İflaslar

Şant MANUKYAN / İŞYATIRIM

Chrystler'in ardından 26 Mayıs tarihinde General Motors Şirketi'nin de iflas başvurusu yapması bekleniyor. Sanırım bu gelişme(ler) kimse için bir sürpriz olmamıştır. Dolayısı ile düz mantıkla düşündüğümüzde olası bir iflas haberinin piyasalar üzerinde fazla bir etki yaratmaması gerek. 2005 yılında açıklanan bir Toyota-GM karşılaştırması rapordunda ilginç veriler ortaya çıkmıştı. GM araç başına 2331 dolar zarar ederken Toyota 1488 dolar kâr ediyordu. GM'nin 77 fabrikasının hepsinde sendikalaşma varken Toyotanın 12 fabrikasının sadece 3ünde sendikalaşma tamamlanmıştı. GM fabrikaları %85 kapasite ile çalışırken Toyota fazla mesaiye başlamış ve oranı %107'ye ulaştırmıştı. Bu fabrikalarda GM 34.3 saatte 1 araç üretirken Toyota'da süre 27.9 saate iniyor. Saatlik ücretler GM'de 31,35 Toyota'da ise 27 dolar olarak gerçekleşmiş. Son olarak araç başına sağlık sigortası maliyeti GM'de 1525 dolar olurken Toyota'da 201 dolar. 2008'de Toyota-GM arası farkın Toyota'nın lehine daha da açıldığını biliyoruz. Toyota yıllardır GM'den çok daha ufak bir bayi ağı ile pazar payı kazanıyor. Kısacası GM'nin kaçınılmaz sona koştuğu uzun süredir biliniyordu. Bilinmeyen ise iflasla beraber tetiklenmesi beklenen CDSlerin piyasa üzerinde nasıl bir etkisinin olacağı. Yine diğer bir bilinmeyen GM'nin iflas ve küçülmesi ile üretim verilerinde nasıl bir bozulma görüleceği. Elbette GM battı diye araba talebi ortadan kalkmayacak ve diğer şirketler bu talebi karşılayacak ancak yinede bayilerin azalması, yan sanayiinde küçülme, artan işsizlik, sağlık ve emeklilik sigortalarının darbe yemesi gibi olumsuz bir yığın olayın ortaya çıkması kaçınılmaz. İçinde bulunduğumuz pozitif ortamın büyük gayretlerle ve para harcanarak oluşturulduğunu düşünürsek GM hisselerinin salı günkü kapanışı olan 1.12den sıfıra gerilemesi belki endeksleri fazla etkilemez ancak kapanan fabrikalar,artan işsizlik, küçülen talep gibi uzun vadeli gelişmelerin 1.12 dolarlık bir düşüşten çok daha büyük ve uzun vadeli negatif etkileri olması kaçınılmaz.