Hükümet neyi tercih edecek?
Hükümet, tercihini hangi yönde kullanacak dersiniz...
"Ekonomik büyüme çok yavaşladı, işler kesat" yakınmalarına kulak verilerek "Biraz canlanma sağlayacak adımlar atılsın, önlemler alınsın" mı denilecek; yoksa "Bu önlemler enflasyonu tetikler, bizim önceliğimiz enflasyon" görüşüyle mi hareket edilecek?
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in aylardır kamuoyu oluşturmak, daha çok da bakan arkadaşlarına mesaj vermek için dile getirdiği, son olarak ise "Tablo kesin olarak ortada, bütçe hedefleri bu yıl tutmayacak" diye bir anlamda kestirip attığı bütçedeki sorunu aşmak için yeni vergiler getirmek ya da oranları artırmak yoluna mı gidilecek, yoksa yeni vergi, artan enflasyon demektir, yaklaşımıyla bu konuda düzenleme yapmaktan kaçınılacak mı?
Ekonomiyi canlandırma ve vergi konularının "yan etkisi" enflasyon. Ama bu iki konu da birbirinin "yan etkisi" gibi. Dolayısıyla ekonomiyi canlandırma mı tercih edilecek, yoksa ekonomideki canlanmaya sekte vuracak vergi artışı mı?
İşte hükümetin önünde tercihte bulunmanın zor göründüğü böyle bir seçenek serisi var. Hani neredeyse tam bir sakal-bıyık durumu...
Aslında bu konularda tercihte bulunacak, karar verecek olan görünürde hükümet; ama, herkes biliyor ki nihai kararı verecek, son sözü söyleyecek olan Başbakan Erdoğan. Hemen her konuda tüm bakanlar topu Başbakan'a atıyorken ya da Başbakan kendisi dışında kimsenin karar almasına izin vermiyorken, böylesine toplumun istisnasız tüm kesimlerini, tüm fertlerini bir şekilde ilgilendiren bir konuda bakanların karar vermesi beklenebilir mi...
Olasılıklar
Karar vermek zor; zor çünkü her karar bir "yan etki"ye sahip...
Ekonomiyi canlandıracak adımlar atılsa, enflasyon belası bizi bekliyor. Ama ekonomi canlanırsa; bu, üretimin artması, milli gelirdeki büyüme hızında ortaya çıkan yavaşlamanın azalması, işsizliğin daha da gerilemesi demek.
Ya vergi düzenlemeleri. Hükümet şimdiye kadar mali disipline hep önem verdi; şimdi bu disiplinden vazgeçmesi beklenebilir mi? Hem mali disiplinden vazgeçilirse, ipin ucu bir kez daha kaçırılırsa yılların çabası da bir anlamda boşa gitmiş olmaz mı? Ne var ki, vergi konusunda atılacak adımlar da enflasyon olarak bize geri dönmeyecek mi; tıpkı geçen yıl olduğu gibi...
Ancak vergi düzenlemelerinin yaratacağı tek olumsuzluk enflasyon da değil ki. Bir yandan ekonomi canlansın diye çaba gösterip önlem alırken, bir yandan da vergiden kaynaklanan bir durgunluk yaşanması olasılığı çok güçlü. Artırılacak vergiler ekonomide sıkıntı doğuracak.
Bu olumsuzluğu yok etme şansımız yok. Tüm önlemler olumlu sonuçlar doğursun, diye temenni etmek iyi güzel de, pek öyle olmuyor, olmayacak.
Tercih, çok açık ki bütçenin temellerini sağlamlaştırma yönünde kullanılacak. Zaten bu konuda epey de yol alındı. Doğrusu da bu... Düşünsenize, bütçe açığı öngörülenin çok ötesine çıkmış, Hazine'nin borçlanma faizleri kaçınılmaz olarak yeniden çift haneyi görmüş ve artma eğilimine girmiş, sanıyor musunuz ki iş alemi böyle bir durumda, ekonomiyi canlandıracak diğer önlemlerin etkisiyle şimdi yakındığı durgunluk sıkıntısını geride bırakabilir.
İş alemi en çok neden yakınıyor; faizin yüksekliğinden, yani paranın pahalı olmasından. Hazine faizinin şimdiki düzeyin çok üstüne çıktığı bir ortamda para ucuzlar mı, yoksa daha da mı pahalanır?
Enflasyon ne olur?
Alınacak özellikle vergiye dönük önlemler, yılsonu için Merkez Bankası'nın yüzde 6.2'lik enflasyon tahmininin aşılması sonucunu doğurabilir, bundan kaçış yok. Gerçekleşmenin ne kadar yukarıda olacağını söyleyebilmek bu aşamada zor. Biz, vergi konusu gündemde yokken 2012 enflasyonunun yüzde 7'nin biraz altında gerçekleşmesini beklediğimizi dile getirmiştik. Bu oranın yine de çok fazla aşılmayacağını tahmin ettiğimizi belirtelim ve daha sağlıklı tahmin için vergiyle ilgili düzenlemelerin netleşmesini beklemek gerektiğinin altını çizelim.