Huzurlarınızda… Turkish Bitcoin; Akche!
Türkiye'nin de bir Bitcoin'i var. İlk yerli dijital para: Akche (Akçe) doğdu, yerli fonlama platformu: İmece arkadan geliyor. Akche, geçtiğimiz 29 Ekim'de tedavüle girdi. Alım-satım işlemleri dünyanın en hızlı "merkeziyetsiz borsa"sı Waves Platformu'nun sunduğu DEX'de yapılıyor. Üretilen Akche adeti Aralık 2016 Türkiye nüfusu kadar; 79 milyon 814 bin 871! Çıkış değeri sembolik olarak 1 TL 923 kuruş.
Akche'nin küresel borsalara eklenmesi için çalışmalar sürüyor. Akche alabilmek için Waves cüzdanı yaratmanız gerekiyor, doğrudan TL ile Akche alımı yapabiliyorsunuz.
İlk yerli dijital paranın piyasa değeri 10 milyon dolar civarında. Global borsalara açıldıktan sonra artacağı öngörülüyor. Kısa vadede hedef ki, 2018 ikinci çeyreği, kendi blok zinciri üzerinde özgün bir "coin" olmak. Türkiye'nin önde gelen teknopark ve kuluçka merkezleriyle proje sahiplerini buluşturmak için görüşmeler devam ediyor. Amaç, küresel piyasalarda güçlü destek bulmak ve tabii ki tanınan bir "coin" olarak borsalarda işlem görmek.
Akche'nin Türkiye nüfusu kadar olması kulağa tuhaf geliyor ama diğer kripto paralar da sınırlı sayıda üretiliyor. Hatta miktar baştan belirleniyor. Sınırlı sayıda olmasının sistemin büyümesine engel olmadığı ifade ediliyor. Aksine güven veren avantajlı bir durum olarak tanımlanıyor. Estonya, Rusya, Katalonya, Hindistan ve Kazakistan gibi ülkeler kendi kripto paralarını çıkartmak için çalışmalar yapıyor.
Ekip orta vadede; Türkiye'den çıkacak blok zinciri projeleriyle globale açılmayı planlıyor. Türkiye'nin genç ve girişimci nüfusu dikkate alındığında dünyada kabul görebilecek projeler çıkacağına inandıklarını ifade ediyorlar. Yenilikçi proje fikirleri gelmeye başlamış bile. Orta vadeli hedefler arasında, global piyasalarla rekabet edebilecek bir borsa açma fikri bile var. Daha sonrasında Akche projesinin kuracağı blok zincirde birbirleriyle konuşabilecek Türk blok zinciri projelerinin altyapısını oluşturmak yer alıyor.
İmece usulü
Şu anda aktif olarak Türkiye'nin dijital parası olarak sadece Akche var. İnsan dilinin ucuna gelen soruyu fazla tutamıyor tabii, ağzımdan çıktığı anda benim de kulağıma komik gelse de "Size Turkish Bitcoin diyebilir miyim?" diye sormadan geçemedim. Ve evet; Turkish Bitcoin denebilirmiş!... Ancak teknik açıdan da bunu söylemek için yakın zamanda geçişini tamamlayacakları kendi blok zincirlerinin olması gerekiyor. Halen birçok ülke ile özdeşleşmiş "coin"ler var. Örneğin, Ethereum Kanada-Rusya arasında paylaşılamıyor, Ripple Çin menşeli, Tezos Fransız, Waves Rus… Akche de orta vadede Türkiye ismiyle anılabilecek global ölçekli bir "coin" neden olmasın?...
İşin bizler için ilginç yanı Osmanlı para birimi olan Akche'yi sembol isim olarak kullanan ilk yerli dijital para ekibi, burada durmamış. Yine tarihimizin önemli bir kültür kodu hatta sistemi diyebileceğimiz, altında yatan felsefeyi de ismi de anımsamadığımız "İmece"yi yaratmış. Evet Akche imece usulüyle fonlanıyor.
İmece Platformu; Akche yatırımcılarını ve proje sahiplerini bir araya getiren bir platform. Proje sahipleri elindeki projeyi bu platformda ilan ediyor ve genel kabul gördüğü takdirde imece usulüyle fonlanıyor. İmece Platformu'nda proje sahiplerine maddi destek, yaratıldığı gibi danışmanlık ve mentörlük hizmetleri de sunuluyor. Fonlanan projeler dünyada piyasaya çıkmak için finansman desteğine ihtiyaç duyuyor, bunu da Smyrna Capital ve diğer melek yatırımcı firmalar destekliyor.
Proje fikri ve hikayesi
Akche'nin kurucusu Erkan Şen'den dinledim; Türkiye'de girişimci olmanın zorlukları olduğunu çoğu zaman bu zorlukları aşmak için gösterilen çabanın yetersiz kaldığını, bürokratik süreçlerin girişimcileri yıldırabildiğini söyledi. Girişimcilerin ulaşmak istedikleri kişilere ulaşamadıklarını, çevrelerinin yeterli olmadığını, gerekli finansal ve mentörlük desteğini alamadıklarını, yenilikçi fikir ve projenin daha başlamadan son bulabildiğini ifade etti. Şen, projeyi şöyle aktardı; "Akche Projesi; bu zorlukları nasıl aşarız sorusuna cevap olarak, teknolojik alanlardaki girişimcilere kurumsal ve toplumsal destek sağlamak fikriyle doğdu. Geleneksel yöntemlerle bir projeyi desteklemek için bir şekilde yine devlet bürokrasisine girmek gerekiyor. Bu da ciddi anlamda zaman kaybı ve prosedür demek. Kripto dünyasında arada hiçbir bürokrasi olmadan, hızlı ve etkin bir şekilde proje finansmanı mümkün. Üstelik tüm işlemler blok zinciri altında yapıldığı için her şey şeffaf. Bu şekilde, ayrımcılığın olmadığı tümüyle adil bir ortamda, İmece Platformu'nda fonlama yapılacak olması bizleri heyecanlandırdı ve zaten uzun süredir takip ettiğimiz blok zinciri dünyasına bu şekilde girmiş olduk. Akche Projesi için; teknik, güvenlik ve kolay ulaşılabilirlik açısından detaylı araştırmalarımız sonrasında en uygun ortamın Waves Platformu olacağına karar verdik. Bu platform üzerinde tescillenmiş olarak sınırlı sayıda Akche üretildi."
