İhracat için illeri ivmelendirmek
"İl il Dış Ticaret Potansiyeli" çalışması bir yandan illerin ihraç ürünlerini saptarken, bir yandan ürün benzerliği olan iller arasında eşleştirmeleri ele alıyor. Öte yandan da illerin ihraç ürünlerinin hangi dış pazarlara uygun olduğu saptanmaya çalışılarak, illerin ihracatının artırılması amaçlanıyor. İhracat için iller ivmelendiriliyor. Bunu yaparken mutlaka ihracatımız önündeki engellerle mücadele etmemiz, ihraç ürünlerin değer zinciri içinde yerli girdi miktarını artırmanın gerektiğini de unutmamalıyız…
Dış Ticaretten sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, Harvard, MIT üniversiteleri ve TEPAV ile yürüttükleri, "İl İl Dış Ticaret Potansiyeli" çalışması hakkında bilgi veriyor. Çağlayan, bir yandan illerin dış ticaret potansiyellerini ele aldıklarını ürün desenlerine göre iller arasında eşleştirmeler yaptıklarını, öte yandan bu iller ya da il grupları için hedef ülkelerle evlendirme çalışmalarını yürüttüklerini açıklıyor. İhracata konu 14 bölgesel güç saptadıklarını belirtiyor.
Çağlayan, araştırma sonuçlarının son on yılda 81 ilden 64'ün ihracatta rekabet gücünü artırırken 17'sinin gerilediğini, en yüksek artışın İstanbul, Bursa, Sakarya, Kocaeli ve Gaziantep illerinde görüldüğünü açıklıyor. Araştırmada ihraç ürünlerle ilgili yapıya göre artışları da saptamışlar. Buna göre 52 ilde ileri ve orta teknolojili ihraç ürünleri payı artmış, 43 ilde doğal kaynağa dayalı ürün ihracında artış yaşanırken, 31 ilde düşük teknolojili ürünlerin ihraçlarında artış olmuş.
Araştırma, bir yandan yurt içinde illerin potansiyellerini, ihracatta yer alacak ürünlerini belirliyor, bir yandan iller arasında eşleştirmeleri yapıyor. Bir yandan da bu illerin yada il gruplarının dünyada hangi ülkeleri hedef pazar seçmeleri gerektiğini, odaklanmaları gereken ülkeleri belirliyor. Türkiye'nin ihracatını olumsuz etkileyen AB'nin üçüncü ülkelerle yaptığı Serbest Ticaret Anlaşmalarının örneklerine de değiniliyor.
Bu çalışma bizim "Dış ticaret fotoğrafımızı" içerde ürün geliştirme, dışarıda pazar geliştirme ve engelleri aşma açısından önümüzü daha iyi görebilmemize yardımcı olacak bir çalışma. Doğaldır ki, bu çalışmanın sonuçları ve süreklilik taşıması illerin ihracatlarını ivmelendirmelerine yardımcı olacaktır. Çalışmanın sürdürülebilir bir envanterle beslenmesi gelişmenin ve aksamaların yönünü ortaya koyabilecektir.
Bu noktada doğru değerlendirme ihraç ürünlerinin tek tek "Değer zinciri" içindeki yerlerini, bize kalan paylarını, katma değerlerini saptayarak yola çıkmak gerekir. Ve Devlet Bakanlığının çalışmasının birinci adımı olarak saptanan "Girdi Tedarik Stratejisi GİTES" bu açıdan çok önemlidir. Çünkü, GİTES ihraç ürünler içersinde yerli ve ithal girdiyi ele alıyor. İhraç üründe yerli girdinin artırılması gereğini ortaya koyuyor. Değer Zincirinde bizim ürünlerimizde yerli katkı ve katma değerin önemini unutmamak gereğini bize hatırlatıyor.
İllerin ihraç ürünlerinin ve yönlenecekleri pazarların saptandığı "İl il dış Ticaret Potansiyeli" çalışması doğru ve önemli bir adımdır. Ancak, bu yönde doğru sonuçlarla ihracatın artırılması için atılması gereken birçok yeni adıma ihtiyaç olacaktır. Gördüğüm kadarıyla şimdilik doğru yolda kaba resim ortaya çıkmıştır. Bundan sonra tek tek her il, her ihraç ürünü, her ihraç pazarı için özel çalışmalarla bu kaba resmin detaylarının ele alınması ve geliştirilmesi gerekecektir.
Ancak, bu çalışmalarla, dış ticaretimizde ihraç ürünlerimizin katma değeri artırılarak, açık azaltılabilir. Bu da yatırımlarımızı, üretimimizi, istihdamımızı ve ihracatımızı artıracaktır. En önemli iki sorunumuz işsizlik ve cari açığın azaltılmasına yol açabilecektir. İhracat için illerin potansiyelini ve ihraç edebilecekleri pazarları doğru saptayabilmek, illerin ihracatının ve dolayısıyla ülkenin ihracatını ivmelendirebilecektir.