İhraç ettiğiniz eşya geri gelirse vergi ödermisiniz?

Dünya ticaretindeki karmaşa ve dönemsel durumlar dikkate alındığında mal hareketlerinde kaçınılmaz olarak sorunlar da ortaya çıkıyor. İhracatçılarımız, eşyalarını gümrük işlemlerine tabi tutturmak ve yurtdışı etmekle rahat bir nefes alamıyorlar. Nakil sistemindeki aksaklıklar, ödemeler konusundaki sorunlar her ne kadar sigorta vb gibi araçlarla giderilmeye çalışılıyorsa da ihracatçıya rahat uyku olmuyor.
İhracatçının eşyası, gönderildiği ülkede yürürlükte olan mevzuat nedeniyle serbest dolaşıma giremiyorsa, kullanıma arz edilemiyorsa, eşya kusurlu ve sözleşme hükümlerine aykırı ise gönderilen kişiye teslim edilmeden önce, eşyanın tabiatından ileri gelen veya nakliye sırasın-da meydana gelen hasarlar varsa, tüketilmek veya satılmak amacıyla yurt dışındaki sergi ve fuarlara gönderilen ancak, tüketilmeyen veya satılamayan eşya söz konusu ise, eşya alıcısına teslim edilemiyorsa, tabiî afetler, tehlikeli ve salgın hastalıklar, büyük yangınlar, radyasyon ve hava kirliliği gibi önemli nitelikteki kimyasal ve teknolojik olaylar ile büyük nüfus hareketleri gibi kriz halleri veya siyasi ya da sosyal durumlarda meydana gelen ani ve beklenmeyen değişiklikler söz konusu ise Türkiye'ye gelmesi mümkün bulunuyor.
Bu gibi durumlarda, ispatlayıcı belgelerin de gümrük idarelerine ibraz edilmesi gerekiyor.
Doğal olarak; Türkiye'ye getirilen eşyaların vergilendirilme boyutu hemen devreye girmiş oluyor. Bu açıdan konu bakıldığında hangi eşyaların ithalat vergilerinden muaf olduğuna bakmak icap ediyor. Mevzuatımızda ithalat vergilerinden muafiyet; Aynen ihraç edildiği durumda olması hali hariç, hariçte işleme rejimi çerçevesinde Türkiye gümrük bölgesinden ihraç edilen eşyaya ve ihracı, bir dış ticaret önlemine konu olan eşyaya tanınmıyor.
Gümrük Kanunu'nun 169'uncu maddesine göre de, ithalat vergilerinden muafiyet, geri gelen eşyanın ihracı sırasındaki ayniyeti değişmeden yeniden ithali halinde tanınır. 4458 Sayılı Gümrük Kanunu'nun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında 2009/15481 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın 113'üncü maddesine göre ise, aşağıdaki durumlardan birine uygun olarak geri gelen eşya ayniyeti değişmeden yeniden ithal edilen eşya olarak kabul edilerek ithalat vergilerinden muaf tutuluyor.
KDV ve ÖTV karşısındaki durum da şöyle oluyor; Gümrük Yönetmeliği'ne göre ihraç edildikten sonra geri gelen eşyanın gümrük vergilerinden muaf olarak serbest dolaşıma girebilmesi için, ihracat nedeniyle yararlanılan hak ve menfaat varsa bunların iade edildiğini gösteren belgenin beyannameye eklenmesi gerekiyor. İhracat nedeniyle katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi iadesinden veya istisnasından yararlanılmış ise eşyanın katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi tahsil ediliyor.
Aynı şekilde, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'na göre de, ihracat istisnasından yararlanarak ihraç olunan ancak, daha sonra geri gelen eşyanın ithalat istisnasından faydalana-bilmesi için, bu eşyayla ilgili olarak ihracat istisnasından faydalanılan miktarın gümrük idarelerine ödenmesinin veya bu miktar kadar teminat gösterilmesinin şart olduğu belirtiliyor.
Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nu da, geri gelen eşyanın ithalat istisnasından faydalanabilmesi için, bu eşya ile ilgili olarak ihracat istisnasından veya tecil-terkin uygulamasından faydalanılan miktarın gümrük idaresine ödenmesinin veya bu miktar kadar teminat gösterilmesinin şart koşuyor.
Bu hükümler dikkate alınarak, gümrük idareleri ihracatçı firmanın ve imalatçının vergi daireleri ile yazışma yaparak yararlanılan KDV ve ÖTV istisnasının miktarını belirleyebiliyorlar.
Bu arada, ihraç kaydıyla yapılan teslimlere ilişkin olarak, ihraç kaydıyla teslimde bulunan mükellefin tecil edilen vergisi henüz terkin edilmemişse, ihracatçının ÖTV'yi gümrük idaresine ödediğinin tevsiki üzerine, vergi dairesince tecil edilen vergi gecikme zammı uygulanmaksızın terkin edilebiliyor.