İddialı Çin için 2019 zor geçecek

Son 40 yılda muazzam bir dönüşüm gerçekleştirerek ABD’nin dünyadaki tek rakibi haline gelen Çin Halk Cumhuriyeti, 2019 yılında kuruluşunun 70.yıldönümünü kutlamaya hazırlanırken, zorluklarla dolu bir dönemin eşiğinde görünüyor. Ülkenin yasama organı olan Çin Ulusal Halk Kongresi’nin dünkü oturumunda konuşan Çin Başbakanı Li Keqiang, “dünyanın ağır ve karmaşık sorunlarla karşıya bulunduğunu” belirterek 2019 yılının ülkesi için “zorluklarla dolu bir mücadele yılı olacağını” vurguladı. 

Dünyanın merakla beklediği rakam Çin ekonomisinin 2019 büyüme hedefiydi kuşkusuz. Çin Başbakanı, “istikrarsızlığın ve belirsizliğin damga vurduğu bir yılda” hedef olarak tek bir rakam vermek istemedi, Çin ekonomisinin 2019 yılındaki büyüme hızının %6 ile %6.5 arasında gerçekleşmesinin beklendiğini açıkladı.

Dünyanın pek çok ülkesinde sevinç yaratacak olan bu oranın gerçekleşmesi halinde Çin ekonomisi son 30 yılın en düşük büyümesini yaşamış olacak. 2019 yılında gerçekleşecek olan büyüme oranı, Çin’in 2010’da belirlediği 10 yılda ekonomiyi ikiye katlama hedefini 2020’de yakalayabilmesi için de önem taşıyor.

Çin’i düşündüren sorunlar

ABD’nin Çin’e karşı bir ticaret savaşı açma yolunda olması Çin yönetimi için hayatı zorlaştıran sorunların başında geliyor ama bunun yanı sıra Çin ekonomisi yüksek büyüme hızını sürdürmesini zorlaştıran dönemsel ve yapısal sorunlarla karşı karşıya.

Dönemsel sorunların başında, dünya ticaretini yavaşlatan korumacılık dalgasının da katkısıyla dünya ekonomisinin büyüme performansının yetersiz kalması geliyor. Muazzam bir atılım yaparak dünyanın bir numaralı ihracatçısı haline gelen ve dünya ekonomisindeki büyümenin %27’sini sağlayan Çin için bu önemli bir sorun.

Çin’in yapısal sorunlarının başında da, sanayi malı ihracatına dayalı bir büyüme modelinden, iç pazarın genişlemesinin ve hizmetler sektörünün gelişmesinin öne çıkacağı bir modele geçmenin zorlukları geliyor. İkinci bir temel sorun ise Çin ekonomisinde hala önemli bir ağırlığa sahip olan devlete bağlı şirketlere tanınan ayrıcalıkların ekonominin dinamik gücü olan özel girişimcilerin önünü kesmesi sorunu. Bunun özel sektörde şikayetlere yol açtığı biliniyor.

Özel girişime nefes aldıracak önlemler yolda

Başbakan Li Keqiang’ın dün açıkladığı önlemler arasında özel girişimcilere nefes aldıracak vergi indirimlerinin ve bazı diğer teşviklerin de bulunduğu görülüyor. Önlemlerin bazıları şöyle:

* Çevre kirliliğinin önlenmesi öncelikleri arasında yer alacak, bu kapsamda toplam 60 milyar yuan (yaklaşık 9 milyar dolar) ödenek tahsis edilecek.. Bu ödeneklerin yuan bazında 25 milyarı hava, 35 milyarı su ve 5 milyarı da toprak için kullanılacak. Geniş çaplı ormanlıkların alanların çoğaltılması için destek verilecek.

* Altyapı yatırımlarının inşası için 577,6 milyar yuan (yaklaşık 86,6 milyar dolar) ödenek ayrıldı. Bu yatırımlar ağırlıklı olarak tarım, altyapı inşaları, kentsel dönüşüm, çevre ve ekolojinin korunması alanlarında kullanılacak.

* Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) artışının bu yıl yüzde 3 civarında olması bekleniyor.

* Şehirlerde 11 milyon kişiye yeni istihdam hedefleniyor.

* Savunma ve askeri reformu destekleyerek ordunun modernleşmesi hızlandıracak. Ülkenin savunma bütçesinin 1 trilyon 189 milyon 876 bin yuan (yaklaşık 178,3 milyar dolar) olarak açıklandı. 2019 yılı savunma bütçesi yüzde 7,5 artacak.

* Katma Değer Vergisi (KDV) üretim sanayisinde yüzde 16’dan 13’e, ulaştırma ve inşaat ve diğer sektörlerinde ise yüzde 10’dan yüzde 9’a düşürülecek. KDV ve diğer vergi indirimlerinin toplamının 2 trilyon yuan (yaklaşık 300 milyar dolar) bulabileceği anlaşılıyor.

Büyük hedeflere doğru

Kapitalizm aşısının etkisiyle 1978-2011 döneminde ortalama %9.9 büyüyen Çin ekonomisinin benzersiz performansı aynı zamanda 70 yıldır iktidarda olan Çin Komünist Partisi’nin meşruiyetinin temel taşını oluşturuyor. Bu nedenle büyüme hızındaki yavaşlamanın ve gelir dağılımındaki bozulmanın toplumda yaratacağı tepkiler Çin yönetiminin başını ağrıtıyor.

2027'de borsa 27.3 trilyon dolarlık büyüklüğe ulaşacak

Çin’in bugün dünyanın en büyük iki ekonomisinden biri, sanayide ve teknolojide de başa güreşiyor. Çin açık farkla dünyanın en büyük otomobil üreticisi haline gelmiş durumda ve elektrikli otomobil çağının öncü oyuncusu olma yolunda. Dijital teknolojide, 5G ağlarının gelişiminde gene çok iddialı bir oyuncu.

Bu kadar büyük bir atılımı gerçekleştirmiş olan Çin’in finans sektörü ise az gelişmiş bir yapıda ve önümüzdeki dönemde en önemli sorunların bu sektörde yaşanması olası. Banka sisteminin büyük ölçüde devletin elinde bulunması ve bu ortamda oluşan gölge bankacılık sektörünün büyümesi sorun yaratacak gibi görünüyor.

Çin borsası da az gelişmiş bir borsa konumunda ama buna karşın Çin borsasının değerinin 2027 yılında bugünkü değerini katlayarak 27.3 trilyon dolarlık bir değere ulaşması bekleniyor.