İhracatçılara yönelik iki önemli düzenleme

İhracatçıların, yurda getirdikleri yurt dışı kaynaklı dövizlerinin en az yüzde 40’ının TCMB’ye satma mecburiyeti yüzde 30’a dü­şürüldü. TCMB’ye satıldıktan sonra getirilen dövizin kalan kısmını kur korumalı dönüşüm hesabında değerlendirerek Türk lirasına çev­rilen tutarın yüzde 2’si kadar döviz dönüşüm desteği ise kaldırıldı.

İhracat bedellerinin %40’ının TCMB’ye satılması %30’a düşürüldü

Genel olarak; ihracat bedellerinin yurda getirilme süresi, fiili ihraç tarihinden itiba­ren 180 günü geçemez. 180 gün azami süre olup bedellerin ithalatçının ödemesini mü­teakip doğrudan ve gecikmeksizin yurda ge­tirilmesi esastır. Peşin ihracatta ise süre 24 aydır.

Terkin tutarı olan 15 bin ABD dolarını aşan ve yurda getirilmesi zorunlu olan ihra­cat bedellerinin, İBKB’ye veya DAB’a bağla­nan tutarın en az %40’ı İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılması zorunlu iken, Hazine ve Maliye Bakanlığının 07.06.2024 tarih ve 3187388 sayılı yazısı ile genelgenin EK MADDE 1 deki düzenleme yürürlükten kaldırılarak, genelgeye eklenen EK MADDE 2 ile TCMB’ye satılacak oran yüzde 40’dan yüzde 30’a düşürüldü.

Buna göre; EK MADDE 2– Bu maddenin yürürlük tarihi olan 10/6/2024 tarihinden itibaren, İBKB’ye veya DAB’a bağlanan ih­racat bedellerinin en az yüzde 30’u İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılır. Bu bedeller bankaca Merkez Bankası tarafından ilan edilen ve işlem günü için geçerli döviz alış kuru üzerinden aynı gün Merkez Bankasına satılır ve Merkez Bankasının banka nezdindeki hesabına aktarılır. Söz konusu tutarın tam karşılığı banka tarafından ihracatçıya Türk parası olarak ödenir.

8/6/2024 tarihli ve 32570 sayılı Resmi Ga­zete’de, Firmaların Yurt Dışı Kaynaklı Döviz­lerinin Türk Lirasına Dönüşümünün Destek­lenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı: 2023/5)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sayı: 2024/14)” 8/6/2024 tarihinde Resmi Gaze­te’de yayımlandı. Bu değişiklikle, bir önceki tebliğin 5.maddesi yürürlükten kaldırılarak dönüşüm desteğine son verildi.

Buna göre; 8/6/2024 tarihinde Resmi Ga­zete’de yayımlanan 2024/14 sayılı tebliğ ile; yurt dışı kaynaklı dövizlerin Merkez Banka­sına satılmasında ve yurt dışı kaynaklı döviz­lerin vadeli Türk lirası mevduat veya katıl­ma hesaplarına dönüşümüne yönelik önceki tebliğin 5. Maddesinde düzenlenen yüzde 2 dönüşüm desteğine 10/6/2024 tarihinde ge­çerli olmak üzere son verildi.

Ayrıca, ilgili düzenlemeyle;

Firmaların “yurt dışı kaynaklı dövizleri­nin” yerine “Merkez Bankasınca belirlene­cek yurt dışı kaynaklı dövizlerinin” ifadesi getirildi.

Döviz alımı yapılmaması taahhüdünü ye­rine getirmeyen firmaların Merkez Bankası kaynaklı kredi kullanım talepleri ile bu Teb­liğ kapsamındaki destek ödemesi taleple­ri yaptırım tutarının ödendiği tarihe kadar kabul edilmeyecektir.

Döviz dönüşüm desteğinden usulsüz ola­rak yararlanan veya Merkez Bankasına ya da bankalara gerçeğe aykırı beyanda bulunan firmalar döviz dönüşüm desteğinden yarar­landırılmayacaktır ve bu firmaların Merkez Bankası kaynaklı kredi kullanım talepleri 3 yıl süre ile kabul edilmeyecektir.

Döviz dönüşüm desteği ödemesine aracılık eden ancak Merkez Bankasınca belirlenecek kontrol yükümlülüklerini yerine getirme­yen bankalar yaptırım tutarının Merkez Ban­kasına ödenmesinden sorumlu olacaklardır.

İhracatçı, TCMB’ye döviz satışının sıfırlanmasını istiyor

Normalleşme ve sadeleşme adımlarının bir parçası olarak, ihracat bedelleri ve döviz ka­zandırıcı hizmet gelirlerinin TCMB’ye döviz satış yükümlülüğün yüzde 40’dan yüzde 30’a düşürülmesi ihracatçı tarafından olumlu kar­şılanırken, bu oranın tamamen sıfırlanması beklentisi de devam ediyor.

Birçok ihracatçı aynı zamanda ithalatçı ko­numundadır. İhracatçı tarafından TCMB’ye satılarak TL’ye çevrilen tutar aynı zamanda it­halat borcu için tekrar dövize dönüştürülme­si sonucu kur dönüşümlerinden ciddi kayıplar yaşanmaktadır. Dolayısıyla, ihracatçının gelen parasını kullanma iradesinin kendisine bıra­kılması gerekiyor.