İhracatta irtifa mı kaybediliyor?

 

 

Göstergeler yanılmadı. Tahminler doğru çıktı. Ve, yılın ilk yarısında istihdamda, kapasite kullanımında, iç ve dış satışlarda, karlılık ve yatırım gibi temel yapılanmalarda gözlenen 'gerileme' yılın ikinci yarısında da etkisini sürdürünce, Kayseri 2012 yılı ihracatını geri plana düşerek kapadı.

 

TİM verilerine göre, Kayseri'nin 2012 yılı ihracatı bir önceki yıla göre 128 milyon dolar arttı ve 1 milyar 611 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ne var ki bu artış, klasman sıralamasında emsal illerden kopmasına ve de 3 basamak geriye düşüp, dönemi 14'ncü sırada kapamasına mani olmaya yetmedi.

 

Nedenleri ortadaydı. Yıl içindeki göstergeler, gerek üretim, gerekse ihracattaki olumsuz görüntülerin yatırımlar için de geçerli olduğunu ortaya koyuyordu. Örneğin, yılın ilk 6 ayında teknoloji yenilemesi dahil,  işletmelerin sadece yüzde 22.4'ü yatırım yapabilmiş, yüzde 35.4'ü yatırımdan uzak durmuş, yatırıma eli varmayanların yüzdesi ise yılın ikinci yarısında 47.6'ya çıkmıştı. Dahası, yatırımda Kayseri yerine yurtdışını tercih edenler bile vardı. 

 

Ve tabii, ihracatta irtifa kaybına neden olan gerekçeler bunlarla da sınırlı değildi. Nitekim girişimciye göre, yeni teşvik sistemi yatırımların yönlendirilmesinde yetkin olmaktan uzaktı. Nitelikli işgücü başlı başına bir sorun,  haksız rekabet ve enerjiyi pahalıya kullanmak ise işin tuzu biberiydi. Hal böyle olunca da, kararsızlık girdabında takılan girişimciye, eli kolu bağlı oturmaktan başka çıkar yol kalmıyordu.

 

Sanayi Odası Başkanı Mustafa Boydak, " İhracata yıllık bazda bakıldığında yüzde 5'lik bir büyümeden söz edilebilir. 1.5 milyar dolar sınırı aşıldı ama, bu Kayseri olarak ihracatta  beklediğimiz bir büyüme değil. Umarım 2013'te bu rakamları daha yukarı çekeriz. Gerek İSO'nun belirlediği başarılı firmalar arasında, gerekse ihracatta sıralamaya girmek, Kayserimiz için çok önemli. Ancak, firmalarda cirodan çok, karlılığın artırılması esas olmalı " diyor ve ekliyor; " Bu yılın sonunda ihracatta 2 milyar dolar seviyelerine ulaşmış bir Kayseri'den söz etmek istiyoruz..."

 

İSO verilerine göre, firma bazında da başarı adına ciddi bir gerileme söz konusu. Örneğin 2008'de, Türkiye'nin ilk 500 büyük sanayi kuruluşu arasında Kayseri kökenli 16 firma varken, bu sayı 2011'de 10'a, ikinci 500'lerdeki firma sayısı ise 20'den 17'ye düşmüş.

 

Varsayalım, iyimser bir yaklaşımla yıl sonunda 2 milyar dolarlık bir ihracattan söz edebilme şansını yakaladık; peki, bu tempoda yürüyen bir üretim artışıyla, bu kentin yeri geldiğinde 5 yıl için hedeflenen ( 2010-2015) 2.5 milyar dolarlık ihracat, ya da bir başka deyişle 5 milyar dolarlık ticaret hacminden söz etmesi mümkün olabilecek mi?..