“İç piyasa tatsız, dışarısı belirsiz...”
Piyasadaki hareketi gösteren sektörlerin başında gıda ve hazır giyim ön sırada yer alır. O nedenle bu sektörlerdeki dostlarıma “Piyasanız nasıl?” sorusunu yönelttim. Hazır giyimcilerden aldığım yanıtların özeti, “İç piyasa tatsız, dışarsı belirsiz” şeklindeydi. Gıdacıların özetleyebileceğim cümlesi bütünü yansıtmasa da, “BDDK’nın kredi kartlarına getirdiği sınır, tasarrufu artırma yerine tüketimi kıstı, alışverişi azalttı” şeklinde. Bunun aksini düşünenler “İyi oldu” diyenler de var.Önce hazır giyimcilerin söylediklerinden özet cümleler aktarayım:
• Ocak-Şubat özellikle dış piyasa fena değildi. Ama şimdi dışarsı belirsiz. Nisan’da fabrikaya 10 gün izin verdik. Mayıs Haziran’da dışarıdan sipariş için koşturuyoruz.
• Biz iç piyasaya çalışıyoruz. Her yıl belli bir büyüme planımız var. Bu yıl 20 yeni mağaza açmayı planlamıştık. Şimdi bunu 15’e çektik. Ayrıca, iyi iş yapamadığımız 4 mağazamızı da terkediyoruz.
• Hazır giyimciler olarak önemli AVM’lere girmek çok zor. Onların pazarlamasını yürüten firmalar ince eleyip sık dokuyorlar. Yarlarında çalışan 40-50 kişi ile gelip koleksiyonumuzu inceliyorlar. Yetersiz görürlerse, yabancı bir markayla birlikte olmamızı istiyorlar.
• Türkiye’de mağazacılık önemli bir boyuta ulaştı. Artık sıfırdan bir AVM’de yada Cadde’de mağaza açarak yola çıkmanın imkanı yok.
• Bugün “Hazır giyimde durum ne?”, sorusuna verilebilecek yanıt “İç piyasa tatsız, dışarsı belirsiz” olacaktır.
• Sektörde,”Seçim bitsin önümüzü görelim” diyenler, beklenti içinde olanlar çok.
Gıdacılardaki değerlendirmeler yer yer farklılıklar taşıyor:
• BDDK’nın tasarrufu artırmak için 1 Şubat’tan itibaren getirdiği kredili satış sınırı tüketimde Şubat’ta kredili satışlarda 4 milyar düşüşe neden oldu. Bunun yüzde 40’ının gıda harcamalarında olduğunu düşünüyorum. Mart’ta da düşüş sürüyor. Yüksek gelir düzeyindeki ilk 20’lik dilimde düşüş yok, ama alt gelir grubundaki 4 ve 5. yüzde 20’lik dilimlerde düşüş gözlemliyoruz. Bu gruplarda gıda toplam harcamalarının yüzde 30’u seviyesinde.
• Kredili alışverişe sınır bakkal, otel, restoran ve kafelerin stok yönlü alışverişlerini azalttı. Toptan ticareti geriletti.
• Suriye için hazırlanan gıda kolileri, biz hububatçıların dış satışlarını artırdı. İç piyasadaki yüksek fiyat artışı da fon indirimiyle fiyatların gerilemesine neden oldu. Ancak, iç piyasada talepte daralma var.
• Biliyorsun, ben gıda toptancılığı yapıyorum. Bana göre BDDK kararları temel gıda alanında avantajlı oldu. Sık sık telefon değiştiren insanlar önce gıdadan kesiyorlardı. Şimdi ayaklar yorgana göre uzatılacak.
• Son yağışlarla kuraklık korkusunu azaldı. Tarım ürünleri aüretiminde yüzde 9 artış bekliyoruz.
Piyasa barometresinin iki sektörü gıda ve hazır giyimci dostlarımın görüşlerini özet olarak sizinle paylaştım, karar sizin...