İhracatta aracı olmak
Genç dostumuz mutlu bir heyecan içerisinde ve endişeli…
Dinamik, yabancı dil konuşabilen, yurt dışında yol bulabilen, dış ticaretin ithalat tarafında oyuncu olmuş birisi. Şimdi ise ihracata yönelerek, Türk ürünlerini yurt dışında pazarlama çalışmaları yapmak istiyor. Üretimi yok ve girmeye de niyetli değil. Önüne çıkan bir fırsatı değerlendirerek, küçük bir firmanın üretmekte olduğu ürünleri ihraç etmek için çalışmalara başlamış. Başlamış başlamasına da aklında soru işaretleri de birbiri ardına yığılmaya başlamış.
Yaptıracağı ürünü kendi adıyla pazarlamak amacında ve bunun için isim tescili de yaptırmış. İlk endişesi, ürünün ihracatı iyi giderse, üreticinin kendisine rakip olmaya kalkışması. İkinci endişesi ise ihracat rakamlarının artması durumunda üretimin yetiştirilememesi ve kalite sorunlarının yaşanabilmesi olasılığı. Yine aynı nedenle, üreticinin fiyatları sabit tutmaması da başka bir endişe kaynağı.
Geçtiğimiz günlerde yayınlanan bir sohbetimizde, sözleşmeye atılan imzanın geçerliliğinden söz etmiştik. Aynı uyarıyı hatırlatarak devam etmek isteriz. Tüm endişeleri ortadan kaldırmak ve üreticin kendisine rakip olmaması için, detaylı bir sözleşme yapılmasını salık veriyoruz. Hem kendilerinin hem de üreticinin haklarını ve sorumluluklarını detaylı olarak belirleyen bu sözleşmede, rekabetin engellenmesi ile ilgili maddeler anahtar olacaktır.
Sözleşmenin üretimle ilgili maddelerinde ise üreticinin, hem üretim rakamları ve hem de üretim kalitesi ile ilgili olarak taahhüt altına girmesi sağlanmalıdır. Karşılıklı olarak edimlerin yerine getirilememesi durumunda, taraflara uygulanacak cezai şartların belirlenmesi, mahkemelerin sürüncemede kalabilmesi ihtimaline karşı, derhal uygulanabilecek şekilde belirlenmelidir. Bu durumu daha önce dile getiren bazı dostlarımızla yaptığımız tartışmalarda, üreticilerin böyle bir sözleşme yapmaya yanaşmadıkları öne sürülmüştü. Böyle bir üretici ile iş yapılmamasını salık veriyoruz. Zira böyle bir davranış, yarın herhangi bir aksilik çıktığında sizin, sorununuz ve çözümsüzlükle baş başa kalacağınızın garantisidir. Böyle bir durumda kalmanın doğuracağı zararları hesap etmektense, hiç işe girmemek veya alternatif üretici bulmak daha sağlıklı olacaktır.
Fiyatlara gelecek olursak üreticilerin, maliyetlerin zorlaması sonucu fiyat değiştirmek zorunda kalmalarını normal karşılamamız gerektiğini vurgulamak isteriz. Ancak bu tür uygulamaların keyfi olarak yapılmalarının önüne geçmek şarttır. Bunun için işin en başında yapılacak sözleşmede, maliyet ve fiyat ilişkisini, hem hammadde ve hem de gerek ithalatta ve gerekse ihracatta kullanılan dövizler açısından tanımlamak gerekir. Eğer hammadde ithalatı ve ihracat farklı dövizlerle yapılacaksa, çapraz kurlar da bu tanımlamaya dâhil edilmelidir. Hammadde, döviz ve çapraz kurlarda olacak değişikliklerin fiyatları, yukarı veya aşağı ne şekilde değiştirilebileceği sözleşmede tanımlanırsa, olası sıkıntılar baştan engellenebilir.
Sözleşme, kimin neye söz verdiğini hatırlatacaktır.