Projenin fikri, gösterilen cesaret ve geldiği nokta harika olmasına harika… Ama Türkiye ve dünyadaki algısı içinde bulunduğumuz bölgesel ve küresel gelişmeler hız kesmeden anafor gibi bizi içine çekiyor. Para dediğimiz şey ise pek hassas ve ürkek; bilmeyen yok! Merak ettiğimi itiraf ettim, yanıtı paylaşıyorum: "Dijital dünyada sınırlar, milletler, dinler bağımsız bir ortam söz konusu. Özellikle kripto paralar nezdinde insanların değerlendirmeleri, proje fikirleri ve arkasındaki ekip oluyor. Ancak her durumda yine de bir ırk ve millet ayrımı olabiliyor. Akche gibi global piyasalarda onaylanmış bir proje olduğunda olası bu gibi karşıt görüşler yıkılacaktır diye düşünüyoruz. Dünyanın birçok bölgesinden gittikçe artan bir ilgi var Akche'ye. Bu ilgiyi Akche'nin piyasalardaki güven veren algısıyla olumlamak mümkün diye düşünüyoruz."
Tabii bir de madalyonun diğer tarafı var, Bitcoin ve diğer kripto paralar gördükleri ilgi kadar, tehdit olarak da algılanıyor. Finans kurumları azalacak komisyonları nedeniyle endişeli, resmi kurumlar izinin takip edilmesi zor olan para hareketleri nedeniyle kripto paralara sıcak bakmıyor. Şen, "Bitcoin'e yasadışı işlerde kullanıldığı gerekçesiyle gelen tepkiler var. Bugünkü değerlerle toplam piyasa hacmi 250 milyar dolar seviyesinde. Bitcoin, yasadışı işlerde kullanılan diğer araçların yüzde biri bile değil! Kripto paralar konusunda kısıtlayıcı önlemler yerine sunduğu avantajlara odaklanmak daha mantıklı" diyor.
Akche ekibi
Projenin maddi boyutu; global borsalarda listelenmek için ödenen miktarlar, teknik altyapı, sosyal medya çalışmaları düşünüldüğünde ortalama 200 bin dolar. Manevi maliyet daha yüksek. Akche'yi geliştiren 22 kişilik ekip aylarca uyumadan çalışmış. Blok zinciri projesi emekleme aşamasında olduğu için çok zorlukla karşılaşmışlar.
Erkan Şen: ODTÜ İnşaat Mühendisliği mezunu. Microsoft İş Ortağı Pargesoft firmasının kurucu ortağı. Birçok ulusal ve uluslararası kurumsal firmanın ERP projesini yönetti. Akche projesinin yatırımcısı ve kurucusu. Blok zinciri teknolojilerinde çalışıyor.
Taha Yaycı: Teknik Danışman-Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Matematik
Evren İmer: Pazarlama Sorumlusu-University of South Florida, Marketing Management
Sinan Koç: Proje Danışmanı-University of Pennsylvania, Wharton Business School
Ünsal Gündüz Hukuk Bürosu: Yasal Danışmanlık
Craxel: Altyapı Danışmanlığı
Nart Bilişim Hizmetleri: Yazılım Ekibi
Yatırımcı gözüyle
Akche yatırımcısı Oltaç Ünsal'ın da görüşlerini almak istedim. Merkezi Washington'da bulunan Smyrna Capital'in kurucusu Ünsal, sorumu tersten yanıtladı: "Neden Bitcoin değil?" diye başladı: "Yapısal problemi var, algoritmik. Problem her geçen saniye, her geçen işlemde daha da zorlaşıyor. Şu anda mesela tek bir işlemin maliyeti 40 dolar. Ben size 1 Bitcoin ya da 0,1 Bitcoin ya da 0,001 Bitcoin gönderdim diyelim, o Bitcoin'in değeri 1 TL diyelim ama gönderme işlemine ben 40 dolar veriyorum. Bitcoin, dahice dijital bir altın sistemi. Nasıl şu an altın bulmak zorsa Bitcoin'in geldiği nokta da aynı. Bitcoin yaratmak çok zor. Bitcoin artık müzelik, evladiyelik. Üretemiyorsunuz, o zaman işlem yapamıyorsunuz anlamına geliyor."
"Peki neden Akche o zaman?" diye ısrar ettim; "Türkiye nüfusu kadar Akche var, bunun yüzde 60'ı bir havuzda duruyor, halka satılmıyor. Bu yüzde 60'ın sahipleri ileride teknoloji yaratmak isteyen gençler olacak. Yüzde 60'ın nasıl kullanılacağına yüzde 40 karar veriyor. Bitcoin'den farkı budur. Bu havuzun kontrolünü blok zinciri kullanarak Akche sahiplerine veriyorlar, değerlenirse ki, şu anda tanesi 55 cent civarında. Birikecek. Yalnızca teknoloji odaklı projelere yatırım yaparak daha da büyüyecek. Bu anlamda milli teknoloji projesi olarak da görülebilir."