İhracat ve SWOT
SWOT analizi denilen değerlendirmeyi birçok ihracatçı arkadaşımızın bildiğinden oldukça eminim. Yine de konunun daha iyi anlaşılabilmesi açısından, fazla derinlemesine olmasa da biraz detayına gireceğim.
Bu simge İngilizce kuvvetler, zayıflıklar, fırsatlar ve tehditler sözcüklerinin baş harflerinin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş ve yapılan analizin adı da bu simge ile anılır olmuş. Bu analizde iç dinamikler dikkate alınır ve firmanın kuvvetli olduğu kadar, zayıf olduğu taraflar da tespit edilmeye çalışılır. Firma dışı etkenlerin, özellikle pazar ve rekabet koşullarının dikkate alındığı çalışmada ise, piyasadaki fırsatlar ve tehditler ele alınarak incelenir.
Bir beyaz kâğıt alarak üzerine yukarıda saydığımız başlıkları yazıp, bu başlıkların altına da incelemeye alınan her unsurun detaylarını yazacağız.
İç dinamiklerin ele alındığı ve kuvvetli olduğumuz yönlerin analizinin temelinde, neleri ne kadar yapabildiğiniz ve bu yapılanların nasıl daha iyi yapılabilecekleri yatar. Bu değerlendirmeyi yapmak için işletmenizin konumu, üretim süreçleriniz, ürünlerinizin kalitesi, kullandığınız teknoloji, insan kaynaklarınızın kalitesi, müşteri ilişkileriniz ve onların firmaya bağlılıkları, teslimatlarınızın hızı, çevreye saygınız vb. gibi sayabileceğiniz birçok başlığı değerlendirmeye alabilirsiniz.
Yine iç dinamiklerin ele alındığı ancak bu kez zayıf olduğumuz yönlerin analizinde ise, ürünlerinizin ve / veya hizmetlerinizin, müşteri penceresinden bakıldığında nasıl göründüğü ele alınabilir. Doğal olarak kendi zayıflıklarımızı, kendi kendimize bile kolaylıkla açamayabiliriz. Bu konuda sözünü sakınmayan ve bir o kadar da " doğrucu Davut " olduğunu bildiklerinizin görüşlerini almaya çalışın. Unutmayalım ki bu değerlendirmenin amacı kimseyi suçlamak değil ancak, gelişmelerin önünü açmaya çalışmaktır.
Firma dışı etkenlerin ele alındığı fırsatlar bölümünde ise sektörünüze giren yeni teknoloji düşünülebilir. Rakiplerinizin hataları veya yanlışları size fırsat yaratabilir. Zayıf olduğunuzu düşündüğünüz yönlerin ortadan kaldırılması size fırsat olarak geri dönebilir. Yeni ve daha olumlu koşullar veren tedarikçi bulmak, eşdeğer ürün kullanmak, dağıtım koşullarınızda farklılık yaratmak, buluşlarınızın patent ve benzeri uygulamalarla korumaya alınması da fırsatları yaratabilir.
Yine firma dışı etkenlerin ele alındığı tehditler bölümünde, gerçekleşebilecek en kötü olasılıklıları düşünüp ele alın. İyi tahmin yapmaya çalışın ancak hayal kurmayın. Piyasaya giren yeni bir rakip veya rakiplerden birinin geliştirdiği yeni bir üretim süreci veya sizinkinden daha üstün bir ürün sıkı bir tehdit olabilir.
Yapacağınız değerlendirme ne olursa olsun, akılda tutulması gereken tek şey, cevaplarınızın ne abartılı, ne de alçak gönüllü olmaması gerektiği ve tam anlamıyla gerçeklerin yansıtılmasının gerektiğidir. Güçlü olduğunuz yönleri kullanın ve daha da iyileştirin. Zayıf taraflarınızı nasıl ortadan kaldırabilir veya azaltabilirsiniz düşünün, yazın ve planlayın. Fırsatların peşine gidip, tehditlerin nasıl ortadan kaldırılabileceğini organize edin.
Tüm bunlar güzel de neye yarayacak derseniz, biraz modelleme yaparak tartışmaya açalım. Kuvvetli olduğunuz taraflarınız, belirlediğiniz fırsatları değerlendirmeye yeterli olacak mı? Geliştirmemiz gerekmez mi? Zayıf olduğunuzu belirlediğiniz tarafların giderilmesi size ne gibi fırsatlar getirebilir. Önceden bilinen bu niteliklere karşı tedbirleri, olumsuz sonuçlar çıkmadan alıp güçlenmek daha iyi olmaz mı? Fırsatlar size göz kırparken, en fazla fayda sağlamak için ne gerekecek? Hazırlıklı olup piyasaya öyle çıksak daha mı iyi olur acaba? SWOT değerlendirmelerini, firma yetkililerinin birbirlerinden etkilenmeden yapmaları ve daha sonra yapılan çalışmaları birleştirip değerlendirmelerini öneririz.
En önemli faydası, firma yetkililerinin görüşlerinin ortak bir platformda toplanarak, işletmenin niteliklerinin ve dış faktörlerin ortak akıl süzgecinden geçirilerek değerlendirilmesidir.