Hükümetin 2010 yılı dolar kuru hedefi 1.6043, artış enflasyonun altında

Hükümet, 2010 yılına ilişkin makro büyüklükleri belirlerken dolar kurunu yıl ortalaması olarak 1.6043 düzeyinde dikkate aldı. Dolarda bu yılın gerçekleşme tahmini ise 1.5572 düzeyinde bekleniyor. Bu yılın şimdiye kadarki döneminde oluşan ortalama kur, 1.56 dolayında bulunuyor, yani yılın tümünde beklenenle aynı denilebilecek bir rakam söz konusu. Dolayısıyla yıl sonuna kadar 1.50'lerde seyredecek bir dolar kuru bekleniyor.

2010 için 1.6043 olarak öngörülen yıl ortası dolar kuru, bu yılın 1.5572 düzeyinde beklenen kuruna göre yalnızca yüzde 3'lük bir artış anlamına geliyor. Bu oran, 2010 yılında öngörülen enflasyonun altında. Hükümetin 2010 yılındaki GSYH deflatör hedefi yüzde 5, TÜFE yılsonu artış hedefi ise yüzde 5.3 düzeyinde. Dolayısıyla, kur artışında öngörülen yüzde 3, enflasyon hedefinin altında kalıyor. Bu da, gelecek yıl Türk Lirası'nın dolara karşı değer kazanmasının öngörüldüğünü gösteriyor.

GSYH 123 milyar dolar küçülüyor

Revize rakamlara göre 2008 yılında 731 milyar dolar olarak gerçekleşen GSYH'nin, bu yıl 608 milyar dolarda kalacağı tahmin ediliyor. Yani GSYH'de dolar bazında tam 17 oranında 123 milyar dolarlık bir düşüş söz konusu olacak. Bu gerileme, büyük ölçüde dolardaki artıştan kaynaklanacak. Dolar kuru, yıl ortalaması olarak 2008'de 1.2996 düzeyinde bulunurken, bu yıl 1.5572'ye çıkıyor, yani yüzde 20'ye yakın bir artış var. Buna karşılık, GSYH'de cari fiyatlarla TL olarak bile bir gerileme ortaya çıkacağı bekleniyor. 2008 yılında 950.1 milyar lira olan cari fiyatlarla GSYH'nin, bu yıl 946.7 milyar lirada kalacağı tahmin ediliyor.

Bu yıl 946.7 milyar lira düzeyinde beklenen cari fiyatlarla GSYH'nin gelecek yıl yüzde 8.7'lik artışla 1 trilyon 29 milyara çıkacağı öngörülüyor. Yüzde 3'lük dolar kuru artışının etkisiyle dolar bazındaki GSYH'deki artış yüzde 5.5'e iniyor. Bu yıl 608 milyar dolar olarak beklenen GSYH, gelecek yıl için 641 milyar dolar düzeyinde öngörülüyor.

"Cari büyüme de zor!"

Aslında görünen köy kılavuz istemiyordu. Gelin sizi bu köşede 1 Nisan 2009'da yayımlanan yazıya götürelim:

"…2009 yılının tümünde sabit fiyatlara göre bir büyüme sağlamak olanaksız görünüyor. Bunun ötesinde, cari fiyatlarla büyümenin de sıfıra doğru ineceği tahmin ediliyor. (…) 2009'da yıllık ortalama enflasyonun yüzde 5-6 dolayında gerçekleşebileceği, büyümenin ise negatif yüzde 4-5 olabileceği varsayılırsa cari fiyatlara göre büyüme sıfıra yaklaşacak, en fazla yüzde 1-2 olacak demektir…"

2009 kuru düşük kalmasaydı…

Bu yılki GSYH'nin, geçen yılın 123 milyar dolar altında kalacağı artık kabullenildi. 1 Nisan'da bu köşede bu yılki GSYH'nin 2008'e göre 171 milyar dolar azalabileceğini yazmışız. Rakamlar arasındaki fark, ilk üç ayda 1.6995 olan ortalama dolar kurunu, yılın tümü için tahmin yapma zorluğunu dikkate alarak 2009 ortalaması olarak dikkate almamızdan  kaynaklanıyor. 2009 ortalama kurunu 1.6995 değil de, 1.5572 olarak aldığımızda GSYH'de öngörülen 123 milyar dolarlık azalmaya çok yakın bir rakama zaten ulaşılıyor.     

Kişi başına gelir

Kurda yılın ilk aylarında ortaya çıkan hızlı artışın yavaşlaması, hatta Türk parasının değer kazanması, hem dolar bazında GSYH'nin daha da azalmasını önledi, hem de doğal olarak kişi başına gelirin. Geçen yıl 10 bin 285 dolar olan kişi başına gelir, bu yıl 8 bin 456 dolara iniyor.

2010 yılının yaklaşık 72.7 milyon düzeyinde tahmin edilen yıl ortası nüfusuna göre ise kişi başına gelir 8 bin 821 dolar olacak.

Şimşek'in canını sıkan vergiler!

Mehmet Şimşek, Maliye Bakanlığı koltuğuna oturduğu günlerde yaptığı bir açıklamada vergi gelirlerinin neredeyse yüzde 70'inin dolaylı vergilerden elde ediliyor olmasına "isyan" etmiş ve "Akaryakıt, içki, sigara olmasa vergi toplayamayacak mıyız" diyerek bu durumu düzeltme yolundaki niyetini ortaya koymuştu. Ancak, yıllar içinde oluşan bu vergi yapısını bugünden yarına değiştirmenin mümkün olamayacağı ortada. Nitekim, toplam vergi gelirleri içinde bu yıl yüzde 63.8 düzeyinde gerçekleşen dolaylı vergilerin payında gelecek yıl için bir azalma değil, tam tersine bir artış öngörülüyor. 2010 yılında vergi gelirlerinin yüzde 66.5'inin dolaylı vergilerden, yüzde 29.8'inin dolaysız vergilerden, yüzde 3.7'sinin de servet vergilerinden oluşması bekleniyor.