği’ne ihracatımızda artış var. Normal olarak bunun olumlu rüzgarını hissetmemiz gerekir. Buna ek olarak hatırlanması gereken bir başka konu daha var. Euro değer kaybediyor, ama bizim ihracat gelirimizin yüzde 48’i dolar ile yapılan ihracattan kaynaklanıyor.
Dolar değerindeki hızlı artış, ihracatçıya dolar ile satışta rekabet şansı veriyor. Dolarla yapılan ihracatta TL. geliri yükseliyor.
Bütün bunlara rağmen ihracatta aylık gerilemenin devam etmesi, ekonomimiz bakımından tehlikeli bir gelişmedir.
Önemlidir: Çünkü döviz gelirimiz azalıyor. Önemlidir çünkü ihracata dayalı üretim artışı gerçekleşemiyor.
Türkiye İhracatçılar Meclisi yönetimi, ihracatın artırılması için yüksek katma değeri olan ihraç malları üretimine yönelmeyi öneriyor. Hükümetin ihracat ve sanayi odaklı reformlar gerçekleştirmesinin önemine değiniyor.
Bunlar önemli. Ancak bunlar bugüne kadar gündeme gelmeyen konular değil. Katma değeri yüksek üretim yapamamak sanayinin temel sorunu. Yapısal bir değişime, yenilikçi, teknolojiye dayalı üretime geçmeye bağlı. Sanayide yapısal değişim hükümetin politikalarıyla, teşvikleriyle değil, yatırım ve üretim yapısının değişmesiyle mümkün olabilecek.
Ne var ki ihracattaki kilitlenmeyi çözmeye mecburuz. İhracattaki gerileme devam ettikçe yatırım ve üretimde de gelişme duracak.
Önümüzdeki dönemde, üretimde artış sadece iç talepteki gelişmeye bağlı kalamaz. İhracat artışını mutlaka sağlamak zorundayız.
Gerçek şu ki euro değerinde eskiye dönüş olamayacak. Avrupa pazarı kısa sürede büyük canlılık içine giremeyecek. Bütün bunları görerek ihracat stratejimizi kısa sürede değiştirmemiz gerekiyor.