İhracat bu yıl ilk kez arttı, ithalat ise azalmaya devam ediyor
İhracat ekim ayında 13.3 milyar dolarla bu yılın ikinci en yüksek gerçekleşmesini gösterdi. İhracatta yılın en yüksek gerçekleşmesi 13.4 milyar dolarla nisan ayında sağlanmıştı.
Ekimde en yüksek düzeye ulaşılamadı ama, bir başka yönden çok olumlu bir gelişme sağlandığı ortada. İhracat bu yıl geçen yıla göre ilk kez ekimde artış gösterdi. İlk dokuz ayda hep geçen yılın altında kalınmıştı. Ekim ayı ihracatı ise, geçen yıla göre yüzde 3.1 oranında arttı.
İthalat ise gerilemeye devam ediyor. Bu yıl hiçbir ayda geçen yılki düzeye ulaşamayan ithalat, son olarak ekim ayında 16.9 milyar dolar oldu ve geçen yılın aynı ayındaki düzeyin yüzde 11.9 altında kaldı.
İlk on aydaki toplamda ise hem ihracat, hem de ithalat geçen yılın altında. İhracatı bir ayda sağlanan artış toparlayamazdı elbette. On aylık ihracat geçen yıldan yüzde 8.2 daha düşük. Aynı dönemdeki ithalat ise geçen yıla göre yüzde 13 azalmış durumda.
İthalatın daha fazla azalması, aynı zamanda ithalatın mutlak değer olarak daha fazla olması, dış ticaret açığındaki azalmanın yüzde 22'yi aşmasını sağladı.
Yıllıkta düşüş sürüyor
İhracat ve ithalatın yıllık baza getirilmiş serisinde ise genel yön aşağı doğru. İhracat, kimi aylarda küçük artışlar göstermiş olsa da, genel eğilim bozulmuyor.
Ocak ayında 157.5 milyar dolar düzeyinde bulunan yıllık ihracat, ekim sonu itibariyle 146.8 milyar dolara inmiş durumda.
İthalattaki gerileme ise çok daha belirgin. Ocak ayında 239.5 milyar dolar olan yıllık ithalat, ekim ayında 216.4 milyar dolara geriledi.
Yıllıklandırılmış ithalatın, ihracattan daha hızlı azalmasının bir sonucu olarak dış ticaret açığı da belirgin bir şekilde daraldı. Ocak ayında 82 milyar dolar olan yıllık ticaret açığı, ekim sonunda 69.6 milyar dolara indi.
Rusya ile ticaretin durumu
Ekim ayında Rusya ile uçak krizi tabii ki yoktu. Rusya ile daha önce aramızda hiçbir konuda kriz yoktu ki zaten. Rusya'nın Suriye yaklaşımını benimsemiyorduk, zaman zaman bu konuda demeç trafiği yaşanıyordu, o kadar. Bu eleştiri yüklü demeçler ticari ilişkilere yansımıyordu. Buna rağmen, Türkiye'nin Rusya'ya olan ticaretinde bu yıl geçen yıla göre belirgin bir düşüş vardı.
Bu ülkeye yaptığımız ihracat ekim ayında geçen yıla göre yüzde 27 azalarak 355 milyon dolara inmişti. İlk on aydaki ihracat ise yüzde 39 azalmış ve 3.1 milyar dolarda kalmıştı.
Bu gerileme, Rusya'nın içinde bulunduğu ekonomik zorluklardan, parasının değer yitirmesinden ve bütün bunların yansıması olarak Rus halkının alım gücünün azalmasından kaynaklanıyordu.
Rusya'dan yaptığımız ithalat çok daha hızlı azalıyordu. Bu ülkeden yaptığımız ithalat ekim ayında yüzde 12 azalarak 1.5 milyar dolara, on aylık ithalat da yüzde 18 azalarak 17.3 milyar dolara inmişti. İthalattaki azalmanın temel nedeni, petrol fiyatlarında yaşanan ucuzlamaydı.
Aslında kasım ayında da normal eğilimin sürmesini beklemek gerekir. Türkiye'nin Rusya'nın uçağını düşürmesi ve buna karşı getirilen yaptırımlar yeni uygulamaya giriyor. Kasım ayı dış ticaretinde bu yaptırımların etkisini göremeyiz. Asıl etki belli ki kendini aralık verilerinde gösterecek.
Neler olacağını tahmin etmek de zor olmasa gerek. İhracatımız belirgin bir şekilde düşecek. Umalım, bu gerginlik uzun soluklu olmasın ve Rusya'nın ambargoya dönüşen yaptırımları bir an önce sona ersin.
Rusya en büyük ticaret ve turizm partnerimiz sayılır. Hafta sonu Antalya'da turizm sektörü temsilcilerini dinledik ve gözlemlerimizi özet olarak dün yazdık. "Ruslar gelmezse başkaları gelir" diye biraz da kendini avutan da var, bu sorunun bir an önce çözülmesi gerektiğini dile getirip büyük zorluklar yaşanabileceği görüşünü dile getiren de...
