Hizmet sözleşmesi devam ederken bordrolara alınan fazla mesai yapılmadığ
YARGITAY KARARLARI / Av. Ali YÜKSEL / Av. Cihan AVCI
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2007/ 29379 E. 2007/ 37689 K. ve 11.12.2007 tarihli kararında hizmet akdi ilişkisi devam ederken, her ay imzalatılan ücret bordrolarına ''fazla mesai yapmadım'' şeklinde not düşülmesinin sonuçlarını ve bunun işçiyi bağlayıp bağlamayacağını değerlendirmiştir. Karar çok sık rastlanan bir uygulamaya ilişkindir. Gerçekten de birçok işyeri personeline her ay bordro imzalattığında bordronun ekine ''Fazla çalışma yapmadım'' ''Ücretimi aldım'' ''Yıllık izin ücretimi aldım'' şeklinde ifadeleri taşıyan belgeler eklemekte ve bunlara imza almaktadır. Uygulamanın iş hukuku açısından hükmünün ne olacağı büyük önem taşımaktadır. Özellikle fazla çalışma yapılmadığına dair bir beyanın imzalatılmış olmasının geçerli olup olmayacağı veya hangi hallerde geçerli olacağı hususu cevaplanması gereken ciddi bir sorunsaldır.
İncelemeye konu kararda, davacı işçi kıdem tazminatı, izin, hafta tatili alacaklarının yanı sıra çalıştığı süre içinde fazla çalışma yaptığını ileri sürerek ödenmeyen fazla çalışma ücretlerini talep etmiştir. Davalı ise cevapları ile birlikte karşı dava açmış ve ihbar tazminatı talep etmiştir. Mahkemece, Aralık 2001 ve sonraki dönemlere ait bordrolarda davacının fazla çalışma yapmadığına dair yazılı ifadenin yer aldığı ve işçi tarafından imzalı olan bordrolar karşısında 2001 Aralık sonrası için fazla çalışma ücretine hak kazanılamayacağı gerekçesiyle belirtilen dönem için istek kabul edilmemiştir.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi ise kararı temyiz mercii olarak incelemiş ve değerlendirmelerde bulunmuştur. Yargıtay öncelikle dosyada mübrez bulunan ve davacının imzasını taşıyan Aralık 2001 ayı ve sonrasına ait aylık ücret bordrolarında ''Fazla mesai yapmadım, aylık istihkakımı tam olarak aldım.'' İbaresinin yazılı olduğunu, ancak bu bordrolarda fazla çalışma tahakkukunun yer almadığını tespit etmiştir. Yargıtay, taraflar arasında iş ilişkisinin devam ettiği sırada ücret bordrolarına eklenen bu tür ifadelerin geçerli olmadığını, davacı işçinin bahsi geçen dönemlere ilişkin olarak fazla mesai yaptığını kanıtlaması halinde zamlı ücrete hak kazanması gerektiği sonucuna varmıştır. Somut olayda da fazla çalışmanın ispatlandığından hareketle davacının talebinin kabulüne karar verilmiştir.
Söz konusu kararda en büyük önem arz eden nokta, hizmet akdi ilişkisi sırasında bordro ekine alınan bu ve bunun gibi ibareleri taşıyan belgelerin iş hukuku açısından muteber ve geçerli bir belge olmadığıdır. Kararda üzerinde durulan husus fazla çalışma, prim, ikramiye, yıllık izin ücreti ve tabii ki en başta asıl ücretin ödenip ödenmediği, ödendi ise ne kadar olarak ödendiği konusunda yegâne belgenin bordronun kendisi olacağıdır. Bordro içeriği dışında hiçbir belgenin işçilik alacaklarının ödenmesi hususunda dikkate alınmayacağı ortadadır. Şu durumda çalışanların ücret ve ek ödemeleri tam ve gerçeğe uygun olarak bordroya yansıtılır ve işçinin imzası bordroya alınırsa ispat noktasında sıkıntı kalmayacaktır. Uygulamada bu konu maalesef işverenlerce tam olarak idrak edilememiştir. Yukarıda da ifade edildiği üzere bordronun içeriğinin gerçek olması çok önemlidir. Hal böyle olmakla birlikte yıllar boyu çalışan bir işçinin bordrosunun asgari ücretten yapılması veya çalıştığı tüm süreler boyunca bir ay için bile fazla mesai tahakkuku yapılmaması bordroların inandırıcılığını ortadan kaldırmaktadır.