İDDMİB Başkanı ”İSO 500”ü değerlendiriyor...

İstanbul Sanayi Odası (iSO) “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2015 yılı Araştırması”nda yer alan plastik ve kauçuk sektörünü PAGDER Başkanı Reha Gür’ün değerlendirmesine 16 Haziran günkü yazımda yer vermiştim..

Bu kez de yazımda İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Rıdvan Mertöz’ün “İSO 500”ü değerlendirmesine yer vereceğim..

Rıdvan Bey değerlendirmesini “İSO’nun sanayinin devler ligini belirleyen ‘’Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’’ araştırmasının 2015 sonuçlarına göre, şirketlerinin toplam faaliyet kârının net satışlara oranı son yılların en yüksek düzeyi olan yüzde 8.7’ye ulaştı. 

2014 yılında 30 milyar 457 milyon lira olan faaliyet karı yüzde 44.9’luk artışla 44 milyar 144 milyon liraya çıktı. Araştırmaya göre 2014 yılı hariç son dört yıldır sanayi ise yüzde 3.8 büyüdü. 2015 yılının önemli faktörlerden biri, son yıllarda olduğu gibi geçen yılda sanayici açısından finansman giderlerinin ne kadar yüksek olduğudur. İSO 500 kuruluşlarının finansman giderleri bir önceki yıla göre %75.1 oranında artarak 28 milyar TL ye yükselmiştir. Sanayi sektörü, faaliyet karının %63.4 ünü finansmana harcamıştır.

Bu, son yıllarda gördüğümüz en yüksek orandır.

Türk sanayisinin finansman yapısının dünya da örneği olmayan böyle bir yapısal sorunla devam edebilmesi giderek imkânsızlaşmaktadır. 2015 yılında Türkiye’de ihracatın %95,4’ü sanayi mallarından oluşmuştur. Bu nedenle İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun ihracatı da Türkiye’nin ihracat performansında belirleyici olmaktadır. Nitekim İSO 500 Türkiye ihracatının %37.2’sini ve sanayi ihracatının %38.9’unu gerçekleştirmektedir.

2015 yılında İSO 500’ün ihracatı %12.9 azalarak 61.3 milyar dolardan 53.4 milyar dolara gerilemiştir. Türkiye ihracatı ise %8.7 gerilemiştir.

İSO 500 içinde en fazla ihracat yapan şirketlerde ilk beş sırayı ise Ford Otomotiv, Tüpraş, Oyak Renault, Tofaş ve Arçelik aldı. 2015 yılında Çin ve Hindistan’ın büyümesine karşı, tüm dünya’da ticaret küçüldü. Avrupa’daki küçülme ülkemizden daha fazla gerçekleşti.

2015 yılında İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu içinde yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısı 1 adet azalmış ve 125’e inmiştir. 2009 yılında İSO 500’ün içinde yer alan yabancı sermaye paylı kuruluş sayısı kademeli olarak azalmaktadır. 2015 yılında gerilme yavaşlayarak sürmüştür.

Yabancı sermaye paylı kuruluşlar 2014 yılında 25 milyar dolar ihracat ile Türkiye’nin ihracatının %15.9’u 2015 yılında 22,5 milyar dolar ile %15,6’sını gerçekleştirmiştir. 

Ayrıca bu yıl ilk 500 firma arasına İDDMİB üyelerimizden yeni katılımlar gerçekleşmiştir. Vestel, Arçelik gibi ihracat şampiyonları bizim birliğimizin de üyesi olsa da ihracatlarının büyük bir kısmını başka ihracat birliklerinden gerçekleştirmektedir.” sözleriyle tamamlayıp şu önerilerini sıralamaya başladı;

Mertöz, İSO 500 araştırmasının daha değerli kılınması, geliştirilmesi, gelecek yıllarda daha yararlı olması için önerilerini ise şu şekilde sıraladı, “ 

- İlk 500 firmaya baktığımızda çoğu düşük katma değerle hammadde ve yarı mamul üreticileridir. TİM ve İhracatçı birlikleri başta olmak üzere; odalarımız, sektörlerimiz hedeflere ulaşmak için daha çok Ar-Ge, daha çok tasarım ve daha fazla inovasyon yapmalıdır.

- Birçok platformda tartıştığımız, sanayi üretimimizde ve ihracatımızda ithalat bağımlılığı düzeyinin ölçülmesini sağlayacak bilgiler çalışmada yer almalıdır.

- Sanayimizin ve ihracatımızın teknolojik ürünler bakımından dünyadaki örnekleriyle kıyaslanabilir ölçülere yer verilmelidir.

Sadece rakamsal büyüklükleri aktarmakla yetinmeyip niteliksel analizler, verimlilik analizleri eklenmelidir.

- Dünyadaki genel gelişmelerle İSO sonuçları arasında bağ kurulacak tablolar yer almadığı için ortaya çıkan sonuçların ileriye doğru etkisi tespit edilemiyor olsa da bu tablolara da yer verilmelidir.

- Sanayinin büyükleriyle, KOBİ’lerin gelişmelerinin ayrı ayrı izlenmesine imkân tanıyan analizler yapılmalıdır.” 

Bu listeye birçok maddenin eklenebileceğini kaydeden Mertöz, “İSO yönetiminin görevlendireceği uzmanlar yenilenme ve gelişmeyi sağlayacak çalışmalar yapmalıdır. Onlar hem kurumlardan hem de kamudan yenileşme ve gelişmeye katkıda bulunacak yeni bilgileri derleyerek, çalışmayı daha yararlı verilerle donatabileceklerdir” dedi.

Rıdvan Bey önerilerini sıraladıktan sonra değerlendirmesini “Gelenekselleşen bu araştırmayı hazırlayan İSO’ya teşekkür ediyorum” sözleriyle noktaladı.