Hızlı büyüyoruz
2010 yılı büyüme verileri dün açıklandı. Ekonomik büyümeye ilişkin beklentiler sürekli revize ediliyor ve her defasında tahminler biraz daha yukarıya çekiliyordu. Benim görebildiğim tahminler arasında tam onikiden vuran bizim BETAM oldu.
Açık adı "Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi" olan BETAM 2010 için yıllık büyüme tahminini yüzde 8.9 olarak açıklamıştı. TÜİK'in dün açıkladığı rakkamlar da geçen yıl ekonominin yüzde 8.9 hızda büyüdüğünü gösteriyor. Gerçekten de onikiden vurmak bu olsa gerek. Kendimizi övmek gibi olacak ama "aferin" demeden geçemiyorum.
Gelelim işin ayrıntısına. Geçen yılın büyüme performansının bu kadar güçlü olması biraz da yılın son üç ayındaki yüksek büyüme hızından kaynaklanıyor. Yıla hızlı başlayn büyüme üçüncü üç aylık dönemde hız kesmiş, yüzde 5.2 oranına gerilemişti. Bunun açıklanmasının hemen ardından yapılan değerlendirmeler yılın büyümenin ikinci yarıda yavaşlayacağı ve yıllık bazda yüzde 6 civarında bir hız sağlanacağı yönünde oldu.
Dün açıklanan veriler durumun böyle olmadığını gösteriyor. İlk değerlendirmelerin tersine, 2010 yılı son çeyrekte daha da hızlanmış bir büyüme performansı ile tamamlanmış. Yılın son üç ayında büyüme hızı yüzde 9.2 gibi çok yüksek bir düzeye çıkmış. Dahası, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış olarak yapılan ölçümler üçüncü çeyreğe göre son çeyrekte ekonominin yüzde 3.6 hızda büyüdüğünü gösteriyor. Bu da önemli bir gösterge. Veriler krizden çıkış evresinde oluşan yüksek büyüme ivmesinin henüz kaybolmadığına işaret ediyor.
Tarım kesiminin son çeyrekte sağladığı görülen yüzde 4.4 oranındaki büyüme belki sürpriz bir katkı olarak değerlendirilebilir. İmalat sanayi son çeyrekte yüzde 11.3, yılın bütününde ise yüzde 13.6 oranında büyümüş. Yılın birinci yarısına göre biraz yavaşlama olduğuna işaret ediyor olsa da, yinede sanayinin hızlı büyümeye devam ettiğini gösteriyor.
İnşaat sektörününkrizin etkilerinden görece daha geç sıyrıldığını, daha geç canlandığını biliyoruz. İnşaat sektöründe son çeyrek büyümesinin 17.5 düzeyinde olması canlılığın devam ettiğini gösteriyor. Bu arada yıllık bazda yüzde 17.1 oranındaki büyüme ile inşaat sektörünün 2010 yılının büyüme şampiyonu olduğunu da gözden kaçırmamak gerekiyor.
2010 yılında imalat, inşaat, ticaret, ulaştırma ve mali aracılık sektörleri hızlı büyüyen ve ekonominin büyüme hızının üstünde performans gösteren sektörler olarak öne çıkıyor.
İç talebin 2010 yılındaki hızlı büyümenin arkasındaki ana motor olma vasfının son çeyrekte de devam ettiği görülüyor. Başka bir deyişle, ekonominin 2010 yılının son çeyreğinde ve yılın bütününde tamamen iç talebe, daha belirgin olarak da özel kesim harcamalarına, yaslanarak büyüdüğü anlaşılıyor.
Son çeyrekte özel tüketim harcamalarındaki büyüme hızı yüzde 9.0 düzeyine yükselmiş. Aynı dönemde özel sektör yatırım harcamalarında sağlanan yüzde 49.5 oranındaki büyüme ise tam anlamıyla bir rekor. Bu sayılar 2010 yılının son çeyreğinde yeniden hızlanan büyümenin nereden ateşlendiğini gösteriyor.
Yılın bütünü açısından da bu tablodan farklı bir durum yok. Özel tüketim harcamalarının yıllık büyüme oranı yüzde 6.6 gibi yüksek bir düzeyde. Özel tüketim harcamalarının toplam harcamaların (GSYİH) yüzde 69.2 düzeyinde olduğu düşünülecek olursa, ekonominin 2010 da sağladığı yüzde 8.9 oranındaki büyümenin yaklaşık yarısının (yüzde 46) özel tüketim harcamalarının katkısıyla oluştuğunu söylemek mümkün.
Toplam yatırım harcamalarının yıllık büyüme hızı yüzde ise 29.9. Bu yüksek bir yatırım harcaması ivmesine işaret ediyor. Özel sektör yatırımlarının yıllık artış hızı ise bunun da üzerinde (yüzde 33.5). Yılın son çeyreğinde yatırım harcamaları büyümesinin yıllık sayıların üstünde olması krizden sonra oluşan yatırım ivmesinin güçlenerek devam ettiğini gösteriyor.
Sonuçta, ilk izlenim olarak, 2010 yılı büyüme performansının fazlasıyla iyi olduğunu söylemek mümkün. Ancak bunun ekonomide ciddi bir ısınma ve dış açık baskısı yarattığını da unutmamak lazım..