Hisse adedindeki payını %46'ya indiren yabancı yatırımcı DİBS'

Yabancı yatırımcının Türkiye'deki portföy yatırımları İMKB ve devlet iç borçlanma senetlerinde yoğunlaşıyor. Bu iki yatırım alanı, diğer alanlara göre açık ara önde. Ancak, son yıllarda bu iki alan arasında yaşanan geçiş dikkat çekiyor. Yabancı yatırımcı hisse senedindeki payını belirgin olarak azaltıyor, buna karşılık devlet iç borçlanma senetlerindeki payını artırıyor.

Yabancı yatırımcının hisse senedi adedindeki payı, zirve düzeye 2007 yılında çıktı. 2007 sonu itibariyle yabancılar, İMKB'deki hisse senetlerinin adet olarak yüzde 59'una sahip durumdaydı. Oran, bir sonraki yıl hızla geriledi ve daha sonrasında ılımlı bir gerileme ortaya çıktı. 2007 sonunda yüzde 59 olan yabancıların hisse adedindeki payı, 2008'de yüzde 53'e geriledi. Yabancıların payı, 2009'da yüzde 54'e çıktıktan sonra 2010 sonunda yüzde 52'ye indi.

2009 küresel krizinden sonra düze çıkıldığı sanılırken, dünya ekonomisinde gidişat bu yılın ikinci yarısından itibaren bozulmaya başladı; hele hele yurtiçinde temmuz ayına kadar neredeyse hiç sorun algısı yoktu. Ancak, yabancı yatırımcı belli ki "havayı iyi koklamıştı". Yabancılar, hisse adedindeki paylarını, arada küçük çıkışlar yaşanmış olsa da bu yıl düzenli olarak azalttılar.

Yabancıların hisse adedindeki payları ocak sonunda yüzde 51'e, şubatta yüzde 50'ye indi. Söz konusu pay mart ve nisanda yüzde 49, mayısta yüzde 48, haziranda yüzde 47 oldu. Temmuz sonunda yüzde 46.74'e gerileyen pay, ağustos sonunda yüzde 46.06'ya kadar indi. Yabancıların payı, geçen hafta sonunda, yani 23 Eylül'de ise yüzde 46.68 oldu.

Değerdeki pay daha az değişti

Yabancı yatırımcı hisse senedi adedindeki payını geçen yıl sonundan 23 Eylül'e kadar olan dönemde 5.59 puan aşağı çekti. Ancak, yabancıların hisse senedi değerindeki payı 3.62 puan azaldı. Geçen yılın sonunda yabancılar Borsa'daki hisse senetlerinin değer olarak yüzde 66.18'ine sahipti. Bu pay, 23 Eylül'de yüzde 62.56'ya indi.

Peki, yabancılar açısından hisse senedi adedi ve hisse senedi değerindeki payın farklı oranlarda gerilemiş olması neyi gösteriyor?

Birinci varsayıma göre; yabancı yatırımcılar, bu dönemde ellerindeki hisse senetlerini genel olarak azaltmakla birlikte, hisse senedi geçişi yaptıklarını da ortaya koymuş oldular. Yabancılar, değeri artan ya da diğer hisse senetlerine göre daha az düşen hisse senetlerine geçtiklerini gösterdiler.

İkinci varsayıma göre; yabancı yatırımcılar, ağırlıklı olarak fiyatı düşük hisse senetlerini sattılar. Böylece, yabancıların elindeki hisse senetleri adet olarak azaldı, ancak değerdeki azalma daha düşük oranda kaldı.

Bu arada yabancı yatırımcının Borsa'daki hisse senedi değerindeki payı, hisse adedinde olduğu gibi 2007'de zirveye çıktı. 2007 sonunda yabancılar adette yüzde 59 paya sahipti, değerdeki pay da yüzde 72'yi aşmıştı.

DİBS'e yükleniyorlar

Yabancı yatırımcı hisse senedini riskli görüyor ve bu piyasadan olabildiğince uzak durmayı tercih ediyor. Aslında bu durum yalnızca Türkiye'ye, Türk borsasına özgü de değil. Tüm dünyada hisse senedi piyasalarına mesafeli durulduğu bir gerçek. Hele son aylarda…

Ancak, hisse senedinden çıkan yabancı yatırımcı, tümüyle Türkiye'yi terk etme eğiliminde değil. Türkiye'yi terk edip giden de var kuşkusuz, ancak hisse senedi piyasasından çıkan yabancıların bir kısmı, öyle anlaşılıyor ki devlet iç borçlanma senedi piyasasına girmeyi tercih ediyor.

Biraz geri gidelim; 2005 yılı sonunda devlet iç borçlanma senetlerinin yüzde 76'sı yerli yatırımcının elinde bulunuyordu, yabancı yatırımcının payı ise yalnızca 24 düzeyindeydi. 2006 ve 2007 yıllarında yabancıların payı yüzde 30'un üstüne çıktıysa da, 2008 ve 2009'da yeniden yüzde 25-26 düzeyinde paylar gördük.

2010 yılıyla birlikte devlet iç borçlanma senetlerine yabancı hücumu başladı. Yabancıların DİBS'teki payı geçen yılın sonunda yüzde 37 düzeyine çıktı. Yabancı payının yönü, bu yıl genel olarak hep yukarı oldu. Yabancıların devlet iç borçlanma senedi piyasasındaki payı temmuz ayı sonunda yüzde 44.7 ile rekor kırdı. Yabancı payı, son olarak 9 Eylül itibariyle yüzde 43.9 düzeyinde belirlendi.

Kur riski uykularını kaçırsa da…

Türk kamu kağıtlarına yatırım yapan yabancıları çok iyi bir faizin beklediği açık. Batı ülkelerinde dört-beş yılda elde edilebilecek faizi, Türkiye bir yılda veriyor. Ancak, Türkiye'de kur riski olasılığı var. Ve bu risk, Türkiye'den şu günlerde çıkmak zorunda olanlar için bir anlamda kaçınılmaz hale geliyor. Kur, kimsenin tahmin edemediği düzeylere gelmiş, her geçen gün artması da şaşırtıcı olmayacak gibi görünüyor; böyle bir dönemde Türkiye'den çıkmak zorunda olan yabancı yatırımcı, faizden elde ettiği getiriyi tümüyle kur artışına feda etmek zorunda kalabiliyor.

Ancak, Türkiye'den belli bir zamanda çıkma zorunluluğu bulunmayan yatırımcı için, bu günler Türkiye'de yeni yatırım için çok uygun bir ortam oluşturuyor. Türkiye'de faiz Batı ülkeleriyle kıyaslanmayacak ölçüde yüksek, Türkiye'ye getirilecek dövizden TL'ye geçilirken elde edilecek para yüksek… Yani tam "alırken kazanma" dönemi yaşanıyor. Dolayısıyla, ekonomide çalkantı biraz olsun dindiğinde, Türkiye'ye yeniden çok hızlı bir sıcak para girişi yaşanması hiç sürpriz olmayacak.