Huzur hakkı ödeyerek daha az vergi öde

Şirketlerde, “Kâr payı mı dağıtılsın, huzur hakkı mı ödensin?” sorusu sıkça günde­me gelir. Her ikisi de stopaja tabidir ve bir sonraki yıl gelir vergisi beyanına konu olur. Ancak, kâr payı şirkette gider olarak yazıla­mazken; huzur hakkı, ücret niteliğinde oldu­ğundan her ay şirkette gider olarak kaydedi­lebilir. Yapılan teknik hesaplamalara göre, bu yazıda detaylarına yer verdiğimiz şekilde, şir­ket ortağı yönetim kurulu üyelerine veya mü­dürlere kâr payı dağıtmak yerine huzur hakkı ödenmesi daha avantajlı görünmektedir.

Huzur hakkı

Şirket ortakları, müdürleri ve yönetim ku­rulu üyelerinin kanunen belli başlı sorum­luluk ve yükümlülükleri vardır. Bu kişilere, görevleri dolayısıyla verilen ücrete ‘huzur hakkı’ denir. Türk Ticaret Kanunu’na göre; yönetim kurulu üyelerine, ana sözleşmede aksi belirtilmedikçe ve tutarı genel kurul kararıyla belirlenmek kaydıyla, toplantıla­ra katılım karşılığında huzur hakkı ödeme­si yapılabilir. Bu ödemelerin mali mevzuata uyum açısından emsallerine uygun olması gerekmektedir.

Kâr payı

Tasarruf sahiplerinin sermayelerinin ti­caret ve sanayide değerlendirilmesi sonu­cu elde edilen kazancın dağıtılmasına ‘kâr payı’ denir. Diğer bir ifadeyle, kâr payı; bir şirketin hisse senedi doğrultusunda yaptığı yıllık ödeme miktarını ifade eden bir men­kul sermaye iradı olup, genel kurul kararıyla hissedarlara ödenir.

Ücret

İşverene tabi olarak belirli bir işyerinde çalışanlara hizmet karşılığında verilen pa­ra, ayni ödemeler ve para ile temsil edilebi­len menfaatler ücreti oluşturur. Ücret; öde­nek, tazminat, kasa tazminatı, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya benzeri adlar altında da ödenebilir. 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren, asgari ücretin üzerinde ücret alanlarda her ay asgari ücret kadarı vergi dışı bırakılmış olup aşan kısmı vergiye tabi tutulmalıdır.

Menkul sermaye iradı

Ticari, zirai veya mesleki faaliyet dışında; nakdi sermaye veya para ile temsil edilen de­ğerlerden oluşan sermayeden elde edilen kâr payı, faiz, kira gibi gelirler menkul serma­ye iradı kapsamındadır. Şirket ortaklarının yıl içerisinde elde ettikleri kâr payları, men­kul sermaye iradı olarak bir sonraki yıl mart ayında yıllık gelir vergisi beyanına tabidir.

Huzur hakkı ve kâr payının karşılaştırılması

Her iki ödeme de genel kurul kararıyla ger­çekleşebilir. Ancak avantaj ve dezavantajlar karşılaştırıldığında şu farklar öne çıkar:

1- Huzur hakkı; limited şirketlerde müdür­lere, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerine verilir. Kâr payı ise tüm ortaklara veya hissedarlara dağıtılır.

2- Huzur hakkı, şirkette gider olarak yazı­labildiğinden daha az kurumlar vergisi ödenmesine yol açar. Kâr payı ise gider ya­zılamaz.

3- Huzur hakkı, ücret niteliğinde olduğun­dan asgari ücreti aşan kısmı yüzde 15 ila yüzde 40 oranında gelir vergisi stopajına ta­bidir. Kâr payı sabit yüzde 15 stopaja tabidir.

4- Huzur hakkı tek işverenden alınmışsa ve 2025 yılı için 4.300.000 TL’yi aşıyor­sa, yıllık gelir vergisi beyanına tabidir. Kâr payı ise menkul sermaye iradı olarak değer­lendirilir, yarısı beyan edilmez, kalan kısmı 2025 yılı için 330.000 TL’yi aşıyorsa beyan edilir.

5- Huzur hakkı için şirketin kâr elde edip etmediği önemli değildir. Kâr payı için ise şirketin kâr etmiş olması şarttır.

6- Huzur hakkının gider olarak yazılabil­mesi ve kişinin başka ücret geliri yok­sa, yıllık 4.300.000 TL’ye kadar huzur hakkı ödemesi yapmak, kâr payı dağıtmaya göre daha avantajlı olabilir.

Sonuç olarak

Vergi mevzuatının mükelleflere tanıdığı bazı kanuni haklar sayesinde, vergi planla­ması yapılarak vergi yükü azaltılabilir. Hu­zur hakkı ve kâr payı uygulamaları arasında doğru tercihi yapabilmek için vergi maliyet­lerinin karşılaştırılması gerekmektedir.

Mevcut vergi mevzuatına ve yapılan tek­nik hesaplamalara göre; müdürlere veya yönetim kurulu üyelerine kâr payı yerine huzur hakkı ödenmesi, şirketler açısından daha avantajlı bir yöntem olabilir. Ancak, ödenecek huzur hakkının ticari teamülle­re ve işin niteliğine uygun olması da büyük önem taşımaktadır.