İhracat eşyasının kıymeti neden çok önemlidir

Yıllardır ihracat alanında yapılan inceleme ve soruşturmalarda çoğu zaman eşya kıymeti yaptırımlar bakımından büyük önem taşımıştır. Gümrük otoritesinin bu alanda yaptığı düzenlemelerin çokluğu konunun önemini ve elastikiyetini göstermektedir.

Neticede, ihracata konu eşya kıymeti, yararlanılacak devlet yardımlarında bir matrah olarak algılanabilir. Kıymetin yüksek gösterilmesi eğilimi geçmiş yıllarda önemli bir sorundu. Ancak, uluslararası piyasa dengeleri ve uluslararası kuruluşların ve de bunların oluşturduğu mevzuat dikkate alınınca bu sorun önemli ölçüde hafiflemiş durumdadır.

Son olarak, Gümrükler Genel Müdürlüğü 2011/49 Sayılı Genelge ile bir düzenleme yaptı. Bu genelgede ihracat kıymet araştırmaları ile ilgili olarak yapılacak işlemler belirtiliyor.

Şöyle ki;

1- İhraç eşyasının beyan edilen kıymetinin kabul edilmeyecek ölçüde yüksek veya düşük olması durumunda, ilgili gümrük idaresince yapılacak ön inceleme veya araştırma sonucunda, ihraç eşyasının kıymeti ile ilgili tereddüdü haklı kılacak gerekçelerin tespiti halinde ihracata ve beyanname kapatma işlemlerine engel olmadan, konunun ilgili Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü'ne iletilmesi, isteniyor,

2- Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü'nce yapılacak incelemede ise; Başmüdürlük bağlantılarında gerçekleşen ihracat işlemleri üzerinden sorgu yapılması, gerekirse ilgili ihracatçı birliği görüşünün alınması, yapılan değerlendirme sonucunda kıymet araştırmasına gidilmesi yönünde yeterli kanaat elde edilememesi durumunda ilgili gümrük müdürlüğünün talebinin reddedilmesi ve yükümlü tarafından beyan edilen kıymet dikkate alınarak işlemlerin sonuçlandırılması, öngörülüyor.

Yapılacak risk değerlendirmesi sonucunda kıymetin kabul edilmeyecek ölçüde yüksek veya düşük olduğuna ilişkin kanaat oluşması ve gerekli görülmesi durumunda, başmüdürlükçe sonuçlandırılamayan kıymet araştırması taleplerinin sonradan kontrol denetimi kapsamında incelenmesini teminen Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü'ne intikal ettirilmesi, daha sonraki aşama olarak belirtiliyor.

Kıymet araştırması talebi ile ilgili olarak yapılan sonradan kontrol sonucunda, ihraç eşyasının beyan edilen gümrük kıymetinin ihracatçının mali kayıtlarına uygun olmadığı yönünde tespit yapılması halinde, buna göre gümrük işlemlerinin sonuçlandırılması, ayrıca ilgili vergi dairesine ve ihracatçı birliğine bilgi verilmesi, isteniyor.

Esasen işin önemli aşamalarından bir tanesi de bundan sonra başlıyor. İnceleme araştırma ve soruşturma safhasında nelerin çıkacağını önceden kestirmek zordur. Konunun Gümrük Kanunu, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, Türk Parasını Koruma Kanunu, Katma Değer Vergisi Kanun, Mali Kanunlar ve Ceza Kanunu açısından değerlendirmesini denetim elemanları ve adli makamlar yapabileceklerdir.